واکاوی تنبیه بدنی کودکان در خانواده با تکیه بر تحلیل معنایی روایات "ضرب"

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

روایات گوناگونی در حوزه رفتار با کودکان در دست هست که فهم رایج از آن‌ها بر جواز تنبیه بدنی کودک در خانواده دلالت دارد. هرچند برخی روایات نیز والدین را از چنین رفتاری منع کرده‌اند. با تأمل در متن روایات مذکور، "ضرب" را باید اصلی‌ترین و پرکاربردترین کلمه‌ای دانست که معنای زدن از آن برداشت شده است. عنایت به موارد استعمال واژه "ضرب" در قرآن، روایات و زبان عرب، مصادیق مختلفی از معنای عام "وقوع هر عمل" را برای واژه "ضرب" مکشوف می‌سازد که می‌توان از آن به "اقدام کردن و انجام دادن هر عمل" تعبیر کرد. بر این پایه در طیف گسترده‌ای از کاربردهای مطلق این واژه (بدون حرف اضافه) معانی سرپرستی، اقدام مالی، ارشاد و پرورش برای کودکان محتمل است. لذا به ‌نظر می‌رسد انحصار معنای تنبیه بدنی برای "ضرب" در تمامی روایات ضرب کودکان، بدون نظرداشت معانی مذکور، زمینه‌ساز برداشت نادرست از این روایات شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Corporal Punishment of Children in the Family based on the Semantic Reading of Traditional Islamic Narratives including the Word “Dharb” [Hitting]

نویسنده [English]

  • Zahra Besharati
Allameh Tabatabae'i University
چکیده [English]

There are various traditional Islamic narratives in relation to treating children. The common understanding of these narratives allows for the corporal punishment of children in the family, although some narratives forbid parents from such behavior. With reference to traditional Islamic texts, the word “hitting” (Arabic: dharb) is the main and most frequently used word implying the permissibility of corporal punishment. An investigation of the use of the term “dharb” (Arabic: ضرب) in the Quran, traditional Islamic narratives and the Arabic language reveals different instances of a general sense of “occurence” which can denote “doing or carrying out”. On this basis, a wide range of usages for this word in absolute terms (without preposition) is conceivable with the meanings of protecting, financially supporting, guiding and nurturing children. It seems that limiting the meaning of dharb to corporal punishment in all traditional Islamic narratives without considering the other meanings has led to incorrect interpretations of such narratives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hitting- Children- Traditional Islamic Narratives- Corporal Punishment- Disciplining- Method

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. آذرنوش، آ. (1388). فرهنگ معاصر عربی به فارسی بر اساس فرهنگ عربی انگلیسی هانس ور. تهران: نشر نی.
  3. ابن اشعث، م. (بی تا). الجعفریات (الاشعثیات). تهران: مکتبه النینوی الحدیثه.
  4. ابن العربی، ا. (بی تا). احکام قرآن، تحقیق علی محمد بجاوی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  5. ابن بابویه (شیخ صدوق)، م. (1398). التوحید، تحقیق هاشم حسینی. قم: جامعه مدرسین.
  6. ابن سکیت اهوازی، (1949). اصلاح المنطق، تحقیق احمد محمد شاکر، عبدالسلام و محمد هارون. قاهره: دارالمعارف.
  7. ابن فارس، ا. (1404). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  8. ابن عاشور، م. (بی تا). التحریر و التنویر، بی جا: بی نا.
  9. ابن عربی، م. (1422). تفسیر ابن عربی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  10. ابن کثیر دمشقی، ا. (1419). تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر). بیروت: دارالکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون.
  11. ابن منظور، م. (1414). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
  12. ابوالفتوح رازی، ح. (1408). روض‌الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی.
  13. ابوسلیمان، ع. (2002). ضرب المراه وسیله لحل الخلافات الزوجیه. دمشق: دارالفکر.
  14. اسماعیلی، م. (1389). حقوق کودک در برابر رسانه‌ها. فصلنامه خانواده پژوهی، سال ششم، شماره 21، صص 129-115.
  15. انصاریان، ح. (1383). ترجمه قرآن. قم: انتشارات اسوه.
  16. بحرانی، س. (1374). البرهان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه البعثه.
  17. بستانی، ف. و مهیار، ر. (1375). فرهنگ ابجدی عربی به فارسی، تهران: انتشارات اسلامی.
  18. بصیری، ح. و بشارتی، ز. (1394). کرامت ذاتی انسان و مسأله تنبیه بدنی او در روایات ضرب، مجموعه مقالات همایش ابعاد وجودی انسان. تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
  19. بغدادی، ع. (1415). لباب التأویل فی معانی التنزیل. ‌بیروت: دارالکتب العلمیه.
  20. بلخی، م. ‌س. (1423). تفسیر مقاتل بن سلیمان. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  21. بیضاوی، ع. (1418). انوار التنزیل. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  22. ثعالبی، ع. (1418). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  23. ثعلبی، ا. (1422). الکشف و البیان عن‌تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  24. جرجانی،‌ ا. (1377). جلاء الاذهان و جلاء الاحزان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  25. حائری تهرانی، م. (1377). مقتنیات الدرر. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  26. حر عاملی، م. (1409). وسائل الشیعه. قم: آل البیت (علیهم السلام).
  27. حسینی زبیدی، م. (1414). تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق علی هلالی و علی سیری. بیروت: دارالفکر.
  28. حسینی شاه عبدالعظیمی، ح. (1363). تفسیر اثنا عشری. تهران: میقات.
  29. حقی بروسوی، ا. (بی تا). تفسیر روح البیان. بیروت: دار الفکر.
  30. زمخشری، م. (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دارالکتاب العربی.
  31. سمرقندی، ن. (بی تا). بحرالعلوم. بی جا: بی نا.
  32. سیوطی، ج. ع. (1404). الدرالمنثور فی تفسیر القرآن. قم: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی.
  33. شیبانی، م. (1413). نهج‌البیان عن کشف معانی‌القرآن. تهران: بنیاد دائره‌المعارف اسلامی.
  34. صاحب بن عباد، ا. (1414). المحیط فی اللغه. تحقیق محمدحسن آل یاسین. بیروت: عالم الکتاب.
  35. صادقی تهرانی، م. (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
  36. طباطبایی، م. (1417). المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  37. طبرسی، ا. (1372). مجمع‌البیان. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  38. طوسی، م. (بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  39. علی بن موسی (عَلَیهِ السَّلام) (1406). فقه الرضا (عَلَیهِ السَّلام). مشهد: موسسه آل البیت (عَلَیهِ السَّلام).
  40. فراهیدى، خ. (1409). کتاب العین‏، قم‏: نشر هجرت.
  41. فیض الاسلام، ع. ن. (1376). شرح فی الصحیفه السجادیه، تحقیق عبدالرحیم افشاری زنجانی. تهران: نشر فقیه.
  42. فیض کاشانی، م. (1415). الصافی. تهران: انتشارات صدر.
  43. فیومی، ا. (1414). مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. قم: دارالهجره.
  44. قرشی، ع. (1370). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  45. قمی، ع. (1367). تفسیر قمی، تحقیق موسوی جزایری. قم:‌ دار الکتاب.
  46. کاشانی، م. (1336). منهج الصادقین فی الزام المخالفین. تهران: کتابفروشی محمد حسن علمی.
  47. کاشفی سبزواری، ح. (1369). مواهب علیه. تهران: سازمان انتشارات اقبال.
  48. کلینی، م. (1407). الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  49. مجلسی، م. ب. (1403). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  50. محلی، ج. و سیوطی، ج. (1416). تفسیر الجلالین. بیروت: موسسه النور للمطبوعات.
  51. مشهدی قمی، م. (1368). کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
  52. مظهری، م. (1412). التفسیر المظهری، تحقیق غلام نبی تونسی. پاکستان: مکتبه رشدیه.
  53. معرفت، م. (1381). شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم: التمهید.
  54. موسوی رکنی لاری، م. (1384). سیری در حقایق وحی از نگاهی دیگر. بینات، سال یازدهم، ش3، صص170-166.
  55. مهدوی مزینانی، ز. و مزینانی، م. (1390). آسیب‌شناسی حقوقی کار کودکان و نوجوانان در کسب و کارهای خانوادگی. فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال هفتم، شماره 26، صص. 143-125.
  56. نیازپور، ا. ح. (1392). قرائت جرم‌شناسانه از قانون مدنی ایران در زمینه «نگهداری و تربیت اطفال»؛ جلوه‌ای از جرم‌شناسی خانواده. فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال نهم، شماره34، صص. 269-255.
  57. Holy Quran
  58. Abu Al-Futuh Al-Razi, H. (1987). [Rowz Ai-jinan va Ruh Al-jinan fi Tafsir Al-Quran]. Mashhad: Research Foundation of Astan Qods Razavi [in Arabic].
  59. Abu Solaiman, A. (2002). [Zarb Al-Marah Vasilah Lehale Al-khalafat Al-Zojiyah]. Damascus: Dar Al-Fikr [in Arabic].
  60. Ali ibn Musa (PBUH), (1985). [Feqh Al-Reza (PBUH)]. Mashhad: Al-Bayt (PBUH) Institution [in Arabic].
  61. Ansarian, H. (2004). [Translation of the Quran] Qom: Osveh Publications [in Arabic].
  62. Azarnoush, A. (2009). [Moaser Dictionary of Arabic to Persian, based on The Hans Wehr’s Dictionary of Arabic to English]. 11th Ed. Tehran: Ney Publications.
  63. Baghdadi, A. (1994). [Lobab Al-Ta’vil fi Ma’ani Al-Tanzil]. Beirut: Dar Al-kutub Al-Ilmiyya [in Arabic].
  64. Bahrani, S. (1995). [Al-Borhan fi Tafsir Al-Quran]. Qom: Al-Be’sah Institution [in Arabic].
  65. Balkhy, M. I. S. (2002). [Tafsir Muqatil Ibn Sulayman Balkhy]. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  66. Basiri, H. & Besharati, Z. (2015). [Human Dignity and the Issue of Corporal Punishment in the Narratives Multiply]. Procedia of the Conference on Aspects of Human Existence. Tehran: Allameh Tabataba’i University Publications [in Persian].
  67. Bayzavi, A. (1997). [Anvar Al-Tanzil]. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  68. Bostani, F., & Mahyar, R. (1996). [Arabic to Persian Abjadi Dictionary]. Tehran: Islamic Publications.
  69. Esmaeili, M., (2010). Children’s Rights and the Media. Journal of Family Studies, 6(1) 115-129 [in Persian].
  70. Faiz Al-Islam, A. N. (1985). [Sharh fi Al-Sahifeh Al-Sajadiyeh] Researcher A. R. Afshari Zanjani. Tehran: Faqih Publications [in Arabic].
  71. Farahidi, H. (1988). [Ketab Al-Ayn]. Qom: Hejrat Publications [in Arabic].
  72. Feiz Kashani, M. (1994). [Al-Safi]. Tehran: Sadr Publications [in Arabic].
  73. Feyomi, A. (1993). [Mesbah Al-Monir fi Gharib Al-Sharh Al-Kabir]. Qom: Dar Al-Hejrah [in Arabic].
  74. Ghorashi, A. (1991). [Ghamuse Quran]. Tehran: Dar Al-Kotob Al-Eslamiyah [in Persian].
  75. Haeri Tehrani, M. (1998). [Moqtaniyat Al-Dorar]. Tehran: Dar Al-kotob Al-Eslamiyah [in Arabic].
  76. Haghi Barusavi, A. (No Date). [Tafsir Ruh Al-Bayan]. Beirut: Dar Al-Fikr [in Arabic].
  77. Hosseini Al-Zabidi, M. (1993). [Taj Al-Arus men Jawaher Al-Ghamus]. Researcher A. Helali and A. Siri. Beirut: Dar Al-Fikr [in Arabic].
  78. Hosseini Shahabdolazimi, H. (1984). [Tafsir Asna Ashari]. Tehran: Miqat [in Persian].
  79. Hur Aamili, M. (1988). [Wasail Al-Shi’a]. Qom: Al Al-Beyt (PBUH) [in Arabic].
  80. Ibn Al-Arabi, A. (without date). [Ahkam Al-Quran]. Researcher A. M. Bejavi. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  81. Ibn Arabi, M. (2001). [Tafsir Ibn Al-Arabi]. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  82. Ibn Asha'th, M. (without date). [Al-Ja’fariyat (Al-Asha’siyat)]. Tehran: Maktabeh Al-Neynavi Al-Haditha [in Arabic].
  83. Ibn Ashur, M. (without date). [Al-Tahrir va Al-Tanvir]. No Place: No Publication [in Arabic].
  84. Ibn Babawayh (Sheikh Saduq), M. (1977). [Al-Towhid]. Researcher H. Hosseini. Qom: Jame’ye Modaresin [in Arabic].
  85. Ibn Fares, A. (1983). [Mu'jam Maghayees Al-loghah]. Qom: Maktab Al-A’lam Al-Islami [in Arabic].
  86. Ibn Kathir Dameshghi, A. (1998). [Tafsir Al-Azim (Ibn Kathir)]. Beirut: Dar Al-kutub Al-Ilmiyya, Manshurat Mohammad Ali Bayzun [in Arabic].
  87. Ibn Manzur, M. (1993). [Lisan Al-Arab]. Beirut: Dar Sadir [in Arabic].
  88. Ibn Skate Ahvazi (1949). [Correction of Logic]. Researcher A. M. Shaker, Abdul Salam, M. Haroon. Cairo: Dar Al-Marref Bookstore [in Arabic].
  89. Jurjani, A. (1998). [Jala Al-Azhan va Jala Al-Ahzan]. Tehran: Tehran University Publications [in Arabic].
  90. Kashani, M. (1957). [Menhaj Al-Sadeghin fi Elzam Al-Mokhalefin]. Tehran: Mohammad Hassan Elmi Publications [in Arabic].
  91. Kashefi Sabzevari, H. (1990). [Mavaheb Alayh]. Tehran: Eghbal Publications [in Arabic].
  92. Kulayni, M. (1407). [Al-Kafi]. Researcher M. Akhondi & A. A. Ghaffari. Tehran: Dar Al-Kotob Al-Eslamiyah [in Arabic].
  93. Mahalli, J., & Suyuti, J. A. (1986). [Tafsir Al-Jalalayn]. Beirut: Light Foundation Publications [in Arabic].
  94. Mahdavi Mazinani, g., & Mazinani, M. (2011). [Pathology of child and adolescent labor in Family Business]. Journal of Family Research, 7(2) 125-143 [in Persian].
  95. Majlesi, M. B. (1982). [Bihar Al-Anwar]. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  96. Marefat, M. (2002). [Shobahat va Rodud Houl Al-Quran Al-Karim]. Qom: Al-Tamhid [in Arabic].
  97. Mashhadi Qomi, M., (1989). [Kanz Al-Daghaegh va Bahr Al-Gharaeb]. Tehran: The Islamic Culture Ministry Publications [in Arabic].
  98. Mazhari, M. (1991). [Al-Tafsir Al-Mazhari]. Researcher G. N. Tunesi. Pakistan: Maktabah Roshdieh [in Arabic].
  99. Mousavi Rokni Lari, M. (2005). [A Journey through the Revelation’s Facts from a Different Viewpoint]. Bayanat, 11(3) 166-170 [in Persian].
  100. Niyazpoor, A. H. (2013). [Criminological Analysis of Iranian Civil Code in Family Rules]. Journal of Family Research, 9(2) 255-269 [in Persian].
  101. Qomi, A. (1988). [Tafsir Qomi]. Researcher Mousavi Jazayeri. Qom: Dar Al-ketab [in Arabic].
  102. Sa’alebi, A. (1997). [Javaher Al-Hesan fi Tafsir Al-Quran]. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  103. Sadeghi Tehrani, M. (1986). [Al-Furqan fi Tafsir Al-Quran Bel-Quran]. Qom: Islamic Culture Publications [in Arabic].
  104. Sahib Ibn Abbad, A. (1993). [Al-Mohit fi Al-loghah]. Researcher M. H. Yasin. Beirut: Alam Al-Kitab [in Arabic].
  105. Salabi, A. (2001). [Al-kashf va Al-Bayan an Tafsir Al-Quran]. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  106. Samarghandi, N. (without date). [Bahr Al-Olum]. No place: No publication [in Arabic].
  107. Sheibani, M. (1992). [Nahj Al-bayan an Kashfe Ma’ani Al-Quran]. Tehran: Islamic Encyclopedia Foundation [in Arabic].
  108. Suyuti, J. A. (1983). [Al-Dor Al-Mansur fi Tafsir Al-Quran]. Qom: The Ayatollah Marashi Najafi Library Publications [in Arabic].
  109. Tabarsi, A. (1993). [Majma’ Al-Bayan]. Tehran: Naser Khosrow Publications [in Arabic].
  110. Tabatabaei, M. (1996). [Al-Mizan]. Qom: Islamic Publications Office of Qom Seminary Teachers Society [in Arabic].
  111. Tusi, M. (without date). [Al-Tebyan fi Tafsir Al-Quran]. Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi [in Arabic].
  112. Zamakhshary, M. (1986). [Al-kashaf an Haghaegh Ghavamez Al-Tanzil]. Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi [in Arabic].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار