تعهد به اجرای عدالت بین همسران؛ التزام حقوقی یا اخلاقی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

مدرسه عالی شهید مطهری

چکیده

در ماده 23 لایحه پیشنهادی حمایت خانواده 1386، تعهد زوج به اجرای عدالت بین همسران از شروط اختیار همسر دائم بعدی تلقی شده است. این قسمت از ماده متخذ از آیة شریفة «وَ اِنْ خِفْتُمْ اَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً» می­ باشد که ضمن به رسمیت شناختن تعدد زوجات، کمیت آن­ را محدود و آن را مشروط به رعایت عدالت نموده است. عدالت عالی­ترین فضیلت انسانی و اخلاقی و غایت در مناسبات اجتماعی است. در حقوق اسلامی این غایت متعالی به­ عنوان یک قاعده مورد شناسایی قرار گرفته است که اجرا و رعایت آن در مناسبات اجتماعی از جمله مناسبات زوج یا زوجات در اموری چون نفقه و اوقات معاشرت الزامی است.در عین حال عشق و احساس مانند هر امر روحی دیگر کاملاً تحت اختیار آدمی نیست تا دقیقاً آن ­را بین افراد تقسیم نماید. لذا رعایت عدالت در عواطف و احساسات به معنای تقسیم دقیق آن بین زوجات بسیار دشوار است. انسان­شناسی اسلامی که ظرفیت روحی آدمی را بسیار گسترده و عمیق می­ داند فرضیه جای دادن عواطف به چند همسر را میسر و ممکن می­ شمرد. لذا عدالت را باید به معنای تلاش اخلاقی دانست که زوج در استقرار علاقه به همسران و ابراز آن نسبت به هر یک به­ کار می­ گیرد. بدیهی است اجرای تعهد در گستره عشق و عواطف از ضمانت اجرایی متناسب با قواعد اخلاقی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


  1. انصاری القرطبی، محمد بن احمد (1424)، تفسیر القرطبی، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ دوّم.
  2. حسینی بحرانی، سید هاشم (بی‌تا)، البرهان فی تفسیر القرآن، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ دوّم.
  3. زمخشری، محمود (بی‌تا)، الکشاف عن حقایق عوامض التنزیل، نشر ادب الحوزه.
  4. شیخ طوسی (بی‌تا)، تفسیر التبیان، قم، دار الکتب العلمیه.
  5. طباطبایی، محمدحسین (1394)، تفسیر المیزان، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوّم.
  6. طبرسی، فضل بن حسن (1368)، جوامع الجامع، انتشارات دانشگاه تهران و مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ دوّم.
  7. طبرسی، فضل بن حسن (بی‌تا)، مجمع البیان، مکتبة العلمیة الاسلامیة.
  8. کاظمی، محمدجواد (1367)، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، انتشارات مرتضوی، چاپ دهم.
  9. مطهری، مرتضی (1365)، نظام حقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا، چاپ پنجم.
  10. مکارم شیرازی، ناصر (1382)، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیة، چاپ 33.
  11. نجفی، محمد حسن (1366)، جواهر الکلام، تهران، مکتبة الاسلامیه، چاپ دوّم.