واکاوی «اجرت المثل زوجه» در فقه حنفی، امامیه و قانون حمایت خانواده مصوب 1391

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق خصوصی و عضو هیأت علمی گروه الهیات دانشگاه گنبدکاووس

چکیده

اجرت المثل زوجه بنابر نظر مشهور امامیه و فقهای عظام معاصر بر اساس آیه6 سوره مبارکه طلاق، بنای عقلاء و قاعده احترام به عمل مسلم و استیفاء، قابل مطالبه می باشد. در حقوق موضوعه ایران نیز ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 با ارجاع امر به تبصره ماده336 قانون مدنی، اجرت المثل زوجه را قابل مطالبه دانسته است. عدم وظیفه شرعی زوجه به کارهای انجام گرفته، تعلّق عرفی اجرت المثل برای امور انجام شده، دستور زوج، عدم قصد تبرّع از شرایط تعلّق اجرت المثل به زوجه می باشد. مطابق نظریه مشهور فقهای حنفی، اجرت المثل جزء احوال شخصیه محسوب  و به دلیل روایت و سیره عملی رسول اکرم(ص)، به زوجه اجرت المثل کارهای زندگی مشترک پرداخت نمی شود. آراء دادگاهها در خصوص زوجین تابع فقه حنفی به دو دسته تقسیم می شوند. برخی اجرت المثل را جزء احوال شخصیه دانسته و حکم بر بطلان دعوا صادر می نمایند و برخی اجرت المثل زوجه را خارج از شمول احوال شخصیه دانسته و مطابق قاعده استیفاء حکم به پرداخت اجرت المثل صادر می نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

واکاوی «اجرت المثل زوجه» در فقه حنفی، امامیه و قانون حمایت خانواده مصوب 1391

نویسنده [English]

  • saleh yamrali
Assistant Professor, Department of Jurisprudence and law, Faculty of Humanities and Physical Education, Gonbad Kavous University
چکیده [English]

اجرت المثل زوجه بنابر نظر مشهور امامیه و فقهای عظام معاصر بر اساس آیه6 سوره مبارکه طلاق، بنای عقلاء و قاعده احترام به عمل مسلم و استیفاء، قابل مطالبه می باشد. در حقوق موضوعه ایران نیز ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 با ارجاع امر به تبصره ماده336 قانون مدنی، اجرت المثل زوجه را قابل مطالبه دانسته است. عدم وظیفه شرعی زوجه به کارهای انجام گرفته، تعلّق عرفی اجرت المثل برای امور انجام شده، دستور زوج، عدم قصد تبرّع از شرایط تعلّق اجرت المثل به زوجه می باشد. مطابق نظریه مشهور فقهای حنفی، اجرت المثل جزء احوال شخصیه محسوب و به دلیل روایت و سیره عملی رسول اکرم(ص)، به زوجه اجرت المثل کارهای زندگی مشترک پرداخت نمی شود. آراء دادگاهها در خصوص زوجین تابع فقه حنفی به دو دسته تقسیم می شوند. برخی اجرت المثل را جزء احوال شخصیه دانسته و حکم بر بطلان دعوا صادر می نمایند و برخی اجرت المثل زوجه را خارج از شمول احوال شخصیه دانسته و مطابق قاعده استیفاء حکم به پرداخت اجرت المثل صادر می نمایند.

کلیدواژه‌ها [English]

  • اجرت المثل
  • نحله
  • احوال شخصیه
  • زوجه
  • نظم عمومی

مراجع

  1. الماسی، ن.ا (1392). تعارض قوانین. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  2. امامی، س.ح.( 1377). حقوق مدنی. ج4. تهران: انتشارات اسلامیه.
  3. انصاری پور، م.ع و صادقی مقدم، م.ح. (بهار1384).اجرت المثل کارهای زوجه و نقد آرای محاکم در این زمینه. مدرس علوم انسانی. 41.
  4. الجزیری، ع. (1424 ه.ق.).الفقه علی المذاهب الأربعه. الجزء الرابع. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  5. باریکلو، ع.ر. (بهار و تابستان 1384 ). قلمرو احوال شخصیه. حقوق خصوصی. 8.
  6. حاتمی، ع.ا. و زبرجد، س.ف . (بهار1394). اجرت المثل ایام زوجیت و نحله با نگرشی بر قانون حمایت خانواده مصوب اسفند 1391. مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز. 1(7).
  7. دهخدا، ع.ا. ، لغت نامه. انتشارات دانشگاه تهران. شماره مسلسل3، تهران: 1325.
  8. زاده رهنی، م و فریدی، ح. (تابستان1388). بررسی مبانی فقهی احوال شخصیه اقلیت های دینی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه. فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن. 20.
  9. شبیری زنجانی، م (1319 ه.ق) ، کتاب نکاح. جلد25. قم: مؤسسه پژوهشی رأی پرداز.
  10. صادقی، م. (تابستان 1384).مفهوم و اعمال نظم عمومی در مراجع قضایی و شبه قضایی و جلوه های نوین آن. مجله ی دانشکده حقوق و علوم سیاسی. 68.
  11. صفایی، ح و امامی، ا. (تابستان 1395). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر میزان.
  12. صفایی، ح و رحیمی، ح. (تابستان 1390).مسؤولیت مدنی(الزامات خارج از قرارداد). تهران: انتشارات سمت.
  13. طباطبائی، م.ح . تفسیر المیزان. ترجمه محمد باقر موسوی همدانی. جلد نوزدهم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  14. عاملى، بهاء الدین، م و ساوجى، ن.( 1429 ه‍.. ق ). جامع عباسى و تکمیل آن (محشّى، ط - جدید). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  15. قهرمانی، ن. (1355). قلمرو ماده واحده قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه مصوب سال 1312.کانون وکلا. ش 134.
  16. کاتوزیان، ن. (1386). الزامهای خارج از قرارداد؛ ضمان قهری. جلد 2. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  17. کاتوزیان، ن. ( 1392). دوره حقوق مدنی؛ خانواده، جلد اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  18. کاتوزیان، ن. (1395).دوره حقوق مدنی؛ خانواده. جلد دوم. تهران. شرکت سهامی انتشار.
  19. کاتوزیان، ن، قواعد عمومی قراردادها. جلد اول. تهران. شرکت سهامی انتشار. 1388.
  20. گرجی. ا و همکاران،( 1392). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران. انتشارات دانشگاه تهران.
  21. مجمع اللغه العربیه.( 1420 ه.ق). المعجم القانون. الهیئه العامه لشئون المطابع الأمیریه.
  22. مجموعه من المؤلفین. الموسوعه الفقهیه الکویتیه. جزء22.دارالسلاسل.( 1427ه.ق).
  23. محقق داماد، م. (1387). بررسی فقهی حقوق خانواده؛ نکاح و انحلال آن. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  24. محقق داماد، م. ( 1381) . قواعد فقه، بخش مدنی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  25. مسجد سرایی، حمید(1393). ترمینولوژی فقه. تهران: انتشارات روایت نو.
  26. محمدی.م، (مهر و آبان 1380).حقوق و تکالیف زن از دیدگاه اسلام(استقلال مالی، اطاعت از شوهر). مجله رواق اندیشه. ش3.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار