اثربخشی آموزش مهارت‎های مقابله با تنیدگی بر تنیدگی فرزندپروری مادران دارای فرزندان با اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشگاه تربیت معلم

چکیده

پژوهش حاضر به ‎منظور بررسی اثربخشی آموزش مهارت‎های مقابله با تنیدگی بر میزان تنیدگی فرزندپروری مادران دارای فرزندان با اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی انجام گرفت.نمونه مورد مطالعه در این پژوهش تعداد 24 نفر از مادرانی بودند که فرزندان آن­ها دارای اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی تشخیص داده شده بودند که به طور مساوی در دو گروه آزمایشی و کنترل همتاسازی شدند.ابزار‎های پژوهش شامل الکترو انسفالوگرافی کمی، شاخص تنیدگی فرزندپروری و فهرست بررسی تشخیص اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی بود. برنامه آموزش مهارت‎های مقابله با تنیدگی در یازده جلسه شصت دقیقه‎ای (هفته‎ای سه جلسه) در گروه آزمایشی اجرا شد. فرضیه این پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که آموزش مهارت‎های مقابله با تنیدگی بر تنیدگی فرزندپروری مادران گروه آزمایشی به طور معناداری مؤثر بوده و کاهش میزان تنیدگی فرزندپروری را به دنبال داشته است. این کاهش شامل خرده­مقیاس‎های فزون‎طلبی، محدودیت نقش، افسردگی و انزوای اجتماعی می‎شد. این یافته‎ها بدین معناست که برنامه مداخله‎ای توانسته است تنیدگی فرزندپروری مادران دارای کودکان با اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی را کاهش دهد.

مراجع

  1. استورا، ج. (1377). تنیدگی: بیماری جدید تمدن (ترجمه پ. دادستان). تهران: انتشارات رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1991).
  2. انجمن روان‎پزشکی آمریکا (1386). متن تجدید نظر شده چهارمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‎های روانی (چاپ سوم، ترجمه م. ر. نیکخو و هـ‎. آوادیسیانس). تهران: انتشارات سخن. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2000)
  3. خدایاری فرد، م. و پرند، ا. (1386). تنیدگی و روش‎های مقابله با آن. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  4. دادستان، پ.، احمدی ازغندی، ع. و حسن آبادی، ح. ر. (1385). تنیدگی والدینی و سلامت عمومی: پژوهشی درباره رابطه تنیدگی حاصل از والد گری با سلامت عمومی در مادران پرستار و خانه‎دار دارای کودکان خردسال. فصلنامه روان‎شناسان ایرانی، 2 (7)، 20-30.
  5. سرمد، ز. (1384). آمار استنباطی: گزیده‎ای از تحلیل‎های آماری تک متغیره تهران: سمت.
  6. سمیعی کرانی، ص. (1383). مقایسه سلامت روانی والدین کودکان دبستانی مبتلا به اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی با والدین کودکان عادی شهرستان فارسان با ملاحظه وضعیت اجتماعی-‎‎اقتصادی. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
  7. محمد اسماعیل، ا. (1385). درسنامه درمان شناختی-‎‎رفتاری کودکان مبتلا به بیش فعالی/ نارسایی توجه. تهران: نشر دانژه.
  8. نصرت آبادی، م. (1386). کاربرد تحلیل امواج کمی مغز(QEEG) در تشخیص و نوروفیدبک در درمان ADHD. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
  9. هاشمیان، م. (1385). مقایسه افسردگی، تنیدگی و رضایت زناشویی مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی و مادران کودکان بدون اختلال کاستی توجه و بیش‎فعالی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
  10. Abidin, R. R. (1990). Introduction to the special issue: The stresses of parenting. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 19, 298-301.
  11. Baldwin, K., Brown, R. T., & Milan, M. A. (1995). Predictors of stress in caregivers of attention deficit hyperactivity disordered children. The American Journal of Family Therapy, 23, 2, 149-160.
  12. Barkley, R. A. (1990). Attention deficit hyperactivity disorder. New York: Guilford Press.
  13. Barkley, R. A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: Constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulletin, 121, 65-94.
  14. Barkley, R. A. (1998). Attention deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment. New York: Guilford Press.
  15. Barkley, R. A. (2000). Taking charge of ADHD: The complete, authoritative guide for parents. New York: Guilford Press.
  16. Chabot, R. J., Merkin, H., Wood, L. M., Davenport, T. L., & Serfontein, G. (1996). Sensitivity and specificity of QEEG in children with attention deficit or specific developmental learning disorders. Clinical Electroencephalograph, 27(1), 26-34.
  17. Chabot, R. J., Dimichelr, F., Prichep, L., & John, E. R. (2001). The clinical role of computerized EEG in evaluation and treatment of learning and attention disorders in children and adolescents. Journal of Clinical Neuropsychiatry, 13, 171-186.
  18. Danforth, J. S., Harvey, E., Ulaszek, W. R., & McKee, T. E. (2006). The outcome of group parent training for families of children with attention deficit/hyperactivity disorder and defiantly aggressive behavior. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 37, 188-205.
  19. Everett, C. A., & Everett, S. V. (1999). Family therapy for ADHD. New York: Guilford Press.
  20. Hallahan, D. P., Kuffman, J. M., & Pullen, P. C. (2009). Exceptional learners: An introduction to special education (11th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
  21. Lange, G., Sheerin, D., Carr, A., Dooley, B., Barton, V., Marshal, D., Mulligan, A., Lawlor, M., Belton, M., & Doyle, M. (2005). Family factors associated with attention deficit hyperactivity disorder and emotional disorders in children. Journal of Family Therapy, 27, 76-96.
  22. Liffore, K. J., Harold, T. G., & Thapar, A. (2008). Parent-child relationships and ADHD symptoms: A longitudinal analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 36, 285-296.
  23. McBurnett, K., & Pfiffner, L. (2008). Attention deficit hyperactivity disorder: Concepts, controversies, new directions. New York: Informa Health Care.
  24. McCleary, L., & Ridley, T. (1999). Parenting adolescents with ADHD: Evaluation of a psychoeducation group. Patient Education and Counseling, 38, 3-10.
  25. Monastra, V. J., Lubar, J. F., Linden, M., Vandeusen, P., Green, G., & Wing, W. (1999). Assessing attention deficit hyperactivity disorder via quantitative electroencephalography: An initial validation study. Neuropsychology, 13(3), 424-433.
  26. Musa, R. B., & Shafiree, Z. (2007). Depressive, anxiety and stress levels among mothers of ADHD children and their relationships to ADHD symptoms. ASEAN Journal of Psychiatry, 8(1), 20-28.
  27. National Institute of Mental Health, US Department of Health and Human Services (2008). Attention deficit hyperactivity disorder [On-line]. Available: http//:www.nimh.nih.gov.
  28. Neophytou, K., & Webber, R. (2005). Attention deficit hyperactivity disorder: The family and social context. Australian Social Work, 58(3), 313-325.
  29. Pisterman, S., Firestone, P., McGrath, P., Goodman, J. T., Webster, I., Mallory, R., & Goffin, B. (1992). The effects of parent training on parenting stress and sense of competence. Canadian Journal of Behavioral Science, 24(1), 41-58.
  30. Power, T. J., Russell, H. F., Soffer, S. L., Blom-Hoffman, J., & Grim, S. M. (2002). Role of parent training in the effective management of attention deficit hyperactivity disorder. Dismanage Health Outcomes, 10(2), 117-126.
  31. Raikes, H. A., & Thompson, R. S. (2005). Efficacy and social support as predictors of parenting stress among families in poverty. Infant Mental Health Journal, 26(3), 177-190.
  32. Semrud-Clikeman, Steingard, R. J., Filipek, P., Biederman, J., Bekken, K., & Mrenshaw, P. F. (2000). Using MRI to examine brain-behavior relationships in male with attention deficit disorder with hyperactivity. Journal of American Academy of Child and Adolescence Psychiatry, 39, 477-484.
  33. Singer, G. H. S., Ethridge, B. L., & Aldana, S. I. (2007). Primary and secondary effects of parenting and stress management interventions for parents of children with developmental disabilities: A meta-analysis. Journal of Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 13, 357-369.
  34. Treacy, L., Tripp, G., & Baird, A. (2005). Parent stress management training for attention deficit hyperactivity disorder. Behavior Therapy, 36, 223-233.
  35. Turnball, R., Turnball, A., Shank, M., Smith, S., & Leal, D. (2002). Exceptional lives: Special education in today's schools (3rd ed.). New York: Merill Prentice hall.
  36. Weinberg, H. A. (1999). Parent training for attention deficit hyperactivity disorder: Parental and child outcome. Journal of Clinical Psychology, 55(7), 907-913.
  37. Wells, K. C., Epstein, J. N., Hinshaw, S. P., Conners, C. K., Klaric, J., Abikoffh, B., Abramowitz, A., Arnold, L. E., Elliot, G., Greenhill, L. L., Hetchman, L., Hoza, B., Jensen, P. S., March, J. S., Pelham, W., Pfiffner, L., Severe, J., Swanson, J. M., Vitiello, B., & Wigal, T. (2000). Parenting and family stress treatment outcomes in attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): An empirical analysis in the MTA study. Journal of Abnormal Child Psychology, 28(6), 543-553.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار