میزان مذهبی بودن والدین، منابع متفاوت شناخت دینی و تصور از خدا

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی عمومی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار پژوهشکدة خانواده دانشگاه شهید بهشتی

3 عضو هیئت علمی پژوهشکدة خانواده دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تفاوت تصور از خدا در میزان مذهبی بودن والدین و منابع متفاوت شناخت دینی طراحی و اجرا گردید. از میان دانشجویان چهار رشته دندان­پزشکی، علوم انسانی، برق و کامپیوتر و معماری دانشگاه شهید بهشتی تعداد 374 نفر دانشجو (177 پسر و 197 دختر) به­عنوان نمونه طبقه­ای نسبتی در دسترس انتخاب شدند، پرسشنامه­های تصور از خدا (مظاهری و همکاران، 1384؛ بازسازی مقیاس لارنس، 1997)، میزان مذهبی بودن والدین (گرنکویست، 1998) و پرسشنامه محقق ساخته (در خصوص منابع متفاوت شناخت دینی) تکمیل شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یکراهه نشان داد که میانگین تمامی خرده مقیاس­های تصور از خدا در مواردی که آزمودنی­ها میزان مذهبی بودن هر دو والد خود را بالا ارزیابی کرده­اند، بالاتر است. در پاسخ­دهندگانی­که میزان مذهبی بودن والدین خود را در سطح بالایی ارزیابی کرده­اند، تفاوت زیرمقیاس­های «تأثیرپذیری»، «مشیت الهی» و «حضور» آزمون تصور از خدا با آزمودنی­هایی که میزان مذهبی بودن والدین­شان در سطح پایین است، معنادار بود. بنابراین کیفیت تصور از خدا در افرادی که میزان مذهبی بودن والدین­شان بالاتر است، مثبت­تر می­باشد. پژوهشگران میزان مذهبی بودن والدین را به­عنوان جنبه­ای از جامعه­پذیری دینی برای فرزندان، و مهم­ترین عامل پیش­بینی­کننده تصور فرد از خدا  می­دانند. هم­چنین تجزیه و تحلیل دقیق­تر داده­ها نشان داد که در تصور از خدا به­عنوان حامی، در دسترس، مراقب، راهنما و پاسخگو نیز بین دو گروه (سطح مذهبی هر دو والد بالا و سطح مذهبی  هر دو والد پایین) تفاوت­های معناداری وجود دارد، طوری که در گروهی که میزان مذهبی بودن هر دو والد بالاتر است تصور از خدا مثبت­تر، و در گروهی که میزان مذهبی بودن هر دو والد پایین­تر است تصور از خدا منفی­تر است. داده­ها هم­چنین نشان داد تصور از خدا در منابع شناخت دینی مختلف، متفاوت است. تفاوت نمرات زیرمقیاس­های «تأثیرپذیری»، «مشیت الهی»، «پذیرندگی» و «حضور» تصور از خدا در شرایطی که کسب اطلاعات از طریق خانواده باشد، به­طور معناداری بالاتر از دیگر منابع اطلاعاتی بوده، مثبت­ترین تصور از خدا در این گروه جای گرفته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. تقی‌یاره، فاطمه (1382). بررسی رابطه تحول من، دلبستگی به خدا و جهت‌گیری مذهبی در دانشجویان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
  2. داوودی، محمد (1383). سیره تربیتی پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)، جلد دوم: (تربیت دینی)، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  3. شهابی زاده، فاطمه (1383). بررسی رابطه بین ادراک سبک دلبستگی دوران کودکی و سبک دلبستگی بزرگسال با سبک دلبستگی به خدا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
  4. مظاهری، محمدعلی؛ صادقی، منصوره‌سادات؛ شهابی‌زاده، فاطمه و یاوری، فاطمه (1384). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی و دلبستگی به خدا با تصور از خدا، چاپ نشده، پژوهشکده خانواده.
  5. Beck, P. (2002). Jewish preschool as gateways to Jewish life: A survey of Jewish preschool parents in three cities, American Journal of Community. 30(6), 761-786.
  6. De Roos, S. A. (2004). Young childrenُ s God concepts: Influences of of attachment and socialization in a family and school context. Paper to be presented at the REA/APRRE conference in Denver, Nowember 5-7.
  7. De Roos, S. A; Iedema, J. & Miedema, S. (2004). Influence of maternal denomination, God concepts, and child-rearing practices on young childrenُ s God concepts, Journal for the Scientific Study of Religion. 43(4), 519-535.
  8. De Roos, S. A; Iedema, J. & Miedema, S. (2003). Effects of mothersُ and schoolsُ religious denomination on preschool childrenُ s God concepts. Journal of Beliefs and Values. 24(2), 165-181.
  9. De Roos, S.A., Iedema, J. and Miedema, S. (2001a). Young children’s description of God: Influences of parentsُ and teachersُ God concept and religious denomination of schools. Journal of Beliefs and Values. 22, 19-30.
  10. De Roos, S. A.; Summey, W. (2004). A childُ s concept of God. In Ratchiff, D., Childrenُ s spirituality: Christian perspective, research, and application (3th, 201-218). Eugen, O.R: Cascade Books.
  11. Gorsuch, R. L. (1968). The conceptualization of God as seen in adjective rating, Journal of the Scientific of Religion. 7, 56-64.
  12. Gorsuch, R. L., & Smith, C. S. (1983). Attribution of responsibility to God: An interaction of religious beliefs and outcomes, Journal for the Scientific study of Religion. 22(4), 340-352.
  13. Granqvist, P. & Hagekull, B. (1999). Religiousness and perceived childhood attachment: profiling socialized correspondence and emotional compensation, Journal for the Scientific study of Religion. 38, 254-273.
  14. Granqvist, P. (2002). Attachment and religiosity in adolescence: Cross-Sectional evaluations. Personality and Social Psychology Bulletin. 28, 260-270.
  15. Granqvist, P. (1998). Religiousness and perceived childhood attachment: on the question of compensation or correspondence, Journal for the Scientific study of Religion. 37, 350-367.
  16. Hall, T. W. & Sorence, R. L. (1999). God image inventory. In p. c. Hill & R. W. Hood. Measures of religiosity (399-406). Birmingham. Alabama: Religious Education press.
  17. Hammersla, J. F; Andrews-Qualls, L. C. & Frease, L. G. (1986). God concepts and religious among christian university student, Journal for the Scientific study of Religion. 25(4), 424-435.
  18. Hanan, A. A. (2001). God as teacher: Jewish reflections on a theology of pedagogy, Journal of Belief and Values. 22(1), 5-17.
  19. Hanisch, H. (2002). Children’s and young people’s drawings of God. Retrieved April10, 2005, from: http://www.uni-Leipzig- de/~rp/vortrage/hanischo/html.
  20. Hertel, B & Donahue, M. J. (1995). Parental influences on God images among children: Testing Durkheimُ s metaphoric parallelism, Journal for the Scientific study of Religion. 36, 186-199.
  21. Hoffman, L. (2004). Cultural construction of the God image and God concept: Implications for culture, psychology and religion. Paper presented at the joint meeting of the Society for the scientific study of religion and the Religious Research Association, Kansas city, Mo.
  22. Hoffman, L; Hoffman, J. L; Dillard, K; Clark, J; Acoba, R; Williams, F. & Jones, T.T. (2005). Cultural diversity and the God image: Examining cultural difference in the experience of God. Paper presented at the Christian Association for psychological studies International Conference, Dallas, TX.
  23. Kuburic, Z. (1998). Image of God in religious experience. The Scientific Journal FACTA UNIVERSITATIS series: Philosophy and Sociology.1(5), 471-484.
  24. Lawrence, R. T. (1997). Measuring the Image of God: The God image inventory and the God image scales, Journal of Psychology and Theology. 25(2), 214-226.
  25. Potvin, R. H. (1977). Adolescent God images. Review of Religious Research. 19(1), 43-53.
  26. Sherkat, D. E. & Darnell, A. (1999). The effect of parents’ fundamentalism on children’s educational attainment: Examining differences by gender and children’s fundamentalism, Journal for the scientific study of religion. 38, 23-37.
  27. Slater, T (n.d). The develops of children’s concept of God. Retrieved April10,2005,from http://www.ijot.com/papers/slater-children-god-concept.pdf.
  28. Spilka, B; Armatas, P. & Nussbaum, J. (1964). The concept of God: A factor- analytic approach. Review of Religious Research. 6(1), 28-36.
  29. Spilka, B; Hood, R.W.; Hunsberger, B. & Goursuch, R. (2003). The psychology of religion. 3rd Edition. NY: Guilford.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار