1
دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی
2
پژوهشکده خانواده و گروه روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مطالعه بررسی سلسله مراتب نظام ارزشی نوجوانان دانشآموز در شیوههای فرزندپروری مختلف طراحی و اجرا گردید. تعداد 249 دانشآموز (129 دختر و 120 پسر) براساس نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای تصادفی بهعنوان نمونه انتخاب شدند. آزمودنیها به پرسشنامههای سنجش شیوههای فرزندپروری و نظام ارزشی پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل نهایی نمرات بهدست آمده با استفاده از آزمون غیرپارامتریک فریدمن نشان داد که برای آزمودنیهایی که شیوههای فرزندپروری والدین خود را پاسخگو، سهلگیر و مستبد درک کرده بودند، نظام ارزشها سلسله مراتب معنادار و برای آزمودنیهایی که شیوههای فرزندپروری والدین خود را طردکننده و آشفته درک کرده بودند، نظام ارزشها سلسله مراتب معناداری ندارد. سلسله مراتب نظام ارزشی در آزمودنیهایی که والدین خود را پاسخگو در نظر گرفته بودند به ترتیب: ملی، اجتماعی، خانوادگی، دینی، علمی، فردی، اقتصادی، هنری، سیاسی و جهانی و در آزمودنیهایی که والدین خود را سهلگیر فرض کرده بودند به ترتیب: اجتماعی، ملی، خانوادگی، علمی، دینی، فردی، هنری، اقتصادی، سیاسی و جهانی و سرانجام برای آزمودنیهایی که والدین خود را مستبد در نظر گرفته بودند به ترتیب: ملی، علمی، اجتماعی، خانوادگی، دینی، فردی، اقتصادی، سیاسی، جهانی و هنری میباشد. نکته قابل توجه رتبهبندی بالای ارزشهای ملی، خانوادگی، اجتماعی و دینی و رتبهبندی پایین ارزشهای سیاسی و جهانی در کلیه شیوههای فرزندپروری (بهجز شیوه فرزندپروری آشفته) میباشد. همچنین تحلیل نتایج با استفاده از آزمون کراسکال ـ و الیس نشان داد که در شیوههای فرزندپروری مختلف، نظام ارزشها در مقولههای خانوادگی، اجتماعی، هنری، دینی و ملی تفاوت معنادار دارند. بالاترین رتبهبندی مقولههای خانوادگی، اجتماعی، دینی و ملی در نظام ارزشها مربوط به شیوه فرزندپروری پاسخگو و رتبه بالای مقوله هنری در نظام ارزشی مربوط به خانواده سهلگیر میباشد.
احمدی، سید احمد (1373). روان‌شناسی نوجوانی وجوانان. اصفهان: مشعل.
برجعلی، احمد (1380). تحول شخصیت در نوجوان. تهران: ورای دانش.
حسن‌زاده، رمضان (1379). بررسی سلسله مراتب ارزشهای دانش‌آموزان دوره متوسطه استان‌های مازندران و گلستان. مجله دانش و پژوهش، شماره 5، ص 58-41.
خوسفر، غلامرضا (1374). مقایسه تحلیلی ارزشها در خانواده، مدرسه و گروه همسالان از دیدگاه دانش-آموزان پسر دبیرستان‌های تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
دلاور، علی (1382). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
لطف‌آبادی، حسین (81). وضعیت و نگرش و مسائل نوجوانان و جوانان سراسر ایران. تهران: انتشارات سازمان ملی جوانان.
لطف‌آبادی، حسین و نوروزی، وحیده (1383). نظریه‌پردازی و مقیاس‌سازی برای سنجش نظام ارزشی دانش-آموزان نوجوانان ایران. فصلنامه علمیـ پژوهشی نوآوری‌های آموزشی، سال سوم، شماره 7، ص59- 33.
لطف‌آبادی، حسین و نوروزی، وحیده (1383). بررسی نگرش دانش‌آموزان دبیرستانی و پیش‌دانشگاهی ایران به جهانی شدن و تأثیر آن بر ارزشها و هویت دینی و ملی آنان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی نوآوری‌های آموزشی، سال سوم، شماره 9، ص120-88.
محمدی روزبهانی، کیانوش(1378). بررسی رابطه نظام ارزشی و رشد اخلاقی با هویت‌یابی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
نلر، جورج (1379). انسان‌شناسی تربیتی. (ترجمه قائدی، یحیی و آهنچیان، محمدرضا). تهران: آییش.
Berk, E. (1994) .Child development, Third edition. By Allyn & Bacon.
Berzonsky, M. (2004). Identitystyle, Parental Authority, and Identity commitment. Journal of Youth and Adolescence,Vol. 33, N. 3, pp.213-220.
Dudley, R. L. & Wisbey, R. L. (2000). Relationship of parenting styles to commitment to the church among young adults. Religious Education. http: // www. Find article. Com.
Hoge, D. R. ; Petrillo, G. H. & Smith, E. I. (1982). Transmission of religious and social values from parents to teenage children. Journal of Marriage and the Family. 44: 569-580.
Johnson, M. A. (1973). Family life and religious commitment. Review of Religious Research. 14: 144-150.
Jones, G. R. (2000). Personal values and corporate philanthropy model for the role senior excutive personal values play in decisions regarding carporate. philanthropy.http://www.ssn.flinders.edu.au/commerce/researchpapers/00-23,htm.
Nelsen, H. M. (1981). Gender differences in the effects of parental discord on preadolescent religiousness. Journal for the Scientific study of Religion. 20: 351-360.
Pinquart, M & Silbereisen, R. K. (2004). Transmission of values from adolescents to their parents: The role of value content and authoritative parenting. http: // www. Find article. Com.
Ritts, V. (1999). In flucing culture in to parenting issues: A supplement for psychology in structors. http://users.sticc.edu/vritts/culture.htm.
Schonpflug, U. (2001). Intergenerational transmission of values: The role of transmission belts. Journal of Cross- Cultural Psychology. 32: 174-185.
Slicker, E. (1998). Relationship of parenting style to behavioral adjustment in graduating high school seniors. Journal of Youth and Adolescences, Vol. 27, No. 3, pp. 345-372.
)