نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد
چکیده
پژوهش حاضر درصدد است رابطه بین عوامل خانوادگی شامل پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، حمایت خانواده، تعلق خانوادگی، گرانباری نقش خانوادگی و ساختار توزیع قدرت در خانواده را با تعارض نقش‌های شغلی و خانوادگی زنان شاغل در شهر یزد مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق، از نوع توصیفی ـ همبستگی است؛ و نمونه پژوهش با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای از 323 نفر از زنان شاغل انتخاب شده است. مقیاس های تعارض نقش‌های شغلی و خانوادگی، حمایت اجتماعی در خانواده، درگیری خانوادگی، گرانباری نقش خانوادگی، و ساختار قدرت در خانواده در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. داده‌ها به کمک نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، حمایت اجتماعی خانواده از فرد شاغل، تعلق خانوادگی و ساختار توزیع قدرت در خانواده با تعارض میان نقش‌های شغلی و خانوادگی زنان شاغل در شهر یزد رابطه منفی و معنی‌داری وجود دارد. در مقابل گرانباری نقش خانوادگی و تعارض نقش‌های شغلی و خانوادگی دارای رابطه‌ای مثبت و معنی‌دار می‌باشند. بنابراین به طور کلی عوامل خانوادگی از جایگاه بسیار مهمی در میزان تعارض میان نقش‌های شغلی و خانوادگی برخوردار است و می‌تواند نقش مؤثری در کاهش فشار و تنش روانی ناشی از این تعارض ایفا کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The role of family factors in explaining the women’s conflict of work and family roles
نویسندگان [English]
- Seyed Alireza Afshani
- Lida Hatefirad
Faculty of Social Sciences, Yazd University
چکیده [English]
This research aimed to investigate the relationship between family factors including socioeconomic status, family support, family attachment, family role overload, and family power structure with conflict of work and family roles among female employees in Yazd city. Research method was descriptive and correlational; and 323 female employees were selected by cluster sampling method. The work-family roles conflict scales, the perception of social support from family, the family involvement questionnaire, the family roles overload scale, and the scale of power structure in family were used in this study. Data were analyzed by SPSS and AMOS. The Findings indicated that socioeconomic status, family support to employed member, family attachment and family power structure had significant and negative relationship with work and family roles conflict. In contrast there were significant and positive relationships between family role overload with work and family roles conflict. Thus, family factors have a very significant role in amount of work and family roles conflict and also can play an effective role in reducing the conflict-induced pressure and stress.
کلیدواژه‌ها [English]
- Role Conflict- Role Overload- Women- Power Structure- Family
- خداپناهی، م. ک.، اصغری، آ.، صالح صدقپور، ب. و کتیبایی، ژ. (1388). ساخت اعتباریابی و رواسازی پرسش‌نامه حمایت اجتماعی خانواده (مطالعه مقدماتی) ،فصلنامه خانواده‌پژوهی، 5(4)، 423-439.
- ذوالفقاری، د. و تبریزی، س. (1390). مقایسه کیفی و کمی رضایت زناشویی در زنان شاغل با تأکید بر همسانی و عدم همسانی منزلت شغلی زوجین، فصلنامه خانواده‌پژوهی، 7(4)، 421-433.
- رستگارخالد، ا. (1385). خانواده، کار، جنسیت، تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
- سفیری، خ. و زارع، ز. (1385). احساس ناسازگاری میان نقش‌های اجتماعی و خانوادگی در زنان، نشریه مطالعات زنان، 4 (2)، 70-47.
- عریضی سامانی، ح. و ذاکرفرد، م. (1389). رابطه تعارض کار ـ خانواده با رفتارهای مدنی ـ سازمانی با توجه به نقش تعدیلی عدالت رویه‌ای، فصلنامه خانواده‌پژوهی، 6(1)، 23-41.
- فاتحی‌زاده، م.، نقوی، ا. و سلطانی، م. (1386) بررسی ارتباط بین حمایت اجتماعی و تعارض کار ـ خانواده زنان شاغل، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی دانشگاه شهید بهشتی، 1(1)، 121-132.
- گروسی، س. و آدینه‌زاد، ر. (1389). بررسی رابطه عوامل اجتماعی با تعارض نقش‌های شغلی و خانوادگی در بین زنان شاغل شهر کرمان، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 7 (1)، 139- 121.
- مقصودی، س. و بستان، ز. (1383). بررسی مشکلات ناشی از هم‌زمانی نقش‌های خانگی و اجتماعی، نشریه مطالعات زنان، 2 (5)، 150-129.
- ملکیها، م.، باغبان، ا. و فاتحی‌زاده، م. (1388). بررسی اثربخشی مدیریت تعارض کار ـ خانواده بر کاهش تعارض کار ـ خانواده و خانواده ـ کار زنان شاغل، مطالعات اجتماعی ـ روان‌شناختی زنان، 7 (1)، 152- 133.
- مهدوی، م. و صبوری خسروشاهی، ح. (1382). بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده، مطالعات زنان، 1(2)، 67-29.
- نبوی، ع. و شهریاری، م. (1391). بررسی تأثیر محرک‌های تنش‌زا و حمایت اجتماعی در خانواده بر تعارض خانواده با کار (مورد مطالعه: زنان شاغل ادارات دولتی شهر اهواز)، انجمن جامعه‌شناسی ایران، 13 (1 و2)، 57-31.
- Adams G. A., & King L. A. (1996). Relationships of job and family social support and work family conflict with job and life satisfaction. Journal of applied psychology, 81(4), 411-420.
- Bond, J., Galinsky, E., Kim, S., & Brownfield, E. (2005). National study of employers: Highlights of findings. New York, NY: Families and Work Institute.
- Fatehizade, M., Naghavi, A., & Soltani, M. (2007). [Work-family conflict and social support in female workers]. Journal of Organizational and career counseling, 1(1), 121–132 [in Persian].
- Garoosi, S., & Adinezadeh, R. (2010). [Investigating the relationship between social factors and the conflict between job and family roles among women working in Kerman]. Journal of Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, 7(1), 121-139 [in Persian].
- Greenhause, J. H., & Beutel, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of management review, 10(1), 76-88.
- Higgins, C., Duxbury, A., & Linda, E. (1992). Work-family conflict: a comparison of dual-career man. Journal of organizational behavior, 13(4), 389-411.
- Kato, Y., & Kanai, A. (2006). Effect of coping behavior with work- family conflict in dual career couples. Shinrigakn Kenkyn, 76(6), 511-8.
- Khodapanahi, M. K., Asghari, A., Saleh sedghpoor, B., & Katebaii, J. (2009). [Preparing and Investigating the Reliability and Validation of the Family Social Support Questionnaire (FSSQ)]. Journal of Family Research, 5(4), 423-439 [in Persian].
- King, L.A., Mattimore, L.A.k., King, D.W., & Adams, G. A. (1995). Family support inventory for workers: A new measure of perceived social support from family members. Journal of Organizational Behavior, 16(3), 235–258.
- Maghsoudi, S., & Bostan, Z. (2004). [Study of the Problems Caused by Concurrency of Domestic and Social Roles of Employed Women in Kerman City]. Study of Women Magazine, 2(5), 129-150 [in Persian].
- Mahdavi, D. S., & Saboori Khosroshahi, C. (2003). [Investigation of the distribution of power in the family]. Women Studies, 1(2), 29-67 [in Persian].
- Malekiha, M., Baqeban, I., & Fatehizade, M. (2009). [The study of the effectiveness of work-family management on reduction of work-family conflict]. Psychology social studies of women, 7(1), 133-152 [in Persian].
- Marks, N. F. (1998). Does It Hurt to Care? Care giving, Work-Family Conflict, andMidlife Well-Being. Journal of Marriage and Family, 60(4), 951–966.
- Merton, R. K. (1957). The role-set; problems in sociological Theory. The British Journal of Sociology, 8(2), 106-120.
- Nabavi, A., & Shahriari, M. (2011). [Considering the effect of stressful stimuli and social support on work-family conflict]. Iranian Sociological Association, 13 (1&2), 31-57 [in Persian].
- Oreizy Samani, H. R., & Zakerfard, M.S. (2010). [Relationship between Work-Family Conflict and Organizational Citizenship Behavior within the Mediator Role Framework of Procedural Justice]. Journal of Family Research, 6(1), 23-41 [in Persian].
- Rastegar Khaled, A. (2006). [Family- work- gender]. Tehran: Public Relations of Women's Social and Cultural Council [in Persian].
- Safiri, K., & Zare, Z. (2006). [Felt Conflict between Family and Social Roles of Women]. Journal of Women's Studies, 4(2), 47-70 [in Persian].
- Selvarajan T.T., Cloninger, P.A., & Singh, B. (2013). Social support and work– family conflict: A test of an indirect effects model. Journal of Vocational Behavior, 83, 486-499.
- Voydanoff, P. (1988). Work Role Characteristics, Family Structure Demands, and Work-Family conflict. Journal of Marriage and the Family, 50(3), 749–761.
- Warren, J. A., & Johnson, P. J. (1995). The impact of workplace support on work-family role strain. Family Relations, 44, 163–169.
- Zolfaghari, D., & Tabrizi, S. (2012). [A Qualitative and Quantitative Marital Satisfaction Comparison of Employed Women based on Equality and Inequality in Occupation Level of Couples]. Journal of Family Research, 7(4), 421-433 [in Persian].
)