تأثیر آموزش برنامه گروهی فرزندپروری مثبت بر استرس والدگری مادران کودکان 10-4 ساله مبتلا به اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

2 دانشگاه شهید بهشتی

3 انستیتو روانپزشکی

چکیده

هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر آموزش برنامه فرزندپروری مثبت بر استرس والدگری مادران کودکان 10-4 ساله مبتلا به اختلال بیش­ فعالی/ کمبود توجه است. بدین منظور از بین مراجعه­ کنندگان به دو مرکز اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان (صبا و رفیده)، 13 کودک مبتلا به ADHD انتخاب شدند. تشخیص قطعی با توجه به ارزیابی متخصص روان­پزشکی اطفال و روان­شناس بالینی صورت گرفت. به منظور کنترل تأثیر دارو، کودکانی انتخاب شدند که حداقل به مدت 6 ماه تحت درمان با داروی ریتالین قرار گرفته بودند. سپس، مادران کودکان مذکور در 6 جلسه هفتگی و حضوری 120 دقیق ه­ای و 2 جلسه تماس تلفنی 15 دقیق ه­ای آموزش گروهی فرزندپروری مثبت شرکت کردند. تحقیق حاضر فاقد گروه گواه بود و جلسات گروه آزمایش با احتساب افت آزمودنی با 8 مادر ادامه پیدا کرد. آزمودنی­ ها در 6 مرحله خط پایه 1 (یک هفته پیش ار شروع جلسات آموزشی)، پیش­ آزمون (در اولین جلسه آموزشی)، میان آزمون (پس از چهار جلسه آموزشی)، پس ­آزمون (پس از اتمام جلسات تلفنی) و دو مرحله پی­ گیری هر یک به ترتیب به فاصله 1 و 2 ماه پس از آخرین تماس تلفنی، با استفاده از پرسشنامه تنیدگی والدینی (PSI) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده­ های گردآوری شده از طریق  آزمون تحلیل واریانس (آزمون اندازه­ گیری­ های مکرر) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که برنامه گروهی فرزندپروری مثبت منجر به کاهش استرس والدگری در قلمرو کودک (008/0=α، 672/33=F) و قلمـرو والـدیـن (001/0=α، 539/119=F) شده است و تغییرات صورت گرفته تا 2 ماه پی­گیری نیز هم­چنان باقی­ مانده است. از سوی دیگر، نتایج تحقیق نشان داد که حس صلاحیت و روابط با همسر نیز به­ عنوان دو متغیر مداخله­ گر در استرس والدگری، بهبود پیدا کرده است.

مراجع

  1. استورا (1377). تنیدگی یا استرس بیماری جدید تمدن (ترجمه پ. دادستان). تهران: انتشارات رشد.
  2. دادستان، پ.، احمدی‌ازفندی، ع. و حسن‌آبادی، ح. (1385). تنیدگی والدینی و سلامت عمومی: پژوهشی درباره رابطه تنیدگی حاصل از والدگری و سلامت عمومی در مادران پرستار و خانه‌دار دارای کودکان خردسال. فصلنامه روان‌شناسان ایرانی، 2 (7)، 184-171.
  3. دلاور، ع. (1380). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی. تهران: انتشارات رشد.
  4. خوشابی،ک. و پوراعتماد، ح. (1381). بررسی میزان شیوع اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه و اختلالات همراه آن در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر تهران. گزارش تحقیقاتی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران.
  5. عصاریان، ف. (1384). مروری بر اختلال بیش‌فعالی/کمبود توجه. فصلنامة تازه‌های روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان ایران، 2 و 3، 18 – 3.
  6. کلانتری، م.، نشاط‌دوست، ح. و زارعی، م. (1380). تأثیر آموزش رفتار والدین و دارو درمانگری بر میزان علائم فزون‌کنشی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی، مجله روان‌شناسی، 5 (2)، 134-118.
  7. گال، م.، بورگ، دبلیو. و گال، جی. (1383). روش‌های تحقیقی کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (ترجمه ح. هومن، ا. نصر، ح. عریضی و همکاران، جلد دوم). تهران: انتشارات سمت.
  8. هومن، ح. (1380). شناخت روش علمی در علوم رفتاری. تهران: نشر پارسا.
  9. Anastopoulos, A. D., Shelton, T. L., Dupaul, G. J., & Guevremont, D. C. (1993). Parent training for attention deficit hyperactivity disorder: Its impact on parent functioning. Journal of Abnormal Psychology, 21, 581-596.
  10. Barkley, R. A. (1990). Attention deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment. New York: Guilford Press.
  11. Bor, W., Sanders, M. R., & Markie-Dadds. (2002). The effect of the triple P – positive parenting program on preschool children with co-occurring disruptive behavior and attention/hyperactive difficulties. Journal of Abnormal Child Psychology, 30(6), 571- 587.
  12. Cann, W., Rogers, H., & Matthews, J. (2003). Family intervention services program evaluation: A brief report on initial outcomes for families. Australian E-Journal for the Advancement of Mental Heath, 2(3). Available: http://www.auseinet.com/journal/vol 2 iss 3/Cann. Pdf.
  13. Costin, Y., Lichle , C. , Hill-Smith , A. (2004). Parent group treatments for children with oppositional defiant disorder. Australian E-Journal for the Advancement of Mental Health, 3(1). Available: http://www.auseinet.com/journal/vol 3 iss 4/ Costin. Pdf.
  14. Everett. C. A. (1999). Family therapy for ADHD: Treating children, adolescents, and adult. New York: The Guilford press.
  15. Markie-Dadds, C., & Sanders, M. (2001). Self-directed triple P (positive parenting program) for mothers with children at risk of developing conduct problems. Cambridge Journals Online. Available: http://journals.Cambridge.org/preducation/action/eyoGet Fulltrxt? Fulltextid= 451429. 259-275.
  16. Pisterman, S., & Firestone, P. (1992). The effects of parent training on parenting stress and sense of competence. Canadian Journal of Behavioral Science, 24, 41-58.
  17. Rabiner, C. D. (2002). Stress and coping in parents of children with ADHD [On-line]. Available: www. Helpforadd. com/2002/ September. htm.
  18. Sadock, B. J. , Sadock.V. A., & Kaplan. (2003): Synapses of psychiatry (ninth edition). Philadelphia: Lippincott William & willkins.
  19. Sanders, M. R. (2005). Triple P: A multi-level system of parenting intervention: Workshop participant notes. Brisbane the university of Queensland.
  20. Sanders, M. R., Markie-Dadds, C., Tully, L. A., & Bor, W. (2000). The Triple p- positive parenting program: A comparison of enhanced, standard and self- directive behavioral family intervention for parents of children with early onset conduct problems. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(2), 624-640.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار