مطالعۀ جامعهشناختی فرایندهای وقوع طلاق

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی

2 دکتری جامعه شناسی

چکیده

طلاق پدیده‌ای نیست که به‌طور ناگهانی رخ دهد؛ فرایندی است که چه‌بسا آغاز آن با آغاز زندگی مشترک زوجین هم‌زمان باشد. هدف این مقاله، کشف فرایندهایی در زندگی مشترک است که منجر به تصمیم زن و/یا شوهر برای طلاق می‌شود. در این مقاله، از روش روایت‌پژوهی و تکنیک مصاحبۀ روایی استفاده شده‌است. با زوج‌هایی که از طرف دادگستری مشهد به مراکز مداخلۀ بحران بهزیستی مراجعه کرده بودند، مصاحبه شد و درنهایت با 18 مصاحبه، اشباع نظری حاصل شد. در این پژوهش به این نتیجه رسیده‌ایم که می‌توان شش مدل فرایند طلاق را از یکدیگر تمیز داد که یک یا چندتای آن‌ها می‌تواند در یک خانواده موجود باشد. شش مدل فرایندی طلاق عبارت‌اند از: مدل ازدواج ناهمسان، مدل ازدواج اجباری، مدل ازدواج نابالغ، مدل خانوادۀ مردسالار، مدل خانوادۀ کم‌برخوردار، و مدل خانوادۀ ناسالم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological study of divorce proceedings

نویسندگان [English]

  • majid fouladiyan 1
  • mina shojaee 2
1 Assistant Professor
2 Ph.D. in Sociology
چکیده [English]

Divorce is not a phenomenon that occurs suddenly; it is a process that begins with the onset of the couple's common life. The purpose of this article is to discover processes in common life that lead to the decision of a woman and / or husband to divorce. In this paper, the narrative and narrative interview technique has been used. The interviews were conducted with couples who came to the centers of the welfare crisis intervention center in Mashhad, and eventually received an overwhelming saturation with 18 interviews. In this study, we have come to the conclusion that six models of divorce process can be distinguished, one or more of which can be found in a family. Six models of divorce process are: heterogeneous marriage model, forced marriage model, immature marriage model, male-model family model, low-income family model, and unpopular family model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Divorce
  • divorce process
  • narrative study
  • narrative interview
  • Emotional Divorce

مراجع

  1. اخوی ثمرین، زهرا، محسن زاده، فرشاد، زهراکار، کیانوش، احمدی، خدابخش ."بررسی عوامل زمینه‌ساز طلاق در بافت اجتماعی فرهنگی شهر تهران، پژوهشی کیفی" فصلنامه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده 12, شماره 40(1396): 105-126
  2. اسحاقی، محمد، محبی، سیده فاطمه، پروین، ستار، و محمدی، فریبرز. “سنجش عوامل اجتماعی مؤثر بر درخواست طلاق زنان در شهر تهران.” زن در توسعه و سیاست 10, شماره 3 (1391): 97-124.
  3. پروین , ستار, مریم داوودی , و فریبرز محمدی . “عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در طلاق عاطفی در بین خانواده‌های تهرانی.” مطالعات راهبردی زنان, شماره 56 (1391): 119-153.
  4. جمشیدیها، غلامرضا، نریمانی، سعید، جمالی، عبدالله ." آسیب‌شناسی اجتماعی طلاق در جامعه شهری ایران (1394-1383)" مهندسی فرهنگی 10، شماره 85 (1394): 10-29
  5. چابکی، ام‌البنین. “مطالعه بین نسلی رابطه نگرش به طلاق و کارکردهای خانواده در زنان شهر تهران.” مطالعات زن و خانواده 1, شماره 1 (1392): 159-185.
  6. حبیب پورگتابی، کرم، و حسین نازک‌تبار. “عوامل طلاق در استان مازندران.” مطالعات راهبردی زنان, شماره 53 (1390): 87-127.
  7. ذکایی، محمد سعید. " روایت، روایت گری و تحلیل های شرح حال نگارانه. " پژوهش نامه علوم انسانی و اجتماعی, 1387, 98-70
  8. ریاحی، محمداسماعیل، اکبر علیوردی نیا، و سیاوش بهرامی کاکاوند. “تحلیل جامعه‌شناختی میزان گرایش به طلاق ( مطالعه موردی شهرستان کرمانشاه).” پژوهش زنان 5, شماره 3 (1386): 109-140.
  9. زرگر، فاطمه، و حمیدطاهر نشاط‌دوست. “بررسی عوامل مؤثر در بروز طلاق در شهرستان فلاورجان.” فصلنامه خانواده پژوهی 3, شماره 3 (1386): 737-749.
  10. ساروخانی، باقر. جامعه‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات سروش, 1388.
  11. سازمان ثبت احوال کشور. " سالنامۀ آمارهای جمعیتی" , 1395
  12. سگالن، مارتین. جامعه‌شناسی تاریخی خانواده. ترجمۀ حمید الیاسی. تهران: نشر مرکز, 1393.
  13. شهولی، کیامرث، و سلطان مراد رضایی فر. “بررسی علل ناسازگاری و طلاق در خانواده‌های شهرستان ایذه.” جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1390: 113-138.
  14. شیخی, محمدتقی. جامعه‌شناسی زنان و خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1387.
  15. صداقت، کامران، و عقیل اسدیان . “تبیین جامعه‌شناختی عوامل اجتماعی مؤثر بر طلاق (مطالعۀ موردی: شهرستان قائم‌شهر).” جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 53 (1392): 97-116.
  16. فاتحی دهاقانی، ابوالفضل، و علی محمدنظری. “تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق در استان اصفهان.” فصلنامۀ مطالعات امنیت اجتماعی، 1389: 13-54.
  17. فلیک، اووه. درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران. نشر نی (1391)
  18. فیروزجائیان، علی اصغر، ریاحی، محمداسماعیل، محمدی‌دوست، منصوره. "تحلیل جامعه‌شناختی طلاق عاطفی در میان زوجین شهر نوشهر"مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی 5، شماره 3 (1395): 33-59
  19. قدسی، علی‌محمد، اسماعیل بلالی، و سعید عیسی‌زاده. “بازدارنده‌ها و تسهیل‌کننده‌های اقتصادی اجتماعی طلاق.” مطالعات راهبردی زنان, شماره 53 (1390): 43-85.
  20. کاملی، محمدجواد. “بررسی توصیفی علل و عوامل مؤثر در بروز آسیب اجتماعی طلاق در جامعه ایران با توجه به آمار و اسناد موجود.” فصلنامه دانش انتظامی، 1386: 180-198.
  21. کریمی، یوسف، الماسی، سکینه، محمدی، رزگار، فاضلی، حسن. "مطالعۀ بسترهای طلاق در افراد مطلقه: پژوهشی پدیدارشناسانه". فصلنامۀ مطالعات روانشناسی بالینی 7, شماره 25(1395): 191-210
  22. کلانتری, عبدالحسین, پیام روشن‌فکر, و جلوۀ جواهری. “مرور سه دهه تحقیقات "علل طلاق" در ایران.” مطالعات راهبردی زنان, شماره 53 (1390): 129-162.
  23. محسن‌زاده، فرشاد، علی محمدنظری، و مختار عارفی. “مطالعۀ کیفی نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق (مطالعه موردی شهر کرمانشاه).” مطالعات راهبردی زنان, شماره 53 (1390): 7-42.
  24. محمدپور، احمد. “بسترها، پیامدها و سازگاری زنان مطلقه شهر تهران (یک مطالعۀ پدیدارشناسانه).” فصلنامۀ مشاوره و روان‌درمانی خانواده 4, شماره 1 (1393): 135-172.
  25. مختاری، مریم، اصغر میرفرید، و ابراهیم محمودی. “بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان گرایش به طلاق در شهر یاسوج.” جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 53 (1393): 141-157.
  26. نایینی، عذرا، توسلی، عباس، حطیطه، محمدرضا، بشیری، یوسف (1392)،" بررسی وضع زناشویی جمعیت کشور در سرشماری های عمومی نفوس و مسکن 1385 و 1390" ، با همکاری مرکز آمار ایران و UNFPA، پژوهشکدۀ آمار؛ گروه پژوهشی طرح‌های فنی و روش‌های آماری پژوهشکدۀ آمار
  27. نبوی، عبدالحسین، رضادوست، کریم، مجتهدزاده، سحر، شهریاری، مرضیه."تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر میزان گرایش زوجه به طلاق." راهبرد اجتماعی فرهنگی 5، شماره 20(1395): 281-295.
  28. یوسفی، ناصر، و مهرنوش باقریان. “بررسی ملاک‌های همسرگزینی و فرسودگی زناشویی به‌عنوان متغیرهای پیش‌بین زوجین متقاضی طلاق و مایل به ادامه زندگی مشترک.” فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده, شماره 1 (1390): 301-284.
  29. Aghajanian.A, Thompson.V (2013), Recent Divorce Trend in Iran, Journal of Divorce & Remarriage, 54: 112-125
  30. Amato, P. (2010). Research on Divorce: Continuing Trends and New Developments. Journal of Marriage and Family 72(3): 650-666.
  31. Amato.P & Denise.P (2003), People’s Reasons for Divorcing: Gender, Social Class, the Life Course, and Adjustment, Journal of Family Issues, Vol. 24 ,No. 5:602-626.
  32. Amato, P.R. & Keith, B.(1996). “Parental Divorce and the Well-being of Children: A Meta-analysis”, Psychol Bull,110(1):26-46
  33. Dudak.A.(2013). Fathers Claiming Custody of Their Children Clients of Psychological and Legal Counseling. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 84: 1281 – 1285
  34. Greenwood. Jeremy, Guner. Nezih, Kocharkov.Georgi, Santos.Cezar (2016), Technology and the Changing Family: A Unifed Model of Marriage, Divorce, Educational Attainment, and Married Female Labor-Force Participation, American Economic Journal, 8(1): 1–41.
  35. Guminski Cleek. Margaret, Pearson.Allan (1985), Preceived Causes of Divorce: An Analysis of Interrelationships, Journal of Marriage and Family, Vol. 47, No. 1 :179-183.
  36. Huston.Ted L, Caughlin.John P, Renate. Houts M.Smith. Shanna E, George. Laura J(2001), The Connubial Crucible: Newlywed Years as Predictor of Marital Delight, Distress, and Divorce, Journal of Personality and Social Phychology, 2: 237-252
  37. Hawkins. Alan J, Willoughby . Brain J, Doherty.William J (2012), Reasons for Divorce and Openness to Marital Reconciliation, Journal of Divorce & Remarriage, 53:453-463
  38. Kurdek, L. A. (1993), Predicting Marital Dissolution: A 5-year Prospective Longitudinal Study of Newlywed Couples, Journal of Personality and Social Psychology, 64, 221-242.
  39. Martin, T. C. , Bumpass. L (1989). Recent Trends in Marital Disruption, Demography, 26: 37-51.
  40. Portman,A.R,klamijn,M (2002), Woman's Labour Market Position and Divorce in Netherlands: Evaluating Economic Interpretation of Work Effect, European Journal of Population, 18:175-202
  41. Thornton, A, Rodgers. W (1987), The Influence of Individual and Historical Time on Marital Dissolution, Demography, 24:1-22.
  42. Williamson. Hannah, Nguyen.Tresa, Bradbury.Thomas, Karney.Benjamin (2015), Are Problems That Contribute to Divorce Present at the Start of Marriage, or Do They Emerge Over Time?, Journal of Social and Personal Relationships, 1-15
  43. Yip. P. S.F., Yousuf.s Hon Chan.C, Yung.T, Wu. K.C.-C.(2015). The Roles of Culture and Gender in the Relationship Between Divorce and Suicide Risk: A Meta-analysis. Social Science & Medicine.128, 87-94.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار