صیانت از حقوق مطلقه در خسارت طلاق تعسفی در نظام های حقوقی ایران، عراق و الجزایر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه شهید بهشتی-پژوهشکده خانواده

چکیده

خانواده هستۀ اصلی اجتماع است که با قوت و استحکام خانواده، جامعه مستحکم و با ضعف آن ضعیف خواهد شد؛ لیکن کانون مقدس خانواده ممکن است با مشکلاتی مواجه شود. شارع حکیم بنا بر مصالحی، انحلال عقد زوجیت را در دست مرد قرار داد؛ اما به‌هیچ‌وجه مجوز اعمال ناروای آن نیست. درصورت عدول از انصاف و استیفای ناروا و ظالمانۀ این حق، طلاق تعسفی تلقی می‌شود. هدف این پژوهش شناسایی نهاد طلاق تعسفی یا خودسرانه و به‌تبع، پیش‌بینی جبران خسارت آن در ایران با مطالعۀ تطبیقی با حقوق کشورهای عراق و الجزایر در راستای تحقق اهداف شریعت اسلام در ایجاد عدالت اجتماعی و تحکیم کانون خانواده است. این پژوهش ازنظر نوع «کاربردی» و روش تحقیق تحلیلی ـ بنیادی است و به فراخور اهمیت قوانین موجود در نظام‌های حقوقی مذکور، مطالعۀ تطبیقی صورت می‌گیرد. یافته‌های پژوهش نشان داد که اگرچه جبران خسارت طلاق خودسرانه به‌صراحت در حقوق موضوعۀ ایران پیش‌بینی نشده است، لیکن با بررسی و تعمق در آیات کتاب، سنت، اجماع و عقل مشخص شد که جبران خسارت در طلاق خودسرانه همسو با احکام شریعت و پاسخی به جلوگیری از سوءاستفاده از حق طلاق است.
 وفق قوانین عراق و الجزایر درصورت تحقق طلاق خودسرانه، زوج علاوه‌بر حقوق قانونی ثابته، موظف به جبران خسارت است. این تدابیر به‌عنوان اقدامات حمایتی برای جلوگیری از سوءاستفاده از حق طلاق و حفظ حقوق زوجه پیش‌بینی شده‌اند. در دو نظام حقوقی یادشده، طلاق باید با ارادۀ یک‌جانبۀ زوج صورت گیرد تا غرامت قابل مطالبه باشد. در این حالت، عواملی چون خودسرانه بودن طلاق، عدم رضایت زوجه یا عدم موافقت او، ورود ضرر، به‌عنوان تکمیل‌کنندۀ شرط اولی نیز باید وجود داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Protection of Divorced Rights in the highhanded divorce Damages in the legal systems of Iran, Iraq and Algeria

نویسندگان [English]

  • Mina Salempour 1
  • Dr Mohammad Roshan 2
1 Shahidbeheshtiuniversiti
2 Shahid Beheshti University, Family Research Institute
چکیده [English]

The family is the core foundation of society, and a strong family contributes to a resilient community, while its weakness can lead to societal vulnerability. However, the sacred institution of the family may face challenges. Sharī'a, entrusts the dissolution of marital bonds to the discretion of the husband, but it is by no means a license to act unjustly. If the right to fair and equitable reparation is violated, the divorce is considered arbitrary. The aim of this research is to identify the arbitrary divorce and determine the compensation for its damages in Iran, through a comparative study with the legal systems of Iraq and Algeria. The study is an applied one and utilizes an analytical-foundational research method. The comparative study is conducted in accordance with the importance of existing laws in the mentioned legal systems. The findings of the research indicate that, although the compensation for damages in arbitrary divorce is not explicitly provided for in Iranian case law, a thorough examination of the Quranic verses, traditions, consensus, and reason reveals that compensating damages in arbitrary divorce is consistent with the principles of Islamic law and serves as a preventive measure against the abuse of the right to divorce.
According to the laws of Iraq and Algeria, Once a fulfilled divorce is marked as highhanded, the man is forced to make compensations for the damage incurred by the woman, in addition to her established legal rights. These measures are envisaged as supportive actions to prevent the misuse of the right to divorce and to preserve the rights of the wife. In both legal systems mentioned, divorce must occur with the unilateral will of the husband for damages to be claimable. factors such as the voluntary nature of the divorce, the non-consent of the wife, and the occurrence of harm, as complementary to the primary condition, must also be present.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbitrary divorce
  • Iraqi law
  • Algeria law