اثربخشی زوج‌درمانی رفتاری ـ تلفیقی و زوج‌درمانی گاتمن بر کیفیت‌ روابط زناشویی و صمیمیت زناشویی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد بروجرد

2 گروه روانشناسی، دانشگاه ملایر

3 گروه روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی زوج‌درمانی رفتاری ـ تلفیقی و زوج‌درمانی گاتمن بر کیفیت روابط زناشویی و صمیمیت زناشویی زوجین متعارض بود. در این پژوهش، از طرح آزمایشی تک‌موردی، از نوع خط پایۀ چندگانۀ ناهم‌زمان استفاده شد. جامعۀ آماری شامل زوج‌های مراجع‌کننده به مرکز مشاورۀ شمیم در سال 1399 بود. نمونه شامل شش زوج بودند که با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند و با توجه به نتایج پرسش‌نامۀ کیفیت روابط‌ زناشویی (فلچر و همکاران، 2000)، جزء زوج‌های متعارض قرار گرفتند. آن‌ها به‌صورت تصادفی در دو گروه دسته‌بندی شدند. مشارکت‌کنندگان به پرسش‌نامه‌های صمیمیت زناشویی (السون، 1981) و کیفیت روابط زناشویی در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری پاسخ دادند. سپس، با استفاده از پروتکل‌های درمانی گاتمن (گاتمن، 1397) و رفتاری ـ ‌تلفیقی (پورسردار، 1398)، در دو تا چهار مرحلۀ خط پایه، مداخلۀ 14 و 16جلسه‌ای و پیگیری دوماهه اجرا گردید. داده‌ها به روش ترسیم دیداری، شاخص تغییر پایا و درصد بهبودی تجزیه‌وتحلیل گردید. یافته‌ها نشان داد اثربخشی روش گاتمن در مقایسه با روش رفتاری ـ تلفیقی، از نظر اندازۀ تغییر، کلیت و ثبات، فراگیری و پایداری بیشتری داشته و تراز بهبودی زوج‌های متعارض در گروه گاتمن و رفتاری ـ ‌تلفیقی‌ در‌‌ مراحل‌ پس از درمان و پیگیری، در متغیرهای کیفیت رابطۀ زناشویی به‌ترتیب 53/49 و 68/43 و در صمیمیت زناشویی 65/39 و 56/38 بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Behavioral-integrated couple therapy and couple therapy by Guttman method on the Quality of Marital Relationships and Marital Intimacy

نویسندگان [English]

  • Davod Jalalvand 1
  • Kourosh Goodarzi 1
  • Javad Karimi 2
  • Abolghasem Yaghoobi 3
1 Department of Psychology, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran.
2 Department of Psychology, School of literature and Humanity Sciences, The University of Malayer, Malayer, Iran.
3 Department of Psychology, Faculty of Economics and Social Sciences, University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this research was the effectiveness of combined behavioral couple therapy and Gutman couple therapy on the quality of marital relationships and marital intimacy of conflicted couples. In this research, a single-case experimental design of the asynchronous multiple baseline type was used. The statistical population included couples who referred to the Shamim counseling center in 2019. The sample consisted of 6 couples who were selected by non-random sampling method and according to the results of marital relationship quality questionnaire (Fletcher et al., 2000), they were classified as conflicting couples and randomly divided into two alternative groups. became The participants answered questionnaires of marital intimacy (Elson, Shafer, 1981) and quality of marital relationship in pre-test, post-test and follow-up stages. which was implemented using Gutman's (Gutman, 2017) and integrated behavioral (Pour Sardar, 2018) protocols in two to four stages of baseline, 14 and 16-session intervention and two-month follow-up. The data were analyzed by visual drawing method, stable change index and recovery percentage. Findings It showed that the effectiveness of the Gutman method compared to the combined behavioral method in terms of the size of change, generality and stability, comprehensiveness and stability, and the level of recovery of conflicting couples in the Gutman and combined behavioral group The stages after treatment and follow-up in quality variables were marital relationship (49/53),(43/68),maritalintimacy (39/65),(38/56).

کلیدواژه‌ها [English]

  • integrative behavioral couple therapy
  • marital intimacy
  • marital relationship quality
  • Guttman

مراجع

احمدی، ص.، کریمی، ا.، زهراکار، ک (1399). اثربخشی آموزش مهارت‌های زناشویی به روش گاتمن بر الگو‌های ارتباطی زنان، فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 44، 278-253.
پورسردار، ف.، صادقی، م.، گودرزی، ک.، روزبهانی، م (1398). اثربخشی زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان و زوج‌درمانی رفتاری ـ تلفیقی (یکپارچه‌نگر) بر بازسازی الگوهای ارتباطی زوجین دارای تعارض زناشویی، روان‌شناسی خانواده، 9، 54-39.
حسینی، ف.، ابوالمعالی، خ.، وکیلی، پ. (1400). مقایسۀ اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر روابط ابژه و زوج‌درمانی راه‌حل‌محور بر ابرازگری هیجانی همسران دارای تعارض زناشویی، خانواده‌درمانی کاربردی، 5، 129-108.
داورنیا، ر.، ارسلان‌ده، ف.، سلیمی، آ.، شاکرمی، م. (1396). تأثیر زوج‌درمانی گروهی هیجان‌مدار بر بهبود کیفیت روابط زناشویی و افزایش صمیمیت زوج‌ها، علوم پزشکی زانکو، 68، 96-79.
درگاهی، ش.، محسن‌زاده، ف.، زهراکار، ک. (1394). تأثیر آموزش مهارت مثبت‌اندیشی بر بهزیستی روان‌شناختی و کیفیت رابطۀ زناشویی ادراک‌شدۀ زنان نابارور، پژوهشنامۀ روان‌شناسی مثبت، 3، 58-45.
دلاور، ع. (1378). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
زهراکار،ک.، جعفری، ف. (1400). مشاورۀ خانواده (مفاهیم، تاریخچه، فرایند و نظریه‌ها). تهران: ارسباران.
سهیلی، ن.، زهراکار، ک.، اسدپور، ا.، محسن‌زاده، ف. (1398). اثربخشی مشاورۀ گروهی مبتنی بر زوج‌درمانی رفتاری تلفیقی بر کیفیت رابطۀ زناشویی پرستاران، روان‌پرستاری، 5، 78-73.
سهیلی، ن.، زهراکار، ک.، اسدپور، ا.، محسن‌زاده، ف. (1398). اثربخشی مشاورۀ گروهی مبتنی بر زوج‌درمانی گاتمن بر صمیمیت زناشویی زنان پرستار. پژوهش پرستاری ایران، 6، 44-36.
شکراللهی، م.، شکراللهی، ز.، وهابی همابادی، ج. (1397). بررسی تأثیر مداخلۀ زوج‌درمانی رفتاری یکپارچه‌نگر بر کیفیت زندگی زناشویی زوجین شهرستان نجف‌آباد، یازدهمین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم اجتماعی.
شیرالی‌نیا، خ. (1391). اثربخشی زوج‌درمانی شناختی ـ رفتاری پیشرفته و زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان‌ بر کاهش افسردگی، تنظیم هیجانی و صمیمیت ارتباطی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاورۀ شهر اهواز، پایان‌نامۀ دکتری مشاوره، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران.
شیرالی‌نیا، خ.، خجسته‌مهر، ر.، احمدی قوزلوجه، ا.، سودانی، م. (1394). اثربخشی درمان بافت‌نگر انصاف‌محور بر صمیمیت عاطفی و کیفیت زناشویی زوجین، فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی، 2(34)، 96-79.
شیرعلی، م. (1397). بررسی اثربخشی برنامۀ غنی‌سازی روابط زوجی بر اساس روش گاتمن بر کیفیت زناشویی، امید به زندگی و بهزیستی روان‌شناختی زوجین. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد علوم تربیتی، گرایش مشاوره، مؤسسۀ آموزش عالی المهدی(عج)، اصفهان.
کربلایی محمد میگونی، ا.، علی‌پناه، ف.، رضا‌بخش، ح.، تقی‌لو، ص. (1399). مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد با مفهوم‌بندی طرح‌واره‌ای و زوج‌درمانی گاتمن بر باورهای ارتباطی غیرمنطقی در روابط زوجین، فصلنامۀ خانواده‌پژوهی، 63، 357-335.
محسن‌زاده، ف.، زهراکار، ک.، اسدپور، ا.، حیدریان، آ. (1398). اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر درمان شناختی سیستمی گاتمن بر کیفیت زندگی و الگوهای ارتباطی بیماران مبتلا به سرطان پستان و همسران آن‌ها، سلامت و مراقبت، 1، 76-66.
محمدی آریا، ع.، ناعمی، ا. (1399). رابطۀ ابرازگری هیجان با سازگاری و دلزدگی زناشویی و مقایسۀ آن میان زوج‌های نابینا و زوج‌های بینا، فصلنامۀ علمی روان‌شناسی افراد استثنایی، 38، 116-97.
مدنی، ی.، هاشمی گلپایگانی، ف،. غلامعلی لواسانی، م. (1395). ارائۀ مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن و اثربخشی آن بر کیفیت رابطۀ زناشویی زنان متأهل، فصلنامۀ پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، ۷(۴)، 72-88.
مرتضوی، م.، رسولی، ر.، حسینیان، س.، زارعی، ح. (1399). اثربخشی برنامۀ پیشگیری و بهبود رابطۀ مبتنی بر رویکرد تلفیقی گاتمن و گلاسر بر عشق، احترام و صمیمیت زناشویی، فصلنامۀ پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 1، 149-137.
نجفی، ی.، احمدی، ص.، زهراکار، ک. (1399). اثربخشی آموزش مبتنی بر زوج‌درمانی رفتاری تلفیقی بر تنظیم هیجان و صمیمیت زناشویی زنان متأهل، زن و مطالعات خانواده، 50، 63-49.
نیلفروشان، پ. (1390). مدل ساختاری کیفیت رابطۀ زناشویی بر اساس ویژگی‌های روان‌شناختی همسران، پایان‌نامۀ دکتری مشاورۀ خانواده، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.
 
Ahmadi, S., Karimi, A., Zahrakar, K. (2020). The effectiveness of Gutman's method of teaching marital skills on women's communication patterns. Culture of Counseling Quarterly and Psychotherapy, Allameh Tabatabai University, 11(44), 253-278 [in Persian].
Barraca, J. (2015). Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT) as a third-wave therapy. Psicothema, 27(1), 8-13.
Bradford, A. Drean, L., Sandberg, J. G., & Johnson, L. N. (2019). They May Disapprove, but I Still Love You: Attachment Behaviors Moderate the Effect of Social Disapproval on Marital Relationship Quality. Family Process, 59(10), DOI:10.1111/famp.12519.
Buccelli, A, Roberson P, Gordon K (2018). Examining the Relationship Between Parenting Problems and Intimacy. University of Tennessee, Knoxville TRACE: Tennessee Resear ennessee Research and Cr ch and Creative Exchange. 2018, 27(1), 9-13.
Christensen, A., & Dass, B. (2018). Integrity Behavior Couple Therapy. Journal Curr Opin Psychology, 13,111-113.
Dargahi, S., Mohsenzadeh, F., Zahrakar, K. (2015). The effect of positive thinking skill training on the psychological well-being and quality of perceived marital relationship of infertile women. Journal of Positive Psychology, 3, 45-58 [in Persian].
Davarnia, R., Arslan Deh, F., Salimi, A., Shakrami, M. (2016). The effect of emotion-oriented group couple therapy on improving the quality of marital relationships and increasing the intimacy of couples, Zanko Journal of Medical Sciences, Kurdistan University of Medical Sciences, 68,79-96 [in Persian].
Delavar, A. (1999). Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences. Tehran: Rushd Publications [in Persian].
 Gall, M., Borg, v., Gall, J. (2014). Quantitative and qualitative research methods in educational sciences and psychology. Volume number,1. Translators: Nasr, A., Parhehi, H., Abul Qasemi, M., Pak Sarasht, M., Kyamanesh, A., Bagheri, K., Khair, M., Shahni Yilaq., Khosravi, Z., Place of publication: Tehran, Shahid Beheshti University Press [in Persian].
Ganong, L., Jensen, T., Sanner, C., Russell, L., & Coleman, M. (2019). Stepfathers’ affinity-seeking with stepchildren, stepfather-stepchild relationship quality, marital quality, and stepfamily cohesion among stepfathers and mothers. Journal of Family Psychology, 33(5), 521.
Goldfarb, M.R., Trudel, G., Boyer, R., & Previll, M (2019). Till depression do us part? Examinin the prospective associations between depression and marital adjustment in older adults. European Review of Applied psychology,69(2),41-49.
Gottman, J, Guttman, J (2018), ten basic principles in effective couple therapy. Translators Zahrakar, K, Lavafpour Nouri, F, Izadi Ajirloo, A, place of publication, Tehran, publications, scientific civilization.
Gottman, J., & Gottman, J. (2017). The natural principles of love. Journal of Family Theory & Review, 9, 7–26.
Hosseini, F., Abu Ma'ali, A., Vakili, P. (2021). Comparison of the effectiveness of couple therapy based on object relationships and solution-oriented couple therapy on the emotional expression of spouses with marital conflict. Journal of Applied Family Therapy, 2(5), 125- 108 [in Persian].
Karbalai Mohammad Migouni, A., Alipanah, F., Reza-Bakhsh, H., Taghi-Lo, P. (2020).compare of the Effectiveness of Acceptance and Commitment based  couple therapy using schema conceptualization and Gutman couple therapy   on irrational  communication. Journal of family researh, 16(3), 335-357 [in Persian].
Madani, Y., Hashemi-Golpaygani, F., Gholamali Lavasani, M. (2017). ). Presenting an integrated model of emotional focused approach and Gottman model and its effectiveness on quality of marital relationship in   married women. Applied Psychological Research Quarterly,7(4),72-88 [in Persian].
Maira, J. B. (2015). Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT) as a third-wave therapy. Psicothema 27(1), 13-18 doi: 10.7334/psicothema2014.101.
Mohammadi Arya, A., Naymi, A. (2019). The relationship among emotional expressiveness, marital adjustment, and burnout, and its comparison between blinded and sighted couples. Scientific Quarterly Journal of Psychology of Exceptional People of Allameh Tabatabai University, 10(38), 97-116 [in Persian].
Mohsen-zadeh, F., Zahrakar, K., Asadpour, A., Haidrian, A. (2019). The Effectiveness of Gottman Group Cognitive-Systemic Educational based Intervention on Quality of Life and Relationship Patterns in Patients with Breast Cancer and Their. Journal Health and care, 21(1), 66-76 [in Persian].
Mortazavi, M., Rasouli, R., Hosseinian, S., Zarei, H. (2019). Effectiveness of the Prevention and Relationship Enhancement Program Based on Gottman & Glaser's Integrated Approach to Love, Respect, and Marital Intimacy. Quarterly Journal of Applied Psychology Cognition. 11(1), 137-149 [in Persian].
Najafi, Y., Ahmadi, S., Zahrakar, K. (2019). The effect of educating integrative behavioral couple therapy On the cognitive emotion regulation and marital intimacy of married women. Journal of Women and Family Studies,13(50), 49-63 [in Persian].
Nilfroshan, P. (2017). Structural model of marital relationship quality based on psychological characteristics of spouses. Family Counseling Doctoral Dissertation. Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Isfahan [in Persian].
Pentea, S. Pop, R. Kallay, E. (2019). The Effect of integrative behavioral therapy versus emotion-focused therapy for couples: A meta-analysis. Journal, Studia Universitatis Babes-Bolyai-Psychologia-Paedagogia, (1), 22-44.
Poursardar, F., Sadeghi, M., Guderzai, K., Rozbahani, M. (2018). The effectiveness of emotion-focused couple therapy and integrated behavioral couple therapy (integrative) on the reconstruction of communication patterns of couples with marital conflict. Family Psychology, 6(9), 39-54 [in Persian].
Roddy, M. K., Nowlan, K. M., Doss, B. D., & Christensen, A. (2016). Integrative behavioral couple therapy: Theoretical background, empirical research, and dissemination. Family process, 55(3), 408-422.
Schafer, M., & Olson, D. (1981). journal of martial and fmily therapy. the pair inventory, 7(1), 47-60.
Shir Ali, M. (2017). Investigating the effectiveness of marital relationship enrichment program based on Guttman's method on marital quality, hope for life and psychological well-being of couples. Master's Thesis in Educational Sciences, Counseling, Al-Mahdi Institute of Higher Education (AJ) Isfahan [in Persian].
Shiralinia, Kh., Khojaste Mehr, R., Ahmadi-Qozlojah, A., Soudani, M. (2014). The effectiveness of fairness-based contextual therapy on emotional intimacy and marital quality of couples. Applied Psychology Quarterly, 2(34), 79-96 [in Persian].
Shiralynia, Kh. (2011). The effectiveness of advanced cognitive-behavioral couple therapy and emotion-focused couple therapy on reducing depression, emotional regulation and communication intimacy of couples referring to counseling centers in Ahvaz. Doctoral thesis in Counseling, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Chamran University [in Persian].
Shokrollahi, M., Shokrollahi, Z., Wahabi-Homabadi, J. (2017). Investigating the effect of integrative behavioral couple therapy intervention on the quality of married life of couples in Najaf Abad city. 11th International Conference on Psychology and Social Sciences [in Persian].
Sohaili, N., Zahrakar, K., Asadpour, A., Mohsanzadeh, F. (2018), Effectiveness of group counseling based on Gottman,s couple therapy on marital Intimacy Components of Female nurses. Iranian Journal of Nursing Research, 14(6), 36-44 [in Persian].
 Sohaili, N., Zahrakar, K., Asadpour, A., Mohsanzadeh, F. (2018). Effectiveness of group counseling Based on Integrative Behavioral Therapy on Gutman couple therapy on Quality of Marital Relationship of Female Nurses. Journal of Psychiatric Nursing, 7(5), 73-78 [in Persian].
Tahir, K., & Khan, N. (2021). Mediating role of body image between sexual function and marital intimacy in Pakistani women with breast cancer. Psychooncology, 30(2), 260-266.
Zahrakar, K., Jafari, F. (2021). Family counseling (concepts, history, process and theories). Tehran, Publications: Arsbaran [in Persian].
Zhang, H. (2018). Association between parental marital conflict and Internet addiction: A moderated mediation analysis. Journal Affective Disorders, 22(3),27-32.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار