نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار پژوهشکدة خانواده، دانشگاه شهید بهشتی
2 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
چکیده
اتیسم یکی از اختلالات فراگیر رشد دوران کودکی است که با تخریب پایدار در تعامل اجتماعی متقابل، انحراف ارتباطی و الگوهای کلیشهای محدود مشخص میشود. بهخاطر مشکلات فراوان این کودکان خانوادهها و بهخصوص مادران دارای کودک اتیستیک از تنش و فشارهای روانی زیادی رنج میبرند. روش تصور هدایت شده با موسیقی، روشی شناخته شده با ویژگی آرام‌بخشی و حساسیت‌زدایی است که پاسخهای روانی و عاطفی افراد دچار استرس و افسردگی را تحت تأثیر قرار داده و پاسخهای تنش‌زا را کاهش میدهد و موجب آرامش میشود. از اینرو میتواند در کاهش استرس و اضطراب والدین کودکان دچار اختلالات نافذ نیز بهکار آید و توانایی آنها را برای کمک به توانبخشی کودکانشان افزایش دهد. در این پژوهش اثر روش تصور هدایت شده با موسیقی بر کاهش استرس، افسردگی، اضطراب مادران کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک بررسی گردید. برای ده نفر از مادران به مدت یک ماه و در چهار جلسه حضوری و پنج جلسه تمرین در خانه تصور هدایت شده با موسیقی انجام شد. ابزار سنجش شامل آزمونDASS بود که سه متغیر افسردگی، اضطراب و استرس را ارزیابی میکند. و در پژوهشهای مختلف بهکار رفته و در ایران نیز هنجاریابی شده است. یافتهها نشان از آن دارد که گرچه روش آرامسازی با موسیقی و بحث در مورد حالات موسیقایی در مجموع موجب کاهش مشکلات اضطراب، افسردگی و استرس مادران گردیده، اما تنها اثر معنادار آن کاهش استرس مادران در جلسه سوم بوده و سایر علایم بهطور نسبی کاهش یافتهاند. این یافته با توجه به پیشینه و ماهیت متغیرهای در نظر گرفته شده قابل توجیه و تفسیر است.
کلیدواژه‌ها
- اشمیت پترز، ژاکلین (1380). مقدمه‌ای بر موسیقی درمانی، ترجمه علی زادهمحمدی، انتشارات شباهنگ.
- بیگلری، شبنم (1380). بررسی تأثیر شنیدن موسیقی انتخابی و راهبردهای شناختی بر کاهش افسردگی و باورهای دانشجویان ـ استان تهران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روانشناسی دانشگاه الزهرا.
- زادهمحمدی، علی؛ کاربردهای موسیقی در پزشکی، روان‌پزشکی و روانشناسی، انتشارات اسرار دانش، 1380.
- زادهمحمدی، علی؛ موسیقی درمانی کودکان استثنایی، انتشارات کارگاه نشر، 1372.
- زاده محمدی، علی؛ ملک‌خسروی، غفار؛ صدرالسادات، سیدجلال؛ (1382). بررسی تأثیر موسیقی درمانی بر کاهش اختلالات رفتاری و عاطفی کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، منتشر نشده. تهران: پژوهشکده دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
- محمدی‌صفا، مینا (1381). بررسی کارآمدی موسیقی بر درمان زنان مضطرب و افسرده 30 ـ20 ساله و مقایسه آنها با زنان مضطرب و افسرده 40 ـ30 ساله، پایان‌نامه کارشناسی روانشناسی، دانشگاه آزاد واحد کرج.
- قیدر، زهرا (1380). بررسی شنیدن موسیقی آرام‌بخش بر کاهش اضطراب و پرخاشگری نوجوانان در مقطع دوره راهنمایی، پایان‌نامه کارشناسی روانشناسی، دانشگاه آزاد واحد کرج.
- Antony ,M, M., Bieling, P, J., Cox, B, J., Enns, M. W., & Swinson, R.P. (1998). Psychometric properties of the 42- item and 21- item versions of the Depression Anxiety Stress Scales in clinical groups and a community sample. Psychological Assessment, 10, 176-181
- Beck, A. T., Epstein, N., Brown, G., & Steer, R. A. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety ; Psychmetric properties. Journal of Cosulting and Clinical Psychology, 56, 893-897.
- , H. L. (1978). Facilitating guided imagery and music sessions. Baltimore, MD: ICM Publishing.
- Bouma R, Schweitzer R, The impact of chronic childhood illness on family stress a comparison between autism and cystic fibrosis. J din psycol. Nov; 46(6) : 1996: 722-30
- Brown, T, A, Chorpita,B.F., Korotitsch, W.,& Barlow,D. H. (1997). Psychometric properties of the Depression Anxiety Stress Scales in clinical samples. Behavior research and Therapy, 35, 79-89.
- Chafin, S . Roy M,. Gerin, W Christenfeld, N.(2004) " Music can facilitate blood pressure recovery from stress".British Journal of Health Psychology. Leicester: Sep 2004. Vol. 9 Part 3. pg. 393.
- Cofer DH, (1975). Theme-focused group therapy on a pediatric ward. Int J psychiatry Med. 1975; 6(4) : 541-550.
- Crawford JR, Henry JD.(2003). The Depression Anxiety Stress Scales (DASS): normative data and latent structure in a large non-clinical sample. Clin Psychol.42(Pt 2):111-31
- Epstein, L., Hersen, M. & Hemphill, D. P (1974).Music feedback in treatment of tension headache: An experiment case study. Journal of behaviour therapy and experimental psychiatry 5(9), 59-63.
- Fitzsimmons L, Shively M, Verderber A. (1991) Variables influencing cardiovascular function. J Cardiovasc Nurs. Jul;5(4):87-9.
- Fontana AE, Loschi JA. Use of the combination of music and the sound of heart beats and respiratory rhythm in psychotherapy,. Acta Psiquiatr Psicol Am Lat. Mar;25(1):34-41
- Jellison, J. A. The effect of music on autonomic stress responses and verbal reports in C.K. Madsen, R. D. Greer & C. H. nry LL, Music therapy: a nursing intervention for the control of pain and anxiety in the ICU: A review of the research literature. Dimens Crit Care Nurs. 1995 Nov-Dec;14(6):295-304. Review
- Lovibond PF, Lovibond SH (1998). Manual for the the Depression Anxiety Stress Scales. Sydney: Psychology Foundation
- Levine, Gross., Jodi., & Swartz,R. (1982). The effect of music therapy on anxiety in chronically il patients. Music therapy: 2(1), 43- 520
- Little L, (1996) Differences in stress and coping for mothers and fathers of children with Asperger syndrom and non verbal learning disorder, Pediatric nursing, Nov, Dec 28(6).
- Munro, S. (1984). Music therapy in palliative / hospice care. St. louis: Magnamusic – Baton
- Sadock, B.J; Sadock (2003). V.A. Pervasive developmental disorder. Synopsis of psychiatry. Lippincott Williams & wilkins
- Spintage, R, & Droh, R.(1985): Effects of ancilytic music on plasma levels of stress hormons in different medical specialities. The fourth international symposium of music.,88 – 101.
- T. Baker , S & et al. (1995). "How to Alleviate Preop Stress; Play music for patient" , Online 58(8)
- Winter, M,J. 7 et al,(1994) "Music reduce stress an naxiety of patient in surgical holding area"
)