شرط ضمن عقد تحدید حق بر طلاق زوج

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی-پژوهشکده خانواده

2 کارشناسی ارشد حقوق خانواده دانشگاه شهید بهشتی

10.48308/JFR.19.2.350

چکیده

در حقوق موضوعه متاثر از فقه امامیه اختیار طلاق با زوج است. امکان اعمال مطلق و بدون دلیل طلاق توسط زوج منجر به سست شدن نهاد خانواده گردیده‌است. حال پرسش اصلی این است که آیا برای کاهش طلاق بدون دلیل موجه، می‌توان حق طلاق را ضمن عقد نکاح یا عقد دیگری منع یا محدود کرد؟
در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی پس از شرح آرا و ادله قائلین به بطلان، آرا و ادله قائلین به مشروعیت شرط تبین می‌شود.
این پژوهش با تمسک به آیات و روایات، قواعد فقهی از جمله قاعده لاضرر، عدالت، اصل حمایت از خانواده و آزادی قرارداد‌ها، ضمن بررسی محیط نزول قرآن کریم و منع سوءاستفاده از حق طلاق، تحدید قراردادی حق طلاق زوج به صورت شرط فعل و مقید را مشروع می‌داند. یعنی زوج به عنوان شرط فعل متعهد می‌گردد به‌غیر از موارد خاصی همچون ناتوانی از مسائل خاص زناشویی یا نافرمانی، اقدام به طلاق همسر خویش نکند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Contractual Condition of Limiting the Right to Divorce

نویسندگان [English]

  • Dr Mohammad Roshan 1
  • Rambod Domirani 2
1 Shahid Beheshti University, Family Research Institute
2 Master's degree in family law, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

In positive law influenced by Imamiyyah jurisprudence, the right to divorce belongs to men. However, the ability to divorce without any reason has led to the weakening of the family institution. The question now arises whether it is possible to limit or prohibit the right to divorce through a marriage agreement or other contracts. Using the analytical descriptive method, this research examines both the perspectives and evidences of those who argue against the validity of such restrictions and those who endorse them. The legitimacy of contractual limitations on the right to divorce is established by this article according to verses of Holy Qur'an, hadiths, and jurisprudential principles such as the principle of "La-Zarar," justice, the principle of family protection, and freedom of contract. Furthermore, the context of the revelation of the Holy Qur'an and the principle of prevention of abusing the right to divorce are analyzed. As such, it is considered legitimate for a husband to undertake a binding condition that restricts his right to divorce. Such a term may specify that the husband cannot divorce his wife except under certain circumstances, including impotency or disobedience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abuse of the right to divorce
  • Wife
  • Condition of Contract
  • La-Zarar
ابن ماجه، ا. ( 1349 ق). سنن ابنماجه، مصر: المطبعه التازیه.
امامی، ح. ( 1338 ). حقوق مدنی، تهران: دانشگاه تهران.
تهرانی، م. ( 1378 ). رسالۀ توضیح المسائل نوین، تهران: امید فردا.
.1- 21 ، جعفرپور، ج. ( 1378 ). حق طلاق، مطالعات راهبردی زنان شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 5
حر عاملی، م. ( 1414 ). وسائل الشیعۀ، قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
حر عاملى، م. ( 1409 )، وسائل الشیعۀ، قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
حلی، ج. ( 1412 ). نکت النهایه، تهران: جامعۀ مدرسین حوزة علمیۀ قم.
روشن، م. ( 1396 ). حقوق خانواده، تهران: جنگل.
شریفی، ز. ( 1393 ). امکان ایجاد محدودیت برای زوج در اجرای حق طلاق، پایان نامۀ کارشناسی ارشد حقوق خصوصی،
دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
.79-106 ، شکاری، ر.، و احمدپور، م. ( 1391 ). شرط سقوط حق طلاق زوج در فقه امامیه و حقوق ایران، پژوهشنامۀ فقهی، 1
شوشتری، م.، و نجفیان، ا. ( 1397 ). تحلیل مشروعیت شرط عدم طلاق با نگاه به مقاصد شریعت در حوزة خانواده، فصلنامۀ
.191-210 ، علمی پژوهشی زن و جامعه، 2
طباطبایی، م. ( 1374 ). تفسیر المیزان، ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعۀ مدرسین حوزة علمیۀ قم.
عاملی، م. ( 1427 ). الزبدة الفقهیه فی شرح الروضۀ البهیه، قم: [بی جا].
عاملى، م. (بی تا). القواعد و الفوائد، قم: کتاب فروشی مفید.
علی اکبریان، ح. ( 1396 ). قاعدة عدالت در فقه امامیه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
کاتوزیان، ن. ( 1388 ). حقوق مدنی خانواده، تهران: سهامی انتشار.
کلینى، م. ( 1407 ). الکافی، تهران: دارالکتب اسلامیه.
مازندرانی، ع. ( 1419 ). دلیل تحریر الوسیله احکام الاسره، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
مامقانی، م. ( 1350 ). نهایۀ المقال فی تکملۀ غایۀ الامال، قم: مجمع الذخائر الاسلامیه.
مطهری، م. ( 1381 ). نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا.
مغنیه، م. ( 1407 ). فقه الصادق(ع)، بیروت: دارالتعارف.
مکارم شیرازی، ن. ( 1383 ). القواعد الفقهیه، قم: مدرسۀ امام علی بن ابی طالب(ع).
.147-180 ، مهرپور، ح. ( 1379 ). بررسی فقهی  حقوقی وضعیت متفاوت زن و مرد در طلاق، نامۀ مفید، 21
مهرپور، ح. ( 1395 ). مباحثی از حقوق زن، تهران: اطلاعات.
نجفی کاشف الغطاء، ع. ( 1422 ). شرح خیارات اللمعه، قم: جامعۀ مدرسین حوزة علمیۀ قم.
نجفی، م. ( 1404 ). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
، نجفیان، ا.، و هدایت نیا، ف. ( 1396 ). مبانی مشروعیت شرط عدم طلاق در عقد نکاح، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، 49
.139-160
نراقی، ا. ( 1417 ). عوائدالایام فی بیان قواعد الاحکام، قم: جامعۀ مدرسین حوزة علمیۀ قم.
نوری، ی. ( 1337 ). حقوق زن در اسلام و جهان، تهران: نوید نور.