نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• سیدمحمد آذین
• سیدعلی آذین

جهاد دانشگاهی

چکیده

با تصویب قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور به تاریخ 24 آذرماه 1382، اصطلاح «اهدای جنین» رسماً وارد ادبیات حقوقی کشورمان شده و قانون، یکی از روش‌های مرسوم تلقیح مصنوعی یعنی انتقال رویان (Embryo) را مشروعیت بخشیده است. این مقاله بر آن است تا با بررسی شرایط قابلیت انتقال اموال از منظر فقهی و قانونی، مشروعیت انتقال حقوقی رویان، که در لسان قانونگذار جنین نامیده شده را مورد تحقیق قرار دهد. در توجیه ضرورت این مطالعه همین بس که اگر ماهیت آن‌چه در لسان عرف و حتی نزد حقوق‌دانان و قانون‌گذار، «اهدای جنین» نامیده می‌شود. حقیقتاً هبه باشد، باید شرایط عمومی انتقال مورد معامله در خصوص رویان نیز صدق کند.چه آن‌که هبه به صراحت قانون مدنی و نظر بسیاری از فقیهان یک عقد است و جز مقرراتی که بنا به صراحت شریعت مختص هبه قرار داده شده، این عقد در سایر احکام، تابع قواعد عمومی قرار داده است. یکی از این قواعد عمومی مورد اجماع، ضرورت مالیت داشتن و قابلیت انتقال مورد معامله است. شیئی را می‌توان به موجب یکی از عقود منتقل نمود که اولاً مالیت داشته باشد و ثانیاً دارای اوصافی باشد که مانع از امکان انتقال حقوقی آن نشود. باور به مال بودن و قابلیت انتقال رویان آثاری فراتر از تصحیح عمل اهدای جنین به همراه دارد و می‌تواند مشکل تجاری‌سازی تلقیح مصنوعی را نیز مرتفع سازد. اما باید دید آیا واقعاً می‌توان موجودی که قابلیت تبدیل به نوع انسانی را دارد، به استناد وضعیت فعلی‌اش مال دانست و اساساً پیامدهای چنین تحلیلی تا چه حد می‌تواند اخلاقی و در نتیجه مورد تأیید قانون باشد؟ آیا نمی‌توان با قول به «حاکمیت قانون» در مشروعیت‌بخشی به انتقال رویان، از چالش‌های غیرقابل حل عقد دانستن این عمل گریخت و در عین حال از مزایای مشروعیت انتقال رایگان رویان بهره‌مند ماند؟ این مقاله تلاش می‌کند به پاسخی درخور به این پرسش‌ها دست یابد.

کلیدواژه‌ها

• اهدای جنین
• هبه
• رویان
• مالیت
• شخصیت

عنوان مقاله [English]

Propertiness and Transferability of Embryo

نویسندگان [English]

• Seyed Mohammad Azin
• Seyed Ali Azin

Tehran University

چکیده [English]

Approval of “Embryo Donation Act 2003” inducted the expression of “Embryo Donation” in our legal literature and formally legitimized this kind of Assisted Reproductive Treatment. This article aims at studying legal and ethical legitimacy of embryo donation through legal and juridical evaluation of properties’ transferability. What justifies the necessity of this study is that if we consider “embryo donation” as a real donation, it shall comply with general conditions of properties’ transferability, since “donation” is a legal act which is basically governed by general legal rules and one of these rules is the necessity of being as property and the transferability of transaction’s subject Furthermore, considering embryo as property could solve the matter of commercialization of artificial insemination. However, first, we have to ask whether it is ethical to count a potential human being as a property. Why do not we legitimize “embryo transfer” instead of “embryo donation” in order to get rid of dissoluble challenges of its recognition as a “legal act”? Is not it the best way to identify “embryo transfer” as a “legal rule” authorized by the parliament? This article suggests the basis of “legal rule” as the headstone of embryo transfer’s legitimacy.

کلیدواژه‌ها [English]

• Embryo donation- Donation- Embryo- Property- Personhood