مقایسه مهارت های اجتماعی، سلامت روانی و عملکرد تحصیلی در فرزندان با والدین مطلقه، متقاضی طلاق و عادی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد مشاوره، ‏دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه مهارت­هایاجتماعی،سلامتروانی و عملکردتحصیلی در فرزندان با والدینمطلقه،متقاضیطلاق و عادی صورت گرفت. نمونه پژوهش 481نفر از فرزندان دارای والدین مطلقه و 419 نفر از فرزندان با والدین متقاضی طلاق بودند که با 500 نفر از فرزندان با والدین عادی همتا شدند.آزمودنی­ها به پرسش‌نامه­های مهارت­های اجتماعی ماتسون و سلامت روانی گلدنبرگ پاسخ دادند و برای عملکردتحصیلی نیز از معدل مندرج در پرونده تحصیلی استفاده شد. داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی شفه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد نمرات جسمانی­سازی علائم، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی، افسردگی و اختلال روانی کلی به طور معناداری در فرزندان با والدین مطلقه و متقاضی طلاق بیشتر از فرزندان با والدین عادی بوده و مؤلفه­های اختلال در عملکرد اجتماعی، افسردگی و اختلال روانی کلی در فرزندان با والدین متقاضی طلاق بیشتر از فرزندان با والدین مطلقه است. نمرات عملکرد تحصیلی و مهارت­های اجتماعی در فرزندان عادی بیش از فرزندان والدین مطلقه و فرزندان والدین مطلقه بیشتر از فرزندان والدین متقاضی طلاق می­باشد. بنابراین با توجه به آسیب­ها و پیامدهای طلاق بر فرزندان، باید تدابیر لازم برای به حداقل رساندن این آسیب­ها را به کار برد.

عنوان مقاله [English]

Comparison of Social Skills, Mental Health and Academic Performance in Children with Divorced, Divorcing and Intact Parents

نویسندگان [English]

  • Hosin Ghamari Givi 1
  • Behnam Khoshnoodniay Chomachaei 2
1 University of Mohaghegh Ardebili
2 University of Mohaghegh Ardebili
چکیده [English]

The aim of this study was to compare social skills, mental health and academic performance in children with divorced, divorcing and intact parents. The study sample included 481 children with divorced parents and 419 children with divorcing parents, who were matched to 500 children with normal parents. The participants responded to the Matson's Social Skills Scale and Goldenberg's Mental Health Questionnaire. To assess the academic performance GPA was used. The data were analyzed by multivariate analysis of variance (MANOVA) and Scheffe post hoc test. The Findings showed that children with divorced and divorcing parents had more average scores of the components of physical symptoms, anxiety, social dysfunction, depression and general mental disorder than those of children with normal parents. Also children with divorcing parents had more scores in components of social dysfunction, depression and general mental disorder than children with divorced parents had. Social skills scores and academic performance in children with normal parents were higher than those of divorced parents’ children and children with divorced parents had higher scores than children with divorcing parents. Hence, due to the harm and the conesquences of divorce on children, strategies for minimalizing these conesquences should be planed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social skills- Mental Health- Academic Performance- Divorce- Divorcing

مراجع

  1. آخونـدی، ن. (1386). مطالعـه وضعیت اعتیاد در فـرزنـدان طلاق ارجـاع داده شده بـه مـرکـز اصلاح و تـربیت تهران (1379- 1382). مجله پیک نور، 5 (17) 96- 81.
  2. اخوان‌تفتی، م. (1382). پیامدهای طلاق در گذار از مراحل آن. فصلنامه مطالعات زنان، 1 (3) 151 – 127.
  3. برجعلی، ا. (1380). تحول شخصیت در نوجوان. تهران: انتشارات ورای دانش.
  4. پورشهسواری، ف. (1379). بررسی تأثیرات روان‌شناختی طلاق بر کودکان. نخستین همایش سراسری علل و پیامدهای طلاق. سازمان بهزیستی استان اصفهان ـ معاونت امور فرهنگی و پیشگیری.
  5. رجبی، س. (1392). نماز روشی برای مقابله با مشکلات روان‬شناختی و مصرف سیگار در دانشجویان. اولین کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی. 565-544.
  6. رئیسی، ر.، گنجی، ف.، شاه‌مرادی، ر.، مردان‌پور، ا.، شمیان، آ.، نکویی، ا.، فانیان، ن. و نیک‌فرجام، م. (1391). تأثیر جلسات مشاوره حضوری آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت روان فرزندان خانواده‌های طلاق. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد، 14 (4) 37-30.
  7. زاده‌محمدی، ع.، حیدری، م.، جندقی، غ.، پوراعتماد، ح.، ملک‌خسروی، غ. و سعادتمند، ن. (1385). بررسی رابطه عوامل خانوادگی در وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه استان قم. فصلنامه خانواده‌پژوهی، 2(7) 256-239.
  8. سعادتمند، ن. (1376). بررسی رابطه بین کارایی خانواده و سلامت عمومی فـرزنـدان. پـایان‌نامه کارشناسی ارشد، روان-شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
  9. سیدفاطمی، ن. (1383). طلاق والدین و مشکلات کودکان. چکیده مقالات نخستین کنگره آسیب‌‌شناسی خانواده در ایران، دانشگاه شهید بهشتی.
  10. شهنی‌ییلاق، م.، عالی‌پور، س.، پایندان، ط. و بهروزی، ن. (1390). مقایسه تاب‌آوری، سلامت عمومی، پرخاشگری و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی خانواده‌های طلاق و عادی شهر اهواز با کنترل وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی. مجله مشاوره کاربردی، 1 (1) 104- 79.
  11. صیادی، ع. (1381). بررسی اثرات متقابل کارایی خانواده در بروز مشکلات روانی نوجوانان دختر و پسر پایه سوم متوسطه شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی.
  12. ظهیرالدین، ع. و خدایی‌فر، ف. (1382). بررسی نیمرخ‌های شخصیتی مراجعین طلاق به دادگاه خانواده تهران، سال 1380. فصلنامه فیض، 7(25)، 7-1.
  13. عبدی، م.ر.، پورابراهیم، ت. و نظری، ع. (1392). تأثیر برنامه مداخله‌ای کودکان طلاق بر میزان سازگاری آن‌ها با طلاق والدین‌شان. فصلنامه خانواده‌پژوهی، 9(35) 358-343.
  14. عراقی، س. ع. (1369). طلاق و مسائل آن کدامند. تهران: انتشارات راهنما.
  15. فرجاد، م. (1372). آسیب‌شناسی اجتماعی، خانواده و طلاق. تهران: نشر منصوری.
  16. قاسمی، ع. و ساروخانی، ب. (1393). عوامل اجتماعی طلاق و سلامت روانی‌ ـ اجتماعی در زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیرتوافقی. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 8(26) 37–7.
  17. قمری، م. و فکور، ا. (1389). مقـایسه شیوه‌هـای مقـابله با استـرس و بهداشت روان و رابطه این متغیرهـا در بین دانش-آموزان طلاق و غیرطلاق. فصلنامه علوم رفتاری، 2(2) 132- 119.
  18. قمری‌گیوی، ح.، خشنودنیای چماچایی، ب. و رفیعی، ح. (1391). مقایسه هیجان‌خواهی و عملکرد خانواده در افراد مطلقه، در حین طلاق و عادی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 2(4) 536-519.
  19. کاظمیان، س. (1391). تأثیر روش درمان مرور زندگی بر میزان اضطراب دختران نوجوان خانواده‌های طلاق. فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 13(1) 17-11.
  20. کاظمیان، س. و اسمعیلی، م. (1391). اثربخشی آموزش خودمتمایزسازی بر کاهش اضطراب فرزندان خانواده‌های طلاق. پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 6 (4) 59- 53.
  21. کاهنی، س.، حسن‌آبادی، م. و سعادت‌جو، س. ع. (1379). مقایسه اضطراب و پرخاشگری در نوجوانان 19-12 سال خانواده‌های گسسته و پیوسته. مجله دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 7(12) 42-39.
  22. محسنی‌کوچصفهانی، ن. (1376). بررسی چگونگی تأثیر روابط عاطفی والدین بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر منطقه سعدآباد. پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد، روان‌شناسی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
  23. محمودی، ن. (1384). مقایسه میزان مسئولیت‌پذیری، عملکرد تحصیلی و سلامت روانی دانش‌آموزان دختر خانواده‌های طلاق و عادی دبیرستان‌های اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مشاوره، دانشگاه چمران.
  24. مرادی، ا.، اسمعیلی، م.، شفیع‌آبادی، ع. و کیامنش، ع. (1392). بررسی اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر بازنمایی الگوهای والدینی بر انصراف از طلاق زوج‌های متقاضی طلاق. ماهنامه دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 17(5) 293- 287.
  25. مشهدی‌زاده، م. (1381). بررسی رابطه بین کارایی خانواده و سلامت عمومی فرزندان در دانشجویان بومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روان‌شناسی، دانشگاه تربیت معلم.
  26. نعمت‌اللهی، م. و طهماسبی، س. (1393). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های سازگاری به والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه خانواده‌پژوهی،10(2) 174-159.
  27. یعقوبی، ن.، نصر، م. و شاه‌محمدی، د. (1374). بررسی همه‌گیرشناسی اختلالات روانی در مناطق شهری و روستایی شهرستان صومعه‌سرا (گیلان 1374). مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 1(4) 65-55.
  28. یوسفی، ن. (1390). مقایسه اثربخشی دو رویکرد خانواده‌درمانی مبتنی بر طرحواره درمانی و نظام عاطفی بوون بر طرح‬واره‌های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق شهر سقز. اصول بهداشت روانی، 13(4) 373- 356.
  29. یوسفی، ف. و خیر، م. (1381). بررسی پایایی و روایی مقیاس سنجش مهارت‌های اجتماعی ماتسون و مقایسه عملکرد دختران و پسران دبیرستانی در این مقیاس. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 18(2) 158-147.
  30. یونسی، ف.، معین، ل. و شمشیری‌نیا، ت. (1389). مقایسه سلامت روان، عزت‌نفس و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان دختر مقطع راهنمایی خانواده‌های طلاق و عادی شهرستان فیروزآباد، سال تحصیلی 88-87. فصلنامه‌ زن و جامعه، 1(2) 95-79.
  31. Abdi, M. R., Porebrahim, T., & Nazari, A. M. (2013). [Effectiveness of children of divorce intervention program on children's adjustment with their parental divorce]. Journal of Family Research, 9(3) 343-358 [in Persian].
  32. Afifi, T. G. (2003). “Feeling caught” in stepfamilies: Managing boundaries turbulence through appropriate communication privacy rules. Journal of Social and Personal Relationships, 20(6) 729-755.
  33. Akhavan Tafti, M. (2004). [Divorce stages and aftermaths]. Women Studies, 1(3) 123-152 [in Persian].
  34. Akhondi, N. (2007). [A study on the situation of addiction among the children of divorced parents who are referred to the reeducation center]. Journal of Peyke Noor, 5(1), 81-96 [in Persian].
  35. Amato, P. R. (1994). Life – Span adjustment of children to their parents' divorce. Future-child, 4(1) 143–164.
  36. Amato, P. R. (2001). The effects of divorce and marital discord on adult children’s psychological well-being. American Sociological Review, 66, 900-921.
  37. Borjali, A. (2001). [Personality development in adolescent]. Tehran: Varaye Danesh Publication [in Persian].
  38. Brewre R. (2006). Parental relationships and emotional distress and well-being among college women. PHD thesis, Arts and Sciences: Psychology Department, University of Cincinnati.
  39. Cowan, P. A., Cowan, C. P., Schulz, M. S., Heming, G. P., & Ross, D. (1994). Prebirth to preschool family factors in children's adaptation to kindergarten. Family Research Consortium, 34, 75-114.
  40. Eraghi, S. E. (1990). [What divorce and its problems]. Tehran: Rahnama Publication [in Persian].
  41. Fagan, p. (2000). The Effects of Divorce on America available at psychological bulletin. American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 95, 55-62.
  42. Farjad, M. H. (1993). [Pathology of society, family and divorce]. Tehran: Mansouri Publication [in Persian].
  43. Fishman, H. C., & Fishman, T. (2003). Structural family therapy. In G. P. Sholevar, & L. D. Schwoeri (Eds.), Textbook of family and couples therapy (pp. 35-54). Washington Dc: American Psychiatric publishing Inc.
  44. Frias, D. (1992). Children Psychiatry. Anuariode Psychological, 52(1) 121-131.
  45. Ghamari, M., & Fakoor, E. (2010). [The comparison of coping strategies and mental health and the relationship of these variables among students of divorced and non-divorced parents]. Journal of Behavioral Sciences, 2(4) 119-132 [in Persian].
  46. Ghamari Givi, H., Khoshnoodnia Chomachaei, B., & Rafie, H. (2013). [Comparison of sensation seeking and family functioning in divorced, during divorce and normal individuals]. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 2(4) 519-536 [Persian].
  47. Ghasemi, A. R., & Sarokhani, B. (2014). [Social factors of divorce and mental health-social in applicant spouses of with and without agreement divorce]. Journal of Women and the Family Educational Cultural, 8(26) 7-37 [in Persian].
  48. Graff-Reed, R. L. (2004). Positive effects of stressful life events: Psychological growth following divorce. Ph.D. Thesis in Psychology, Department of Psychology, Miami University.
  49. Greshman, F., & Elliott, S. (1999). The social skills rating system. Criclepines MN: American Guidance services.
  50. Hetherington, E. M., Bridges, M., & Isabella, G. M. (1998). What matters? What does not? Five Perspectives on the Association between Marital Transitions and Children's Adjustment. American Psychology, 53, 167-184.
  51. Hoyt, l. A., & Cowen, E. L. (2010). Anxiety and depression in young children & divorce. Journal of clinical child psychology, 191, 26-28.
  52. Kaheni, S., Hassanabadi, M., & Sadat Jou, S. A. R. (2000). [A comparison study of anxiety and aggression in teenager between divorced and non-divorced families]. Journal of Birjand University of Medical Sciences, 1(12) 39-42 [in Persian].
  53. Kazemian, S. (2012). [The effect of life review on the rate of anxiety in adolescent girls of the divorced families]. Knowledge and Research in Applied Psychology, 13(1) 11-17 [Persian].
  54. Kazemian, S., & Esmaeili, M. (2013). [Effectiveness of the self-differentiation training in reducing the degree of anxiety in the children of divorced parents]. Research in Psychological Health, 6(4) 53-59 [in Persian].
  55. Kinsfogel, M., & Grych, H. (2004). Interparental conflict and adolescent dating relationships. Journal of family psychology, 18, 505-515.
  56. Legrand, J. C. (1988). The relationship between selected biographical characteristic and anxiety and depression of participants in a divorce workshop. Texas: Texas University Press.
  57. Levitt, W. J., Gucci-Franco, N., & Levitt, J. (1994). Social support and achievement in childhood and early adolescence: a multicultural study. Journal of Applied Developmental Psychology, 15, 207-222.
  58. Mahmoudi, N. (2005). Compare the responsibility, mental health and academic performance of female student's families normal and divorce in Ahwaz high schools. Master thesis, Counseling Department, Chamran University [in Persian].
  59. Marquardt, E. (2009). Between Two worlds: The inner lives of children of Divorce. New York: Three Rivers Press.
  60. Mashhadizadeh, M. (2002). The relationship between family function and general health of children in native students of Islamic azad university of Yasouj. Master thesis, Psychology Department, Tarbiat Moalem University [in Persian].
  61. Mazur, E., Wolchik, L. V., Sandler, I. N., & West, S. G. (1999). Cognitive Moderators of Children's Adjustment to Stressful Divorce Events: Role of Negative Errors and Positive Illusions. Child Development, 70, 231-245.
  62. McClelland, M., & Morrison, S. (2003). The Emergence of Learning-related Social Skills in Preschool. Children Early Childhood Research Quarterly.18, 206-224.
  63. Millar, P. (2006). Anxiety in children of divorce. The Whitman journal of psychology, 110(1) 36-39.
  64. Mohseni Kouchesfahani, N. (1997). Study the effect of parents' emotional relationships to the academic achievement of girl students in Saadabad area. Master thesis, Psychology Department, Tarbiat Moalem University [in Persian].
  65. Moradi, O., Esmaeili, M., Shafieabadi, A., & Kiamanesh, A. R. (2013). [The efficacy of couple therapy based on representing parental pattern upon lapse of divorce among couples on the brink of divorce]. Journal of Kermanshah University of Medical Sciences, 17(5) 287-293 [in Persian].
  66. Nematollahi, M., & Tahmasebi, S. (2014). [The effectiveness of parents’ skills training program on reducing children's behavior problems]. Journal of Family Research, 10(2) 159-174 [in Persian].
  67. Pamela, A. K., & Gail, G. S. (1998). Easing the pain of divorce through children's literature. Early Childhood Education Journal, 26(2) 89-94.
  68. Pour Shahsavari, F. (2000). [Psychological effects of divorce on children]. The first congress of the causes and consequences of divorce, Welfare organization of Isfahan, Department of Cultural Affairs and prevention [in Persian].
  69. Raisee, R., Ganji, F., Shahmoradi, R., Mardanpour-Shahrekordi, E., Shemiyan, A., Nekouee, A., Faniyan, N., & Nikfarjam, M. (2012). [The effect of life skills face to face meeting on mental health of children of divorce]. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences, 14(4) 30-37 [in Persian].
  70. Rajabi, S. (2013). [Prayer way to deal with psychological problems and smoking in students]. The first International Congress on Culture and Religious Thought, 544-565 [in Persian].
  71. Richardson, S., & McCabe, M. P. (2001). Parental divorce during adolescence and adjustment in early adulthood. Adolescence, 36, 467-489.
  72. Robbins, M. S., Bachrach, K., & Szapocznik, J. (2002). Bridging the research-practice gap in adolescent substance abuse treatment: the case of brief strategic family therapy. Journal of Substance Abuse Treatment, 23, 123-132.
  73. Rotenberg, K. G., Kim, L. S., & Herman-Steahl, M. (1998). The role of primary and secondary appraisals in the negative emotions and psychological maladjustments of children of divorce. Journal of divorce and remarriage, 29, 43-65.
  74. Saadatmand, N. (1997). The relationship between family function and general health of children. Master thesis, Psychology Department, Islamic Azad University of Roudehen [in Persian].
  75. Sayadi, A. (2002). Investigate the interactions between family function in adolescents psychological problems of Third grade high school in Tehran. Master thesis, Counseling Department, Allameh Tabataba’i University [in Persian].
  76. Seyed Fatemi, N. (2004). [Parent’s divorce and children’s problems]. The First National Congress on Family Pathology in Iran, Shahid Beheshti University [in Persian].
  77. Shaheni Yaillagh, M., Alipour, S., Payandan, T., & Behroozi, N. (2011). [The comparison of resiliency, mental health, aggression and academic performance of female students divorced and non-divorced families]. Journal of Applied Counseling, 1(1) 79-104 [in Persian].
  78. Steinberg, L., & Silverberg, S. B. (2012). Influences on marital satisfaction during the middle stage of the family life cycle. Journal of Marriage and the Family, 49, 751-760.
  79. Storksen, I., Roysamb, E., Holmen, T. L., & Tambs, K. (2006). Adolescent adjustment and well-being: Effects of parental divorce and distress. Scandinavian Journal of Psychology, 47(1) 75-84.
  80. Szapocznik, J., Hervis, O. E., & Schwartz, S. (2003). Brief strategic family therapy for adolescent drug abuse (NIH Publication No. 03-4751). NIDA Therapy Manuals for Drug Addiction. Rockville, MD: National Institute on Drug Abuse.
  81. Teyber, E. (1992). Helping children cope with divorce. New York: Lexington Books.
  82. Turner, H. A. & Butler, M. J. (2003). Direct and indirect effects of childhood adversity on depressive symptoms in young adults. Journal of Youth and Adolescence, 32, 89-103.
  83. Tuttle, J., Campbell-Heider, N., & David, T. M. (2006). Positive adolescent life skills training for high-risk teens: results of group intervention study. Journal of Pediatric Health Care, 20(3) 184-191.
  84. Verschuren, K. (1996). The internal working model of self, and competence in five years old. Journal of child development, 67(5) 2493-2511.
  85. Walthal, J. C., Konold, R. T., & Pianta, C. R. (2005). Factor structure of the social skills rating system across child gender and ethnicity. Journal of Psychoeducational Assessment, 23, 201-215.
  86. Ward, S. M. (2004). Our children's social skills. Eric Digest. ERIC Document Reproduction Service, Retrieved http://www.eric.ed.gov/ERICPortal/ recordDetail?-ac cno=ED411279.
  87. Yaghubi, N., Nasr, M., & Shahmohammadi, D. (1995). [Epidemiology of mental disorders in urban and rural areas of Sowmaesara, Gillan]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 1(4) 55-65 [in Persian].
  88. Younesi, F., Moein, L., & Shamshirinia, T. (2010). [A comparison of the mental health, self-esteem and responsibility of fuidance school girl students from divorced and normal families a case study of Firuzabad city]. Journal of Woman and Society, 1(2) 79-95 [in Persian].
  89. Yousefi, N. (2012). [Comparison of the effectiveness of family therapy based on schema therapy and Bowen’s emotional system therapy on the early maladaptive schema among divorce applicant clients]. Journal of Fundamentals of Mental Health, 13(4) 356-373 [in Persian].
  90. Yousefi, F., & Khayer, M. (2002). [A study on the reliability and the validity of the Matson evaluation of social skills with youngstres (Messy) and sex differences in social skills of high school students in Shiraz, Iran]. Journal of Social Sciences and Humanities of Shiraz University, 18(2) 159-170.
  91. Zadeh Mohammadi, A., Heydari, M., Jandaghi, G. M., Pouretemad, H. R., Malek Khosravi, Gh. & Saadatmand, N. S. (2006). [A study on relationship between family factors and academic achievement of Ghom province high school students]. Journal of Family Research, 2(7) 239-256 [in Persian].
  92. Zahiroddin, A. R., & Khodaeifar, F. (2003). [Personality inventory of individuals referring to Tehran family court for divorce]. Journal of Feyz, 7(25) 1-7 [in Persian].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار