رابطۀ بین ساختار قدرت مرد مقتدر در خانواده با عملکرد خانواده

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

چکیده

پژوهش حاضر، در صدد بررسی رابطۀ ساختار قدرت مرد مقتدر در خانواده با عملکرد خانواده است. نمونۀ پژوهش، شامل 170 نفر از معلمان مدارس شهرستان نورآباد لرستان بود، که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. در این پژوهش، از پرسش‌نامۀ 45 سؤالی عملکرد خانواده (FAD-I) و پرسش‌نامۀ 36 سؤالی ساختار قدرت در خانواده استفاده شد. پژوهش کمّی از نوع هم‌بستگی بود. تحلیل داده‌ها، بر اساس ضریب هم‌بستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیرۀ گام به گام صورت گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها، نشان داد که بین مقیاس ساختار قدرت مرد مقتدر در خانواده و عملکرد خانواده (عملکرد کلی خانواده، عواطف و حل مسئله) رابطۀ مثبت معنادار وجود دارد. اما بین ساختار قدرت مرد مقتدر در خانواده و مؤلفۀ نقش، رابطۀ معنادار به دست نیامد. هم‌چنین، ساختار قدرت (شیوۀ اعمال قدرت) در خانواده با اقتدار مرد، حدود 10% از واریانس عملکرد خانواده را تبیین کرد. بنابراین، اقتدار بیش‌تر مرد در خانواده، عملکرد خانواده را تقویت می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship Between Power Structure of Man-Powered in the Family and Family Function

نویسندگان [English]

  • Mohammad Zarei Toopkhaneh
  • Msoud Janbozorgi
  • Mohammad Reza Ahmadi
Imam Khomeini Educational-Research Institute
چکیده [English]

This study seeks to examine the relationship between family power structure of man-powered and the family function. The sample consisted 170 teachers selected by cluster samp-ling method that is in Nurabad city, Lorestan. In this research, FAD 45-item questionnaire of family functioning and 36-item questionnaire of family power structure were used. This research represents a quantitative correlation. The Data were analyzed by Pearson correlation and stepwise multiple regression. The research findings showed a significant positive relationship between family power structure of man-powered and family function style (general function of family, emotions, problem solving), but the relationship between the power structure of man-powered and role was not significant. Furthermore, the power structure (How to apply power), as far as male authority in family is concerned, explained approximately %10 of the variance of family function. Accordingly, Male authority strengthened family function.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Power Structure- Family Function

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمه مکارم‌شیرازی. (1378). قم: اتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب.
  2. آخرتی، م. (1386). بررسی و مقایسه عملکرد خانواده‌های عادی و خانواده‌های متقاضی طلاق. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم، تهران.
  3. ایازی، م. و ناصحی، م. (1389). بررسی ساختار توزیع قدرت در رابطه زن‌ ـ شوهر در خانواده از نگاه آیات و روایات، پژوهش زنان، 2(1)، 133-113.
  4. بصیری، ح. ر. (1391). سوء استفاده از سمت ریاست بر خانواده، فصلنامه خانواده‌پژوهی، 8(1)، 47-33.
  5. بهرامی‌احسان، ه. و اسلمی، ا. (1388). رابطه سازگاری زناشویی و سبک‌های فرزندپروری والدین با سلامت جسمی و روانی فرزندان، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 33(1)، 81-63.
  6. ثنائی، ب. (1387). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج، چاپ دوم، تهران: انتشارات بعثت.
  7. حمیدی، ف. (1383). تاثیر ساخت خانواده بر فرار دختران، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 3، 101-85.
  8. خالدی، ش.، موتابی، ف.، پورابراهیم، ت. و باقریان، ف. (1393). عوامل حفاظت‌کننده ازدواج در افراد متاهل دارای عوامل خطر، فصلنامه خانواده‌پژوهی، 10(37)، 45-31.
  9. جان‌بزرگی، م.، و نوری، ن. (1390). آموزش اخلاق رفتار اجتماعی و قانون‌پذیری به کودکان، چاپ سوم، تهران: انتشارات ارجمند.
  10. رودز، ا. ا. (1393). تفاوت‌های جنسیتی را جدی بگیریم، ترجمه معصومه محمدی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  11. زارعی‌توپخانه، م. (1392)، ساختار قدرت در خانواده از دیدگاه اسلام در مقایسه با نظریات روان‌شناسی و جامعه‌شناسی، معرفت روان‌شناسی، 23(186)، 101-87.
  12. زارعی‌توپخانه، م، جان‌بزرگی، م. و احمدی، م. ر. (1392الف). بررسی رابطه ساختار قدرت در خانواده با کارآمدی آن، روان-شناسی و دین، 6(3)، 70-53.
  13. زارعی‌توپخانه، م، جان‌بزرگی، م. و احمدی، م. ر. (1392ب). رابطه ساختار قدرت پدر محور در خانواده اصلی فرد با کارآمدی خانواده، مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 13، 150-135.
  14. زیمون، ف. (1379). مفاهیم و تئوری‌های کلیدی در خانواده، سعید پیرمرادی، تهران: همام.
  15. ذوالفقارپور، م.، حسینیان، س. و یزدی، س. م. (1383). بررسی رابطه میان ساختار قدرت در خانواده با رضامندی زناشویی زنان کارمند و خانه‌دار شهر تهران، تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 3(11)، 46-31.
  16. ساروخانی، ب. (1384). زن، قدرت و خانواده: پژوهشی در جایگاه زن در هرم قدرت در خانواده، مجله پژوهش زنان، 12، 50-29.
  17. سعیدیان، ف. (1382). بررسی رابطه بین ساختار قدرت در خانواده با تعارضات زناشویی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، تهران.
  18. صفورایی پاریزی، م. (1388). شاخص‌های خانواده کارآمد از دیدگاه اسلام و ساخت پرسش‌نامه آن، پایان‌نامه دکترا، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، قم.
  19. طباطبائی، م. (1417ق ). المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
  20. عنایت، ح.، دسترنج، م. (1389). مطالعه ساختار قدرت در خانواده (مطالعه موردی: شهر لار)، پژوهش زنان، دوره 8(1)، 107-124.
  21. فاتحی‌زاده، م.، بهجتی‌اردکانی، م. و نصراصفهانی، ا. ر. (1384). بررسی تأثیر عوامل خانوادگی در پایین بودن آمار طلاق در شهرهای یزد، اردکان و میبد، مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 21، 136-117.
  22. کلینی، م. (1365). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  23. یزدی، س. و حسینی حسین‌آبادی، ف. (1387). رابطه ساختار قدرت در خانواده با هوش هیجانی زنان، مطالعات جوانان، 12، 170-157.
  24. یوسفی، ن. (1391). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی مقیاس‌‌های شیوه سنجش خانوادگی مک‌مستر (FAD)، اندازه‌گیری تربیتی، 7، 112-83.
  25. محمدی ری شهری، م. (1387)، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، قم: مشعر.
  26. مطهری، م. (1368). مسئله حجاب، تهران: انتشارات صدرا.
  27. مهدوی، م. و صبوری خسروشاهی، ح. (1382). بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده، مطالعات زنان، 2، 68-27.
  28. مختاری، م.، احمدی، س. و کردی‌پور، م. (1392). ساختار قدرت در خانواده و گرایش‌های سرکوب‌گرانه برآمده از آن بر حسب نقش انرژی عاطفی و وضعیت اقتصادی زنان در شهر آبدانان، فصلنامه خانواده‌پژوهی، 9(1)، 124-99.
  29. مینوچین، س. (1380). خانواده و خانواده درمانی، ترجمه باقر ثنائی، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
  30. همتی، م. (1391). تهیه، ساخت و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام، پایان‌نامه کارشناسی روان‌شناسی، قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
  31. هی لی، ج. (1375). روان درمانی خانواده، ترجمه باقر ثنائی، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
  32. Alvarez, M. D. L. (1979). Family Power Structure in Chile: A Survey of Couples with Children in Primary Schools. International Journal of Sociology of the Family, 9, 123-131.
  33. Brody, L. R. (1999). Gender, emotion, and the family, Cambridge, MA: Harvard University Press.
  34. Brody, L. R., & Hall, J. A. (2008). Gender and emotion in context, In M. Lewis, J. M. Haviland-Jones, & L. F. Barrett (Eds.), Handbook of emotions (3rd ed., pp. (395-408), New York, NY: Guilford Press.
  35. Buric, O., & Zecevic, A. (1967). Family Authority, Marital Satisfaction, and the Social Network in Yugoslavia. Journal of Marriage and the Family 29, 325-336.
  36. Cao, Y., Yang, S., Wang, G., & Zhang, Y. (2013). Sociodemographic Characteristics of Domestic Violence in China: A Population Case-Control Study, Interpersonal Violence, 31, Epub ahead of print.
  37. Chung, J. L. (2007). Gender ideology and power allocation in inter-ethnic marriages in Taiwan, Unpublished master thesis, National Central University, Taoyuan, Taiwan.
  38. Coleman, D. H., & Straus, M. A. (1986). Marital Power, Conflict, and Violence in a Nationally Representative Sample of American Couples. Violence and Victims 1, 141-157.
  39. Epstein, N., Baldwin, L., & Bishop, D. (1983). The Master and Family Assessment Device, Journal of Marital and Family therapy, 9)2(, 170-181.
  40. Franz, C. E., McClelland, D. C. & Weinberger, J. (1991), Childhood antecedents of conventional social accomplishments in midlife adults: A 35-year prospective study, Journal of Personality and Social Psychology, 60, 586-595.
  41. Gray, L. (1982). Marital quality and depressed mood, journal of marriage and the family, 44(3), 633-646.
  42. Greenstein, T. N. (1996). Gender ideology and perceptions of the fairness of the division of household labor: Effects on marital quality, Social Forces, 74(3), 1029-1042.
  43. Halloran, C. E. (1998). The role of marital power in depression and marital distress, Family Therapy, 26(1), 3-14.
  44. Hawley, P. H. & Hensley W. A. (2009). Social Dominance and Forceful Submission Fantasies: Feminine Pathology or Power, Journal of sex research, 46(6), 568-585.
  45. Jory, B.,& Yodanis, C. L. (2006). Power - Family Relationships Marital Relationships, in http://family.jrank.org/pages/1316/Power.html.
  46. Ko, C. F. (2012). Marital Power Relations and Family Life in Transnational Marriages-A Study of Asian-French Couples Residing in France, Euramerica, 42(2), 249-279.
  47. Kozaryn, O. K. (2010). Gender and family differences in adolescent’s heavy alcohol use: the power-control theory perspective, Health Education Research, 25, 780–791.
  48. Lavee, Y., & Katz, R. (2002). Division of labor, perceived fairness, and marital quality: The effect of gender ideology, Journal of Marriage and Family, 64(1), 27-39.
  49. Lee, M. L., & Yang, Y. C., & Yi, C. C. (2000). The division of household labor: Emplo-yment reality or egalitarian ideology. Taiwanese Journal of Sociology, 24, 59-88.
  50. Miller, R. B. (2008). Who Is the Boss? Power Relationships in Families, Provo, Utah: Brigham Young University.
  51. Mirowsky, J. (1985). Depression and Marital Power: An Equity Model. American Journal of Sociology, 91, 59-557.
  52. Moller, K. & Stattin, H. (2001). Are close relationships in adolescence linked with partner relationship in midlife? A longitudinal, prospective study, International Journal of Behavioral Development, 25, 69-77.
  53. Padilla-Walker, L. M., Day, R. D., Justin Dyer, W. & Black, B. C. (2113). Keep on Keeping On, Even When It’s Hard: Predictors and Outcomes of Adolescent Persistence, The Journal of Early Adolescence, 33(4), 433-457.
  54. Palanza, P., Gioiosa, L. & Parmigiani, S. (2001). Social stress in mice: gender differences and effects of estrous cycle and social dominance, Physiology and Behavior, 73(3), 411-420.
  55. Parsons, T. (1995). Family socialization and interaction process, New York: The free Press.
  56. Rosenberg, J. & Wilcox, W. B. (2006). The Importance of Fathers in the Healthy Development of Children, Washington: Office on Child Abuse and Neglect.
  57. Sarantakos, S. (2000). Marital power and quality of marriage, Australian Social Work, 53, 1, 43-50.
  58. Sidanius, J., & pena, y. (2003). The gendered nature of family structure and group-based anti-egalitarianism, social psychology, 143(2), 51-243.
  59. Szinovacz, M. (1978). Another look at normative resources theory: Contribution from Austrian data a research note, journal of marriage and the family, 40, 413-421.
  60. Vives-Cases, C., Gil-Gonzalez, D., & Carrasco-Portiño, M. (2009). Verbalmarit-al conflict and male domination in the family as risk factors of intimate partner violence, Trauma Violence and Abuse, 10, 80-171.
  61. Weinberg, M. K., Tronick, E. Z., Cohn, J. F., & Olson, K. L. (1999), Gender differences in emotional expressivity and self-regulation during early infancy, Developmental Psychology, 35, 175-188.
  62. Zahn-Waxler, C. (2001). The development of empathy, guilt, and internalization of distress: Implications for gender differences in internalizing and externalizing problems, In R. Davidson, New York: Oxford Press.
  63. Zahn-Waxler, C., Shirtcliff, E. A. & Marceau, K. (2008). Disorders of childhood and adolescence: Gender and psychopathology, Annual Review of Clinical Psychology, 4, 275-303.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار