اثربخشی درمان شناختی ـ رفتاری وسواس مادران بر افسردگی کودکان آن ها

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

چکیده

     پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر درمان شناختی ـ رفتاری وسواس مادران بر کاهش افسردگی کودکان آن­ها انجام شده است. به این منظور ابتدا به روش نمونـه­ گیـری تصادفـی یکی از نواحـی پنج­ گانـه استان اصفهان انتخاب و سپس به همین روش دو دبستان از این ناحیه برگزیده شدند به مادران 260 دانش­آموز کلاس اول و دوم، پرسشنامه وسواس مادزلی و مقیاس سلامت روانی کودک انتاریو (جهت سنجش افسردگی کودک) داده شد.تحلیل نتایج در مرحله اول، همبستگی 49/0 و معناداری را در سطح 01/0 بین وسواس مادر و اختلالات رفتاری کودک نشان داد. در مرحله دوم از میان کل آزمودنی ­ها 40 نفر از افرادی که بالاترین نمره را در سیاهه وسواس مادزلی کسب کرده بودند، انتخاب و مورد مصاحبه تشخیصی قرار گرفتند. از این افراد، 32  نفر که بر اساس ملاک ­های تشخیصی چهارمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آمـاری اختلالات روانـی (DSMIV) واجد علائم وسواس، تشخیص داده شدند به طور تصادفی در دو گروه 16 نفری آزمایش و کنترل جایگزین گردیدند. نمرات اولیه آزمودنی­ ها در دو مقیاس نام­برده، به عنوان نمره پیش ­آزمون در نظر گرفته شد. گروه آزمایش، در مدت یک­ ماه، 8 جلسه 90 دقیقه ­ای درمان شناختی ـ رفتاری گروهی شامل آرام سازی عضلانی، شناخت خطاهای منطقی، چالش با افکار، مواجهه و جلوگیری از پاسخ را دریافت نمود. بعد از پایان جلسات درمانی، پس ­آزمون بر روی دو گروه اجرا شد. یک ماه بعد از اجرای پس ­آزمون نیز آزمون پیگیری انجام گرفت. تحلیل کوواریانس نتایج نشان داد که علائم وسواس مادران گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مراحل پس ­آزمون و پیگیری به طور معناداری کاهش یافته است (0001/0P<). افسردگی کـودکـان گروه آزمایش در مرحله پس­ آزمون تفـاوت معنـاداری نسبـت بـه گـروه کنتـرل نـداشـت (118/0=P)؛ اما در مرحله پیگیری، نمرات گروه آزمایش کاهش معناداری نسبت به گروه کنترل نشان داد (012/0=P).

مراجع

  1. احدی، ح.، و بنی‌جمالی، ش. (1374). روان‌شناسی رشد (چاپ هشتم). تهران: نشر و بنیاد.
  2. استکتی،گ. (1376). درمان رفتاری وسواس (ترجمه ع. بخشی‌پور رودسری و م. علیلو). تبریز: روان پویا. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1993)
  3. امیری، ش. (1380). بررسی تحولی رابطه منزلت اجتماعی، رفتار سازشی، مهارت‌های اجتماعی و اختلالات رفتاری از کودکی تا نوجوانی. رساله دکترا، دانشگاه تهران، تهران.
  4. پاک‌روان، م.، قلعه‌بندی، ف.، علوی، ک.، و ابراهیمی، ع. (1386). مقایسه آزمون وسواسی- اجباری مادزلی و مصاحبه بالینی ساختار یافته مبتنی بر DSM-IVبرای تشخیص اختلال وسواسی- اجباری در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 13 (2 )، 97-103.
  5. پورافکاری، ن.، ارفعی، ا.، و مبینی، س. (1383). پژوهشی پیرامون ارتباط افسردگی مادر با بروز اختلافات هیجانی و رفتاری در کودکان و نوجوانان [آنلاین]. برگرفته از:http// www.Irandoc.com .
  6. دادستان، پ. (1382). روان‌شناسی مرضی تحولی: از کودکی تا بزرگسالی (جلد دوم). تهران: سمت.
  7. روزنهان، د.، و سلیگمن، م. (1381). روان‌شناسی نابهنجاری (ترجمه ی. سید محمدی). تهران: ساوالان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی1984)
  8. سجادیان، ا. (1385). تأثیر آموزش روش ذهن آگاهی بر میزان علائم اختلال وسواس- اجبار در زنان شهر اصفهان. پایان-نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، اصفهان.
  9. کاپلان، ه.، و سادوک، ب. (1383). خلاصه روان‌پزشکی (ترجمه ح. رفیعی و خ. سبحانیان، جلد دوم). تهران: ارجمند. (تاریخ انتشار به زبان اصلی2002)
  10. محمد اسماعیل، ا. (1379). بررسی و مقایسه شیوه‌های فرزندپروری مادران کودکان دارای اختلالات افسردگی، اضطراب، وسواس و مادران کودکان عادی. طرح پژوهشی وزارت آموزش و پرورش، سازمان آموزش و پرورش استثنایی.
  11. نیلی پور، م. ر. (1379). بررسی کارآیی سیستم مراقبت‌های بهداشتی اولیه (سطح 1و2) در بیماریابی و تشخیص مبتلایان به اختلال وسواس- اجبار در روستای شاپورآباد. پایان نامه دکترای تخصصی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی اصفهان، دانشکده پزشکی، اصفهان.
  12. ویکوف، ج. و یونل، ب. (1380). مشکلات رفتاری کودکان 12-6 ساله (ترجمه م. کسائیان). تهران: کیهان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی2000)
  13. American Psychiatry Association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorder (Forth edition). Washington, DC: Author.
  14. Anderson, R.,& Rees, C. (2007). Group versus individual cognitive-behavioral treatment for obsessive-compulsive disorder: A controlled trail. Behavior Research and Therapy, 45, 123- 137.
  15. Bart, S. (2006). Psychologically controlling parenting and adolescent psychosocial adjustment: Antecedents, mediating factors, and longitudinal dynamics. Katholieke Universiteit Leuven (Belium), 23 (5), 384.
  16. Bart, S., Elliot, A. J., Goossens, L., & Vansteenkiste, M. (2005). The intergenerational transmiission of perfectionism: Parents’ psychlogical control as an intervening variable. Journal of Family Psychology, 19 (3), 358.
  17. Block, M. (2006). Study find link between mother & child depression. Journal of the American Medical Association, 21 (5), 67-72.
  18. Boyle, M. H., Offord, D. R., Racine, R., Fleming, J. E., Szatmari, P., & Sanford, M. (1993). Evaluation of the revised Ontario child health studies. Child Psychology and Psychiatry, 34 (2), 182-213.
  19. Braga, D. T., Cordioli, A. V., Niederaver, K., & Manfro, G. (2005). Cognitive-behavioral group therapy for obsessive-compulsive disorder: A 1-year follow-up. Acta Psychiatrica Scandinavia, 112, 180- 186.
  20. Frost, R. O., & Steketee, G. (2002). Cognitive approach to obsessions and compulsions: Theory, assessment and treatment. Amsterdam: Pergamon.
  21. Kobori, O., Yamagata, S., & Kijima, N. (2004). The relationship of temperament to multidimensional perfectionism trait [On-line]. Available: http//www. Science direct (Elsevier).Com
  22. Lauren, B. A. (2001). Perfectionism and parenting: The relationships of perceived parenting styles of parent, attachment, parent status, and gender to parental perfectionism. Unpublished Ph.D. dissertation, University of Missouri-Columbia [On-line]. Available: http:// www.umi.com.
  23. Mosby, H. (2007). Oppositional defiance disorder treatment [On-line]. available: http:// www. Infomedsearch.com.
  24. Mullins, L., Fuemmeler, B., Hoff, A., & Chaney, J. (2004). The relationship of parental overprotection and perceived child vulnerability to depression. Children Health Care, 33(1), 21-30.
  25. Myhr, G., Sookman, D., & Pinard, G. (2004). Attachment security and parental bonding in adults with obsessive-compulsive disorder: A comparison with depressed out-patients and healthy controls. Acta Psychiatrica Scandinavia,109, 447- 458.
  26. Ollandick, H. T., & Horsch, L. M. (2006). Fears in clinic-referred children: Relations with child anxiety, sensitivity, maternal overprotection and maternal phobic anxiety. Infant Behavior & Development, 29 (6), 230-242.
  27. Oyserman, D., Bybee, D., Mowbray, C., & Johnson, T. H. (2005). When mothers have serious mental health problems: Parenting as proximal mediator. Journal of Adolescence, 28, 443-463.
  28. Pleva, J., & Wade, T. (2006). Guided self-help versus pure self-help for perfectionism: A randomized controlled trial. Behavior Research and Therapy, 45, 849-1084.
  29. Rachman, S. J., & Hodgson, R. J. (1980). Obsessions and compulsions. New York: Prenlicse memory diste- Hall.
  30. Randolph, J. J., & Dykman, B. M. (1998). Perceptions of parenting and depression-proneness in the offspring: Dysfunctional attitudes as a mediating mechanism. Cognitive Therapy and Research, 22 (4), 377-400.
  31. Rice, K. G., Lopez, F. G., & Vergara, D. (2007). Parrental/social influences on perfectionism and adult attachment orientations. Journal of Social and Clinical Psychology, 24 (4), 580-606.
  32. Rona, M. (1988). Constructive Criticism. Chatelaine, 61 (10), 254.
  33. Sourander, A., & Helstela, L. (2005). Childhood predictors of externalizing and internalizing problems in adolescence: A prospective follow-up study from age 8-16. European Child Psychiatry, 14, 415-423.
  34. Summerfeldt, L. J. (2004). Understanding and treating incompleteness in obsessive-compulsive disorder. Clinical Psychology, 60, 1155-1168.
  35. Thampson, R., & Zuroof, D. C. (1999). Development of self-criticism in adolescent girls: Roles of maternal dissatisfaction, maternal coldness, and insecure attachment. Journal of Youth and Adolescence, 28 (2), 197-210.
  36. Toth, S. L., Rogosch, F. A., Manly, J. T., & Cicchetti, D. (2005). The efficacy of toddler- parent psychotherapy to reorganize attachment in the young offspring of mothers with major depressive disorder: A randomized preventive trial. Journal of Child and Adolescent Psychiatry, 16(21), 405.
  37. Vidyarthi, A. (2006). Parental problem,. Child Psychiatry, 4, 60-80.
  38. Wattie, B. (2003). The importance of mental health of children [On-line]. Available: http://www.sciencedirect.com.
  39. Waissman, M. M., Feder, A., Pilowsky, D. J., Olfson, M., Fuentes, M., Blanco,
  40. C., Lantigua, R., Gameroff, M. J. & Shea, S. (2004). Depressed mothers coming to primary care: Maternal reports of problem with their children. Journal of Affective Disorders, 78 (2), 93-100.
  41. Weems, C. F. (2005). Maternal and child anxiety. Social Development, 14 (4), 574-580.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار