نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مشاوره خانواده دانشگاه اصفهان
2 استادیار گروه مشاوره دانشگاه اصفهان
3 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه اصفهان
4 دانشیار گروه کودکان با نیازهای خاص دانشگاه اصفهان
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش فرزندپروی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی والدینی در مادرانِ کودکان با مشکلات رفتاری برونی‌شده بود. این پژوهش از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعة آماری پژوهش شامل مادرانِ کودکان با مشکلات رفتاری برونی‌شده در سنین پیش از دبستان در اصفهان بود. نمونه‌گیری به شیوة دردسترس انجام شد. بدین ترتیب 30 نفر از مادران داوطلب پس از بررسی ملاک‌های ورود به پژوهش انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل( هر گروه 15 نفر) گمارش شدند. آموزش فرزندپروری متنی بر پذیرش و تعهد طی 10 جلسة 90 دقیقه‌ای برای گروه آزمایش اجرا شد در حالی که برای گروه کنترل مداخله‌ای صورت نگرفت. ابزار پژوهش پرسشنامة خودکارآمدی والدینی دومکا بود که در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری توسط هر دو گروه تکمیل شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش فرزندپروری مبتنی بر پذیرش و تعهد میزان خودکارآمدی والدینی مادران در گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل به‌طور معنی‌داری افزایش داده است. بر‌این‌اساس می‌توان نتیجه گرفت که مداخلات مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود احساس کفایت و رضایت والدین از عملکرد خود در رابطه با کودک مؤثر است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Studying the effects of parenting acceptance and commitment therapy on mothers´ self- efficacy regarding children´ externalizing behavior problems
نویسندگان [English]
- shirin azimifar 1
- rezvan alsadat jazayeri 2
- maryam alsadat fatehizade 3
- ahmad abedi 4
1 phd student of family counseling, university of isfahan
2 assistant professor of counseling, university of isfahan
3 associate professor of counseling, university of isfahan
4 associate professor of psychology, university of isfahan
چکیده [English]
The aim of this study was to evaluate the effects of parenting acceptance and commitment therapy on parenting self- efficacy among mothers who have children with externalizing behavior problems. The research method was semi-experimental with pretest- posttest design and a control group. The research population was all mothers who have preschool children with externalizing behavior problems in Isfahan. The statistical sample included 30 mothers who were voluntarily selected regarding entrance criteria and randomly assigned into experimental and control group (each group included 15 subjects). Parenting acceptance and commitment therapy program was held for the experimental group during 10 sessions (each session lasted 90 minutes), while the control group received no intervention. The research instrument was parental self-agency measure (PSAM) that was conducted in pre-test, post-test and follow-up sessions for both groups. Descriptive statistics (mean & standard deviation) and inferential statistics were used to analyze the data. The results of the repeated measures variance analysis showed that parental self-efficacy has increased significantly in the experimental group compared to the control group. So it can be concluded that acceptance and commitment based interventions may increase parenting self -efficacy and lead to more satisfaction of parenting functions.
کلیدواژه‌ها [English]
- parenting acceptance and commitment therapy
- Self-Efficacy
- externalizing behavior problems
- - حاجی‌سیدرضی، ح.، ازخوش، م.، طهماسیان،ک.، بیات، م.، و بیگلریان، ا. (1391). معناداری اثربخشی آموزش والدین کودکان نافرمان بر روش‌های فرزندپروری مادران ومشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه خانواده پژوهی، 8(4)، 39-373.
- - سرابی،م.، حسن آبادی،ح.، مشهدی،ع.، و اصغری نکاح،م. (1390). تأثیر اموزش والدین بر خودکارآمدی مادران کودکان مبتلا به درخودماندگی.مجله اصول بهداشت روانی، 13(1)، 93-84.
- - عابدی، ا.، وکیلی‌زاد، ن.، و محسنی‌اژیه، ع.ر. (1395). لذت فرزندپروری: راهنمای کاربردی پذیرش و تعهد درمانی برای فرزندپروری در سال‌های اولیة کودکی. تهران: نشر نوشته.
- - عاشوری،م.، افروز،غ.، ارجمندنیا،ع.، پورمحمدرضای،م.، و غباری بناب،ب. (1394). اثربخشی برنامه والدگری مثبت بر خودکارآمدی والدینی و تعامل والد-کودک دارای کم توانی هوشی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد،23(5)،500-489.
- - عبداللهی، ا. (1394). اثر بخشی آموزش فرزند پروری مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رابطة والد-کودک، بهبود شیوه‌های فرزندپروری و پرخاشگری کودکان پیش‌دبستانی شهرستان نیشابور. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.
- - مغربی‌سینکی، ح.، حسن‌زاده، س.، خادمی، م.، و ارجمندنیا، ع.ا. (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر خودکارآمدی والدینی مادران دارای فرزند با اختلال کاستی‌توجه/ بیش‌فعالی. اندیشه و رفتار،36(9)،46-37
- Abdollahi, A. (2015). Studying the effectiveness of parenting acceptance and commitment therapy on parent-child relationship, parenting styles and aggression among preschool children in Neishaboor city. M.A Thesis of clinical psychology, Islamic Azad university of Khorasgan [in Persian].
- Abedi, A., VakiliZad, N., & Mohseni Ezhei, A. (2016). The joy of parenting: An acceptance and commitment therapy guide for effective parenting in the early years. Tehran: neveshteh publication [in Persian].
- Ashouri, M., Afrooz, GH., Arjmandnia, A.A., Pourmohamadreza-Tajrishi, M., & GhobariBonab, B. (2015). The Effectiveness of Positive Parenting Program (Triple-P) on Parental Self-Efficacy and Mother-Child Interaction in Children Suffering from Intellectual Disability. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, 23(5), 489-500 [in Persian].
- Biglan, A., Hayes, S.C., & Pistorello, J. (2008). Acceptance and commitment: implications for prevention science. Prevention Science, 9 (3), 139-152.
- Cohrs, Corey.M. (2012). Efficacy of ACT Components to Increase Effectiveness of Behavioral Parent Training. Thesis for the degree of Master of Arts, Department of child and families, College of applied behavior analysis, University of south Florida.
- Coyne, L.W., & Wilson, K.G. (2004). The role of cognitive fusion in impaired parenting: An RFT analysis. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 4, 469-486.
- Coyne, L.W., & Murrell, A.R. (2009). The joy of parenting: An acceptance and commitment therapy guide for effective parenting in the early years. Oakland, CA: New Harbinger.
- Forehand, R., Long, N. (1988). Outpatient treatment of the acting put child: procedures,Long term follow-up data, and clinical problems. Advanced behavior research therapy, 10, 129-177.
- Haji Seyedrazi, H., Azkhosh, M.,Tahmasian, K., Bayat, M., & Biglarian, A. (2013). The efficacy of “parenting the strong-willed child” program for mothers’ parenting practices and children’s behavioral problems. Journal of Family Research, 8 (4), 373-390 [in Persian].
- Maghrebi Sinki, H., Hassanzadeh, S., Khademi, M., & Arjmandnia, A.A. (2015). Studying the Effect of Communication Skills Training Program on Parental Self-Efficacy of Mothers, Who Have Children Suffering from Attention-Deficit / Hyperactivity Disorder. Journal of Thought & Behavior in Clinical Psychology, 9(36), 37-46 [in Persian].
- Miller-lewis, L. R., Baghurst, P.A., Sawyer, M. G., Prior, M. R., Clark, J. J., Arney, F. M., & Carbone, J. A. (2006). Early childhood externalizing behavior problems: child, parenting, and family-related predictors over time. Journal of abnormal child psychology, 34, 891-906.
- Mohajeri, A. S., Pouretemad, H. R., Shokri, O., & Khoshabi, K. (2013). Effectiveness of parent-child interaction therapy on parental self-efficac mothers with children with high functioning autism. Journal of Applied Psychology, 1(25), 21-38[in Persian].
- Sanders, M. R., Bor, W., & Morawsk, A. (2007). Maintenance of treatment gains:a comparison of enhanced, standard, and self-directed Triple P-Positive Parenting Program. Journal of abnormal child psychology, 35, 983-998.
- Sarabi, M., HassanAbadi, H., Mashhadi, A., & Asgharinekah, M. (2011). The effectiveness of parent training on self-efficacy of mothers of children with autism. Journal of Fundamentals of Mental Health, 1(49), 84-9 [in Persian].
- Talei, A., Tahmasian, K., & Vafai, N. (2011).Effectiveness of positive parenting program training on mothers’ parental self-efficacy. J Fam Res, 7(3), 311-23 [in Persian].
- Tylor, S. (2006). An investigation of the relationship between black single mothers’ myth/stereotype acceptance, parental self-efficacy, and childrearing practices. MSc [Thesis]. Boston College.
- Weaver, C. M., Shaw, D. S., Dishion, T. J., & Melvin, N. (2008). Parenting self-efficacy and problem behavior in children at high risk for early conduct problems: The mediating role of maternal depression. Infant Behavior and Development, 31, 594-605.
)