تأثیر برنامه مداخله ای کودکان طلاق بر میزان سازگاری آن ها با طلاق والدین شان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه خوارزمی

چکیده

   طلاق از مهم‌ترین پدیده­های حیات انسانی به شمار می­آید که نه‌تنها تعادل روانی دو انسان، بلکه تعادل روانی فرزندان، بستگان، دوستان و نزدیکان را نیز به­هم می­ریزد. در مطالعه حاضر به معرفی و بـررسی تـأثیـر بـرنامـه مـداخله­ای کودکـان طلاق (CODIP) بر میزان سازگاری کودکان با طلاق والدین‌شان پرداخته شده است.برای این منظور 26 کودک طلاق (11 پسر و 15 دختر) بین حیطه سنی 7 تا 9 سال با استفاده از روش نمونه­گیری از جامعه در دسترس انتخاب شدند و پس از انتساب تصادفی آزمودنی­ها به دو گروه کنترل و آزمایش و انجام سه مقیاس سنجش عقاید کودکان درباره طلاق (CIAD)، فرم ارزیابی والدین (PEF) و فرم ارزیابی رهبر گروه (GLEF) روی آن­ها به عنوان پیش­­آزمون و پس­آزمون، برنامه CODIP طی 15 جلسه یک‌ساعته (هفته­ای دو جلسه) روی گروه آزمایش اجرا شد. به­منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از شاخصه­های توصیفی نظیر فراوانی، میانگین و انحراف معیار و جهت آزمون سؤالات پژوهش از تحلیل کوواریانس استفاده شد. بررسی نتایج نشان داد که تفاوت بین میانگین­های گروه آزمایش و کنترل در سطح 001/0 >P معنادار است، که این نتایج حاکی از تأثیر برنامه CODIP در افزایش ابراز احساسات کودکان و نگرش مثبت آن‌ها نسبت به طلاق والدین­شان، کاهش احساسات منفی کودکان نسبت به طلاق والدین­شان، بهبود رابطه کودکان با والدین­ و همسالان­شان، و نیز افزایش کاربرد مهارت­های حل مسئله­ در آن‌ها می‌باشد.

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Children of Divorce Intervention Program on Children's Adjustment with their Parental Divorce

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Abdi 1
  • Taghi Porebrahim 1
  • Ali Mohammad Nazari 2
1 Shahid Beheshti University
2 Kharazmi University
چکیده [English]

Divorce is one of the most important phenomenons of human life that not only undermines the psychological balance of the couple but also to change the psychological balance of the children, relatives, and friends. The purpose of the present study is to investigate the impact of Children of Divorce Intervention Program (CODIP). A sample of 26 children of divorce (11 boys and 15 girls) between 7 to 9 years old was selected through an available sampling of community. CODIP was conducted on the experimental group over 15 sessions (two sessions per week) once the subjects were randomly assigned to control and experimental groups and completed three questionnaires including Children’s Ideas about Divorce scale (CIAD), Parent Evaluation Form (PEF) and Group Leader Evaluation Form (GLEF). Study results based on ANOVA show a significant difference between experimental and control groups (P<0/001). These results indicate that CODIP was effective to increase children's positive feelings and attitudes towards their parental divorce, reduced children's negative feelings toward their parental divorce, improved children's relationships with their parents and peers, and increased problem solving skills of children.

  1. ژوبرت، ن. و گای، ک. (1382). نیاز فرزندان طلاق و جدایی: راهنمای والدین، معلمان و مشاوران. مترجم: فاطمه قدیری. تهران: نشر دانژه.
  2. سوزی یِهل، م. (1386). کودکان طلاق، سوگ و بحران: التیام آسیب، بازیابی امید. مترجم: محمد بازاللهی. تهران، نشر واشقان.
  3. کرمی‌زرندی، ه. (1385). مقایسه اختلالات روانشناختی طلاق (اضطراب، افسردگی) و افت تحصیلی در دختران و پسران شهر زنجان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان.
  4. مک گرگور، س. (1387). با بچه‌های طلاق. مترجم: تویسرکارنی رؤیا. تهران: نشر قطره، چاپ اول.
  5. مک‌‌کی، م. (1387). طلاق. مترجم: ندا شادنظر. تهران، نشر قطره.
  6. ناظمی‌زاده اردکانی، ن. (1385). بررسی مقایسه‌ای میزان مشکلات عاطفی و رفتاری نوجوانان در اشکال مختلف خانواده (طلاق و ازدواج مجدد، قوت، اعتیاد و عادی) در شهر شاهرود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
  7. نیومن، گ. و رمانوسکی، پ. (1385). دعوای پدر و مادر (1). مترجم: فرناز فرود. تهران، انتشارات صابرین.
  8. نیومن، گ. و رمانوسکی، پ. (1385). نخستین خداحافظی: به فرزندان‌تان در حل مشکلات طلاق کمک کنید (2). مترجم: فرناز فرود. تهران، انتشارات صابرین.
  9. نیومن، گ. و رمانوسکی، پ. (1389). فرزندان طلاق از نوزاد تا هفده ساله (3). مترجم: فرناز فرود. تهران، انتشارات صابرین.
  10. Amato, P. R. (2001). Children of divorce: An Meta ـ Analysis. Journal of Family Psychology, 16(3), 355 ـ 370.
  11. Amato, P. R. (2000). The consequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and the Family, 62, 1269 ـ 1287.
  12. Arbuthnot, J., Kramer, K. M., & Gordon, D. A. (1997). Patterns of relitigation following divorce education, Family & Conciliation Courts Review, 35, 269ـ279.
  13. Brentano, C., & Clarke ـ Stewart, A. (2007). Divorce: Causes and Consequences (Current Perspectives in Psychology) (1 ed.). New Haven: Yale University Press.
  14. Brewer, M.M. (2010). The Effects of Child Gender and Child Age at the Time of Parental Divorce on the Development of Adult Depression. Unpublished master's dissertation.United States, Minnesota: Department of Psychology, Walden University.
  15. Glass, L. S. (1991). Ethnicity and Treatment Schedule: A Study of the Children of Divorce Intervention Program. Fuller Theological Seminary, School of Psychology.
  16. Janet. J. R. (2009). In the name of the child: A developmental approach to understanding and helping children of conflicted and violent divorce. Springer Publishing Company. New York.
  17. Kelly, J. B. (2000). Children’s adjustment in conflicted marriage and divorce: Adecade review of research. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39, 963 ـ 973.
  18. Laumann, G. M. (2002). The impact of a school ـ based intervention program on the divorce adjustment of latency ـ aged children: an evaluation of the Rainbows Program. Unpublished doctoral dissertation. United States, Illinois: University of Illinois at Urbana ـ Champaign.
  19. LeCroy, C. W. (2008). Handbook of Evidence ـ Based Treatment Manuals for Children and Adolescents (2nd ed.). New York: Oxford University Press.
  20. McCabe, K. M. (1997). Sex differences in the long term effects of divorce on children: Depression and heterosexual relationship difficulties in the young adult years. Journal of Divorce & Remarriage, 27(1/2), 123 ـ 135.
  21. Pedro ـ Carroll, J. L. (2005) Fostering resilience in the aftermath of divorce: The role of evidence ـ based programs for children. Family Court Review, 43, 52ـ64.
  22. Pedro ـ Carroll, J. L., & Alpert ـ Gillis, L. J. (1997).Preventive interventions for children of divorce: A developmental model for 5 and 6 year old children. Journal of Primary Prevention, 18, 5ـ23.
  23. Pedro ـ Carroll, J. L., Alpert ـ Gillis, L. J., & Cowen, E. L. (1992).An evaluation of the efficacy of a preventive intervention for 4thـ6th grade urban children of divorce. Journal of Primary Prevention, 13, 115ـ130.
  24. Pedro ـ Carroll, J. L., Sutton, S. E., & Wyman, P. A. (1999).A two ـ year follow ـ up of a preventive intervention for young children of divorce. School Psychology Review, 28, 467ـ476.
  25. Piper, C. (1996) ‘Divorce reform and the image of the child. Journal of Law and Society, 23, 3, 364ـ382.
  26. Wolchik, S. A., Sandler, I. N., Millsap, R. E., Plummer, B. A., Greene, S. M., Anderson, E. R., et al. (2002). Six ـ year follow ـ up of a preventive intervention for children of divorce: A randomized control trial. The Journal of the American Medical Association, 288, 1874ـ1881.
  27. Zill, N., Morrison, D. R., & Coiro, M. J. (1993).Long ـ term effects of parental divorce onparent ـ child relationships, adjustment, and achievement in young adulthood. Specialedition, Families in Transition, Journal of Family Psychology, 7, 91 ـ 103.