بررسی و مقایسه روابط خانوادگی دانش‌آموزان موفق و ناموفق در تحصیل

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

غالب جمعیت کشور ما را نوجوانان و جوانان تشکیل می‌‌دهند و موفقیت این گروه بزرگ در آینده‌ نه‌ چندان دور، به شدت وابسته به تحصیلات رسمی و آموزشگاهی آنان دارد. همگان نیز بر این امر واقف‌اند که موفقیت فرزندان دغدغه‌ جداناپذیر خانواده‌ها و متولیان تعلیم و تربیت هر کشوری است. قریب‌ به ‌اتفاق متخصصین حوزه‌ تعلیم و تربیت، روابط حاکم بر خانواده‌ها را از عوامل عمده‌ افت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان می‌دانند. هم‌چنین افراد و گروه‌های کثیری به این مهم پرداخته‌اند، اما هم‌چنان این زخم‌ کهنه، گاه خانواده‌ها را تا مرز اضمحلال پیش برده و والدین و مربیان را در مسیر خطیر خود مأیوس کرده است. پژوهش حاضر با هدف رسیدن به (طبقه مرکزی) حاصل از داده‌ها در مورد «روابط خانوادگی تأثیرگذار بر موفقیت و شکست تحصیلی دانش‌آموزان» انجام گرفت. برای این منظور، 32 مشارکت‌کننده و 16دانش‌آموز سال اول متوسطه دبیرستان‌های شهر شهریار، با استفاده از نمونه-گیری هدفمند و تئوریک تا اشباع داده‌ها و از طریق‌ مصاحبه‌های ‌عمیق‌‌ نیمه ‌ساختاریافته، به روش پیشنهادی StraussوCorbin که‌ مشتمل‌ بر کد‌گذاری (باز، محوری و انتخابی) است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، در مجموع 98 و در نهایت 56 کد اولیه از مصاحبه با مشارکت-کنندگان بدست آمده و در مراحل بعدی تجزیه و تحلیل، طبقه‌ای اصلی به ‌نام «ارتباط» بدست آمده است. انتخاب واژه‌ «ارتباط» به‌‌عنوان طبقه مرکزی به این دلیل بود که می‌توانست‌ بخش‌ قابل‌ توجهی از گوناگونی‌های بدست آمده از داده‌ها را تبیین نماید. یافته‌های حاصل ‌از‌ این‌ پژوهش نشان دادند که روابط ‌خانوادگی تأثیرگذار بر موفقیت و شکست تحصیلی دانش‌آموزان، عواملی چندگانه و درهم تنیده‌اند، در نهایت نتایج نشان دادند، روابط اعضای خانواده با هم، رفتار مسئولانه والدین نسبت به فرزندان، روابط و تعامل زوجین با یکدیگر در توفیق و شکست تحصیلی دانش‌آموزان تأثیرگذار است. نتایج مختص این گروه است و تعمیم آن‌ها به سایر گروه‌ها باید با احتیاط صورت‌پذیرد.

کلیدواژه‌ها