بررسی رابطه عوامل خانوادگی در وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه استان قم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه تهران

3 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

4 کارشناس ارشد روانشناسی

چکیده

در پژوهش حاضر نقش عوامل خانوادگی در پیشرفت دانش ­آموزان استان قم بررسی شده است. نمونه تحقیق شامل 505 دانش ­­آموز دختر و پسر دوره دبیرستانی در سال تحصیلی1384-1383 از شهرستان­ های استان قم است که به صورت تصادفی خوشه­ ای انتخاب شدند. والدین دانش ­آموزان پرسشنامه­ های شیوه ­های فرزندپروری بامریند، ابزار سنجش کارکرد خانواده و پرسشنامه تعارضات خانوادگی را دریافت کرده و به سؤالات آن پاسخ دادند. شاخص­ های بدست آمده از پرسشنامه­ ها با پیشرفت تحصیلی دانش­ آموزان که بر پایه معدل دانش ­آموزان در نظر گرفته شده بود، مورد بررسی و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که دانش ­آموزان با جو خانوادگی ناکارآمد به ­طور معناداری (03/0=p) از نظر وضعیت تحصیلی وضعیت بدتری دارند. مؤلفه­ های مختلف تعارضات زناشویی با پیشرفت تحصیلی دانش ­آموزان تفاوت معناداری پیدا نکرد. وضعیت تحصیلی دانش آموزان خانواده ­هایی با وضعیت اقتصادی ضعیف در مقایسه با وضعیت اقتصادی بالا در سطـح معناداری (01/0=p) بیشتر بود. بین وضعیت تحصیلی دانش ­آموزان و سطح تحصیلات مادر تفاوت معناداری پیدا نشد. دانش­ آموزان دختر از نظر وضعیت تحصیلی بهتر از دانش ­آموزان پسر بودند (001/0=p). نتایج رگرسیون با روش پس­رونده نشان داد که متغیرهای ترتیب تولد، سن پدر، سن مادر، درآمد، تعداد فرزندان و متغیرهای حل مشکل، ارتباط و کنترل رفتار از دیدگاه دانش ­آموزان و نیز متغیرهای ارتباط، همراهی عاطفی و اقتدار منطقی از دیدگاه مادران پیش­ بینی کننده معنادار وضعیت تحصیلی هستند. 

مراجع

  1. اسفندیاری، غلامرضا (1374). بررسی و مقایسه شیوه‌های فرزندپروری مادران کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری و مادران کودکان بهنجار و تأثیر آموزش مادران بر اختلالات رفتاری فرزندان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان‌پزشکی تهران.
  2. زاده‌محمدی، علی؛ ملک‌خسروی، غفار (1385). بررسی مقدماتی ویژگی‌های روان‌سنجی و اعتباریابی مقیاس سنجش کارکرد خانواده. فصلنامه خانواده‌پژوهی، دوره دوم، شماره 5، بهار 85.
  3. عفیفی، مریم (1376). بررسی میزان تأثیر وضع اقتصادی و اجتماعی والدین بر پیشرفت تحصیلی دختران مدارس راهنمایی شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
  4. فرخی، محمد حسین (1375). نگرش دانش‌آموزان دبیرستان‌های بزرگسالان شهر آباده در خصوص بررسی عوامل موفقیت تحصیلی از دیدگاه آنان. پایان نامه کارشناسی ارشد آموزش بزرگسالان، چاپ نشده.
  5. بیابانگرد، اسماعیل (1382). روا‌ن‌شناسی نوجوانان. چاپ هفتم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  6. ثنایی، باقر (1379). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
  7. سالاری، راضیه سادات (1380). مقایسة کارکرد خانواده در نوجوانان افسرده و بهنجار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
  8. ملک خسروی، غفار (1382). کارکرد خانواده در کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/کمبود توجه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
  9. نجاریان، فرزانه (1374). بررسی ویژگی‌های روانسنجی مقیاس سنجش خانواده، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
  10. میرعنایت، ا (1378). مقایسه سلامت عمومی دانشجویان مجرد و متأهل 30 ـ 20 ساله شهرستان خمینی شهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده، گروه مشاوره دانشگاه آزاد واحد رودهن.
  11. رستگاران، محبوبه (1372). بررسی تأثیر چگونگی روابط والدین بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان پایه سوم مدارس راهنمائی دخترانه شهر همدان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
  12. شکرکن، حسین؛ حقیقی، جمال؛ پولادی، محمدعلی (1379). بررسی عوامل مهم افت تحصیلی در دبیرستان‌های پسرانه شهرستان اهواز. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، شماره (3-4)7، ص 114-103.
  13. محسنی کوچصفهانی، ناهید (1367). چگونگی تأثیر روابط عاطفی والدین بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر منطقه سعیدآباد شهریار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم.
  14. نیلچیان، ریتا (1378). بررسی همبستگی پیشرفت تحصیلی فرزندان دختر پایه راهنمایی با میزان رضایت زناشویی مادران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه تربیت معلم تهران.
  15. Baker, J. G. & Stevenson, W. (1982). An assessment of benefit-cost analysis for coal extraction. R&D. ORAU-207.
  16. Baumrind, Diana. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and substance use. Journal of Early Adolescnce, 11, 56-95.
  17. Beavers, R. & Hampson, R. B. (2000). The Beavers system Model of Family Functioning. Journal of Family Therapy, 22, 128- 143.
  18. Buri, J. R. (1991). Parental autbority qustionnaire. Journal of personality assessment, 57 (1), 110-118.
  19. Eckenrode, J., Laird, M., & Doris, J. (1993). Academic performance and disciplinary problems among abused and neglected children. Development Psychology, 29, 53-62.
  20. Epstein, J. L. (1987). Parent involvement: What research says to administrators. Education and Urban Society. 19, 119-136.
  21. Epstein, N. B., Bishop, D. S., & Baldwin, L. M. (1982). McMaster model of family functioning: A view of the normal family. In F. Walsh (Ed.), Normal family processes (pp. 115-141). New York: Guilford.
  22. Fehrmann, P. G., Keith, T. Z. & Reimers, T. M. (1987). Home influence on school learning: Direct and indirect effects of parental involvement on high school grades. Journal of Educational Research, 86, 330-337.
  23. Findley, M. & H. Cooper. (1983). Locus of control and academic achievement: a literature review. Journal of Personality and Social Psychology, 44, 419-427.
  24. Glasgow, Kristan L., Dornbusch, Sanford M., Troyer, Lisa; Steinberg, Laurence, & Ritter, Philip L.(1997). Parenting styles, adolescents attributions and educational outcomes in nine heterogenous high schools. Child Development, 63(3), 507-529. PS 526807.
  25. Kimmel, D. C. & Weiner, I. B. (1995). Adolescence: A developmental transition. New York: Wiley.
  26. Lamborn, S., Dornbusch, S. & Steinberg, L. (1996). Ethnicity and community context as moderators of the relations between family decision making and adolescent adjustment. Child Development, 67, 283-301.
  27. McCall, R. B., Evahn, C. & Kratzer, L. (1992). High schoolunderachievers: What do they achieve as adult? Newbury Park, CA: sage.
  28. Paulson, S. (1994). Relations of parenting style and parental involvement with ninth-grade students’ achievement. Journal of Early Adolescence, 14, 250-267.
  29. Smolak, L. (1987). Child characteristics and maritalspeech. Journal of Child Languege, 14.481-484.
  30. Steinberg, L., Lamborn, S. D., Dornbusch, S. M. & Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement: Authoritative parenting, school involvement, and encouragement to succeed. Child Development, 63, 1266-1281.
  31. Stevenson, D. L. & Baker, D. P. (1987). The family-school relation and the child's school performance. Child Development, 58, 1348-1357.
  32. Weiss, L. H. & Schwarz, J. C. (1996). The relationship between parenting types and older child Development adolescents' personality, academic achievement, adjustment, and substance use. CHILD DEVELOPMENT, 67(5), 2101-2114. EJ 539 840
  33. Watkins, T. J. (1997). Teacher communications, child achievement, and parent traits in parent involvement models. The Journal of Educational Research, 91(1), 3-13.
  34. Yee, D. & Flanagan, C. (1985). Family Environments and Self-Consciousness in Early Adolescence. Journal of Early Adolescence, 3(1), 59-68.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار