نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه مازندران
2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
3 دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
خلع نوعی طلاق است که انگیزه آن بیزاری زن از شوهر است و برای آن، زن مالی را به همسرش میبخشد. آنچه مقاله حاضر به آن پرداخته این است که اگر زنی از شوهر خود کراهت داشته باشد و حاضر باشد که همه مهرش را که از او گرفته به او برگرداند و یا اگر مهر، دینی است که بر ذمه شوهر دارد، ابراء نماید تا شوهر او را طلاق خلع دهد، آیا بر زوج واجب است که او را طلاق خلع بدهد یا خیر؟نگارندگان با طرح سؤال فوق، بعد از بیان مفاهیم و بررسی و نقد دیدگاههای مختلف در این باره به این نتیجه میرسند که با توجه به عدم وجود دلیلی متقن و معتبر از کتاب یا سنت که دلالت بر منع وجوب طلاق خلع بر مرد داشته باشد از یکسو و همچنین وجوب نهی از منکر، ارتکاز عقلاء در عقود، حکم عقل، رعایت مصلحت اجتماعی و قاعده نفی عسر و حرج، با مطلق کراهت زن از مرد و بذل فدیه به مرد و درخواست طلاق، بر مرد واجب و لازم است که زن را طلاق دهد و اگر استنکاف کرد، زوجه به اذن حاکم شرع و به نیابت از زوج ممتنع، طلاق داده میشود.با اثبات این فرضیه، شبههای مبنی بر وجود تبعیض بین زن و مرد در طلاق وجود ندارد؛ زیرا همچنان که مرد میتواند به هر دلیلی با پرداخت مهریه، زن خود را طلاق دهد، زن نیز میتواند با داشتن هرگونه کراهتی از مرد، با بذل مهریه یا هر گونه مالی، از مرد بخواهد که او را طلاق دهد.
کلیدواژهها
- ابن ابی جمهور الاحسائی، م. (1403 ﻫ ق). عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه. ج 1 (دوره 4 جلدی)، چاپ اول، قم: مطبعه سید الشهداء.
- ابن ادریس، ا. (1411 ﻫ ق). السرائر. ج 2 (دوره 3 جلدی)، چاپ دوم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابن براج، ع. (1406 ﻫ ق). المهذب. ج 2 (دوره 2 جلدی)، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابن حجر عسقلانی، ش. (1971 م). لسان المیزان. ج 4 (دوره 7 جلدی)، چاپ دوم، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
- ابن حمزه طوسی، ا. (1408 ﻫ ق). الوسیله. چاپ اول، قم: مکتبه السید المرعشی النجفی.
- ابن زهره حلبی، ح. (1417 ﻫ ق). غنیه النزوع. چاپ اول، قم: مؤسسه الامام الصادق (ع).
- ابن ماجه، م. (بیتا). سنن ابن ماجه. ج 1 (دوره 2 جلدی)، بیروت: دارالفکر.
- ابن منظور، ا. (1405 ﻫ ق). لسان العرب. ج 8 (دوره 15 جلدی)، بیجا: نشر ادب الحوزه.
- بحرانی، ی. (1409 ﻫ ق). حدائق الناضره. ج 24 و 25 (دوره 25 جلدی)، چاپ اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- دیانی، ع. (1379 ﻫ ش). وکالت در طلاق شیوهای برای انحلال یک جانبه عقد نکاح. ماهنامه دادرسی، 4 (24)، 19-16.
- دیانی، ع. (1387 ﻫ ش). حقوق خانواده. چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
- روشن، م.، مظفری، م. (1388 ﻫ ش). طلاق قضایی و ماهیت آن. فصلنامه خانوادهپژوهی، 5 (2)، پیاپی 18، 274-263.
- زبیدی، م. م. (بیتا). تاج العروس من جواهر القاموس. ج 5 (دوره 10 جلدی)، بیروت: مکتبه الحیاه.
- شهید ثانی، ز. (1410 ﻫ ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. ج 6 (دوره 10 جلدی)، چاپ اول، قم: انتشارات داوری.
- شهید ثانی، ز. (1416 ﻫ ق). مسالک الافهام. ج 9 (دوره 15 جلدی)، طبع جدید، چاپ اول، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
- شیخ طوسی، ا. (بیتا). النهایه. چاپ اول، قم: نشر قدس محمدی.
- صدر، م. ب. (1406 ﻫ ق). دروس فی علم الاصول. ج 2 (دوره 3 جلدی)، چاپ دوم، بیروت: دارالکتب اللبنانی.
- طباطبایی، ع. (1420 ﻫ ق). ریاض المسائل. ج 11 (دوره 11 جلدی)، طبع جدید، چاپ اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طباطبایی، م. ح. (بیتا). تفسیر المیزان. ج 2 (دوره 20 جلدی)، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طباطبایییزدی، م. ک. (بیتا). تکمله العروه الوثقی. ج 1 (دوره 4 جلدی)، قم: مکتبه داوری.
- طبرسی، ا. (1415 ﻫ ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ج 2 (دوره 10 جلدی)، چاپ اول، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
- طبری، ا. (1415 ﻫ ق). جامع البیان. ج 2 (دوره 30 جلدی)، بیروت، دارالفکر.
- طریحی، ف. (1408 ﻫ ق). مجمع البحرین. ج 1 (دوره 4 جلدی)، چاپ دوم، بیجا: مکتب نشر الثّقافه الاسلامیه.
- عجلونی الجراحی، ا. (1988 م). کشف الخفاء. ج 1 (دوره 2 جلدی)، چاپ سوم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- علامه حلی، ا. (1419 ﻫ ق). قواعد الاحکام. ج 3 (دوره 3 جلدی)، چاپ اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- علامه حلی، ا. (1415 ﻫ ق). مختلف الشیعه. ج 7 (دوره 9 جلدی)، چاپ اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- فاضلالآبی، ح. (1410 ﻫ ق). کشف الرموز. ج 2 (دوره 2 جلدی)، چاپ اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- فاضلهندی، م. (1405 ﻫ ق). کشف اللثام. ج 2 (دوره 2 جلدی)، طبع قدیم، قم: مکتبه السید المرعشی النجفی.
- فخرالمحققین ابن العلامه (1389 ﻫ ق). ایضاح الفوائد. ج 3 (دوره 4 جلدی)، چاپ اول، قم: اسماعیلیان.
- قمی سبزواری، ع. (1379 ﻫ ش). جامع الخلاف و الوفاق. چاپ اول، قم: انتشارات زمینهسازان ظهور امام عصر (عج).
- کاتوزیان، ا. ن. (1382 ﻫ ش). حقوق مدنی: خانواده. ج 1 (دوره 2 جلدی)، چاپ ششم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کلینیرازی، م. (1367 ﻫ ش). الکافی. ج 6 (دوره 8 جلدی)، چاپ سوم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- محققحلی، ا. (1409 ﻫ ق). شرایع الاسلام. ج 3 (دوره 4 جلدی)، چاپ دوم، تهران: نشر استقلال.
- موسویخمینی، ر. (بیتا). تحریر الوسیله. ج 2 (دوره 2 جلدی)، قم: دارالکتب العلمیه.
- نائینی، م. ح. (1409 ﻫ ق). فوائد الاصول. ج 3 (دوره 4 جلدی)، چاپ اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- نجفی، م. ح. (بیتا). جواهر الکلام. ج 32 و 33 (دورۀ 43 جلدی)، چاپ ششم، تهران: المکتبه الاسلامیه.
- نووی، م. (بیتا). المجموع. ج 17 (دورۀ30 جلدی)، بیروت: دارالفکر.
- هیثمی، ن. (1988 م). مجمع الزوائد. ج 4 (دوره 10 جلدی)، بیروت: دارالکتب