مقایسه سبک دلبستگی، ویژگی های شخصیتی و خصیصه اضطراب در مادران کودکان دارای اختلال اضطراب جدایی و سالم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 روانشناسی بالینی

2 دانشگاه علوم بهزیستی توانبخشی

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تأثیر ویژگی­های مادر بر اضطراب جدایی و سطح رشد اجتماعی کودک است. فرض اساسی این پژوهش این است که  میان ویژگی­های دلبستگی، شخصیتی و اضطرابی مادر (به­عنوان عوامل مؤثر بر رفتار مادرانه) با رشد اجتماعی و اضطراب دلبستگی در کودک رابطه وجود دارد. به منظور بررسی این رابطه، ویژگی­های مادر (سبک دلبستگی، ویژگی­های شخصیتی و خصیصه اضطراب) در دو گروه مـادران کـودکان دارای اختـلال اضطـراب  جدایی و مادران کودکان سالم مورد مقایسه قرار گرفت. این پژوهش از نوع مقطعی است و جامعه آماری آن را مادران کودکـان مهـدهای کـودک منطقـه 8تهران تشکیل می­دهند. تعداد نمومه شامل 60 مادر و کودک دارای اختلال اضطراب جدایی و سالم می­باشد. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه­های مقیاس دلبستگی بزرگسال، پرسشنامه شخصیتی میلون 2، اضطراب صفت ـ حالت، مقیاس رشد اجتماعی کودک و ابزار غربالگری اختلال­های هیجانی کودکان استفاده شد. داده­ها با نرم­افزار SPSS و آزمون­های t تست یومن ویتنی، همبستگی و تحلیل رگرسیون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشانگر آن بود که دلبستگی ناایمن اضطرابی ـ دوسوگرا، خصیصه اضطراب صفت و برخی ویژگی­های شخصیتی مادر می­تواند پیش­بینی­کننده اضطراب جدایی و سطح رشد اجتماعی کودک باشد.

مراجع

  1. بشارت، م. ع. (1379). ساخت و هنجاریابی مقیاس دلبستگی بزرگسالان. (گزارش طرح پژوهشی)، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران.
  2. بشارت، م. ع.، شریفی، م. و ایروانی، م. (1380). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی و مکانیسم های دفاعی. مجله روان‌شناسی ، 19 ،277 -289.
  3. بشارت، م .ع.، گلی‌نژاد، م. و احمدی، ع.‌ ا. (1382 ). بررسی رابطه سبک های دلبستگی و مشکلات بین شخصی. اندیشه و رفتار، 32 ، 74-81.
  4. براهنی، م .ن. زامیاد، ع. و احسان‌منش، م. (1367). مقیاس رشد اجتماعی واینلند (گزارش منتشر نشده)، دانشگاه علوم پزشکی و خدما ت بهداشتی درمانی ایران ، انستیتو روان‌پزشکی تهران، تهران.
  5. پناهی‌شهری، م. (1372). بررسی مقدماتی روایی، اعتبار و نرم‌یابی سیاهه حالت - صفت اضطراب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
  6. توکلی‌زاده، ج. ( 1375). همه گیرشناسی اختلالات رفتار ایذایی و کمبود توجه در دانش‌آموزان دبستانی شهر گناباد. پایان-نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدما ت بهداشتی درمانی ایران، انستیتو روان‌پزشکی تهران، تهران.
  7. تقی‌یاره، ف.، مظاهری، م. ع. و آزادفلاح، پ. (1384). بررسی ارتباط سطح تحول من، دلبستگی به خدا و جهت‌گیری مذهبی در دانشجویان. مجله روان‌شناسی، 33، 3-21.
  8. خانجانی، ز. (1381). بررسی رابطه جدایی‌های موقت روزانه مادر - کودک با شکل‌گیری دلبستگی و مشکلات رفتاری کودکان. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 45، 127-162.
  9. خانجانی، ز. و دادستان، پ. (1382). بررسی رابطه نشانه‌های مرضی مادر با شکل‌گیری دلبستگی و مشکلات رفتاری / اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی. مجله روان‌شناسی، 27، 233-252.
  10. خواجه‌موگهی، ن. (1372) . آماده‌سازی مقدماتی فرم فارسی پرسشنامه بالینی چند محوری میلون 2 ( MCMI-II ). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، انستیتو روان‌پزشکی تهران، تهران.
  11. رازقی، ن.، غباری‌بناب، ب.، و مظاهری، م.ع. (1384). مقایسه الگوهای دلبستگی کودکان تحت حمایت مراکز مراقبت شبانه‌روزی با کودکان تحت حمایت خانواده. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 16، 165-182.
  12. ساعدی،س.، خانجانی، ز. و م. همایون (1382). بررسی رابطه طبقات دلبستگی والدین و ویژگی‌های شخصیتی مادربا طبقات دلبستگی کودک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، تبریز.
  13. عرفانی، ن. (1379) . دلبستگی مادر – شیرخوار. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 15، 48-48.
  14. مهری. ف. وکیلیان، ک. (1376). بررسی تاًثیر تماس بلافاصله پس از زایمان بین مادر و نوزاد بر رفتارهای دلبستگی زنان نخست‌زا در زمان شیر دادن قبل از ترخیص، یک‌ماه و سه ماه پس از تولد در یکی از بیمارستان‌های آموزشی شهر تهران سال 1376. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران، تهران.
  15. محمدی، م. (1385) . بررسی عوامل تاب‌آور در افراد در معرض خطر سوءمصرف مواد مخدر. فصلنامه علمی – پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 2-3، 193 – 214.
  16. Adam, E. K., Gunnar, M. R., & Tanaka, A. (2004) . Adult attachment , parent emotion , and observed parenting behavior: Mediator and moderator models. Child Development , 75 , 110 – 122.
  17. Adam, K. S., Sheldon-Keller , A. E., & West , M. (1996). Attachment organization and history of suicidal behavior in clinical adolescents. Journal of Consulting and Clinical Psychology , 64 , 264 – 272 .
  18. Alessandri , S. M., & Lewis, M. (1996). Development of the self-conscious emotion in
  19. maltreated children. In M. Lewis, & M. W. Sullivan (Eds.), Emotional development in atypical children (pp. 185 – 201). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  20. American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (fourth edition). Washington, DC: American Psychiatric Association.
  21. Bennet, A. Stirling, J. (1998). Vulnerability factors in the anxiety disorders. British Journal of Med Psychology, 3, 311– 321.
  22. Bowlby , J. ( 1973 ). Attachment and loss [Vol. 2.], Seperation : Anxiety and anger. New York : Basic Books.
  23. Bowlby, J. (1988). A secure base: Clinical applications of attachment theory. London: Routledge.
  24. Cicchetti, D. (1984). The emergence of developmental psychopathology. Child Development, 55, 1-7.
  25. Cicchetti, D., & Cohen, D. J. (Eds.). (1995). Developmental psychopathology [Vol 1] Theory and methods. New York: Wiley.
  26. Cohn, D. A. ,Cowan, P. A., Cowan, C. P., & Pearson, J. (1992). Mothers’ and fathers’ working models of childhood attachment relationships, parenting styles, and child behavior. Development and Psychopathology, 4, 417 – 431.
  27. Crowell, J. A., & Feldman, S. (1988). Mothers’ internal models of relationships and children’s behavioral and developmental status: A study of mother- child interaction. Child Development, 59, 1273 – 1285.
  28. Greenberg, M. T. (1999). Attachment and psychopathology in childhood. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical application (pp. 469 – 496). New York : Guilford.
  29. Kasari, C., & Sigman, M. (1996). Expression and understanding of emotion in atypical development: Autism and Down syndrome. In: M. Lewis, & M. W. Sullivan (Eds.), Emotional development in atypical children (pp. 109- 130). Mahwah, NJ: Laerence Erlbaum Associates.
  30. Kearney, C. A.(2005). Social Anxiety and Social Phobia in Youth: Characteristics, assessment, and psychological treatment. US: Springer Books.
  31. Lundy, B., Field, T., & Pickens, J. (1996). Newborns of mothers with depressive symptoms are less expressive. Infant Behavior and Development, 19 , 419-424.
  32. Manassis, K., Bradley, S., Goldberg, S., Hood, J., & Swinson, R. P. (1994). Attachment in mothers with anxiety disorders and their children. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 33, 1106 – 1113.
  33. Pearson, J. L., Cohn, D. A., Cowan, P. A., & Cowan, C. P.(1994). Earned – and continuous – security in adult attachment: Relation to depressive symptomatology and parenting style. Development and Psychopathology, 6, 359 – 373.
  34. Pianta, R., Egeland, B., & Adam, E. (1996). Adult attachment classification and self-reported psychiatric symptomatology as assessed by the Minnesota Multiphasic Personality Inventory – 2 . Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64, 273- 281.
  35. Riggs, S. A., & Jacobvitz, D. (2002). Expectant parents’ representations of early attachment relationships: Associations with mental health and family history. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 70, 195 – 204.
  36. Rosenstein, D., & Horowitz, H. (1996). Adolescent attachment and psychopathology. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64, 244 – 253.
  37. Silverman, D. (1991). Attachment paterns and Freudian theory: An integration proposal. Psychoanalytic psychology, 8, 169-193.
  38. Southam-Gerow, M. A., & Kendall, P. C. (2000). A preliminary study of the emotion understanding of youth referred for treatment of anxiety disorders. Journal of Clinical Child Psychology, 29, 319-327.
  39. Sroufe, L. A., & Fleeson, J. (1986). Attachment and the construction of relationships. In W. W. Hartup & Z. Rubin (Eds). Relationships and development (pp. 51–71). Hillsdale , NJ : Erlbaum.
  40. Sroufe, L. A.(1988). The role of infant – caregiver attachment in development. In J. Belsky & T . Nezworski (Eds.). Clinical implications of attachment (pp. 18 – 38) . Hillsdale. NJ : Erlbaum.
  41. Sroufe, L. A. (1997). Psychopathology as an outcome of development. Development and Psychopathology, 9, 251 – 268.
  42. Thompson, R. A., & Calkins, S. D. (1996). The double-edged sword: Emotional regulation for children at risk. Development and Psychopathology, 8, 163-182
  43. Ward, M. J., & Carlson, E. A. (1995). Associations among adult attachment representations , maternal sensitivity, and infant – mother attachment in a sample of adolescent mothers . Child Development, 66, 69 – 79.
  44. World Health Organization. (1992). The ICD-10 classification of mental and behavioral disorders: Clinical descriptions and diagnostic guidelines. Geneva: World Health Organization.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار