رفتارهای پرخطر شایع و عوامل خانوادگی مؤثر بر آن از دیدگاه نوجوانان: یک پژوهش کیفی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم پزشکی سمنان

2 دانشگاه پیام نور سمنان

3 آموزش و پرورش سمنان

چکیده

تغییرات تکنولوژیک، فرهنگی و اجتماعی پرشتاب جوامع امروز، می‌توانند سبب بروز مشکلات فراوان جسمی، روانی، اجتماعی و رفتارهای پرخطر و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن در نوجوانان گردند.هدف از این مطالعه تبیین دیدگاه‌های دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر سمنان در زمینه رفتارهای پرخطر شایع در این گروه سنی و عوامل خانوادگی مؤثر بر آن می‌باشد.تحقیق حاضر یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوایی است. طی نمونه‌گیری مبتنی بر هدف، 98 دانش‌آموز پسر و دختر پایه سوم دبیرستان‌های شهر سمنان انتخاب و در این مطالعه شرکت یافتند. از طریق برگزاری 8 جلسه بحث گروهی متمرکز و طرح تعدادی سؤال باز به عنوان راهنمای بحث، جمع‌آوری اطلاعات انجام گردید. هم‌زمان با جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه و تحلیل محتوا شروع و بر اساس اهداف مطالعه، کد‌گذاری داده‌ها انجام و تم‌ها استخراج شد.در نهایت 3 تم اصلی و 4 تم فرعی استخراج گردید. تم‌های اصلی، رایج‌ترین رفتارهای پرخطر در این گروه سنی، روش فرزندپروری والدین و فضای روانی موجود در خانواده بودند. آموزش‌های جامع و پیگیر به نوجوانان در رابطه با شایع‌ترین رفتارهای پرخطر و هم‌چنین به والدین آنان در رابطه با روش‌های صحیح فرزندپروری و چگونگی کنترل و راهنمایی نوجوانان، می‌تواند در کاهش این معضل اجتماعی و تعدیل عوامل خانوادگی مؤثر بر آن مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prevalent High Risk Behaviors and Important Family Factors From the Point of View of Adolescents: A Qualitative Research

نویسندگان [English]

  • Elahe Atashnafas 1
  • Raheb Ghorbani 1
  • Seyed Musa Tabatabaee 2
  • Hosein Abdoos 3
  • Somayeh Abbas Poor 3
  • Ali Reza Mahmoudian 3
1 Semnan University of Medical Sciences
2 Semnan Payam Noor University
3 Education and Training Organization of Semnan City
چکیده [English]

Fast changes at technologic, cultural and social level in community could cause many physical, psychological and social problems for some adolescents. The aim of this study was making clear the views of high school students of Semnan city on prevalent high risk behaviors and important family factors involved. This study is a qualitative research with content analysis. Through a purposivesampling , 98 students (boys & girls) at 3rd grade of highschools of Semnan city was selected and participated. Setting up 8 focus group discussion with some open questions as guide line, data gathering was carried out and at the same time analysis of data was started. Based on objectives of the study, coding of data was performed and themes were extracted. In the course of content analysis, 3 main and 4 subordinated themes were extracted. Main themes are: common high risk behaviors in this age group, parenthood approaches and psychological atmosphere in the family. Comprehensive and continuous education  of adolescents and parents about common high risk behaviors isassociated with correct parenthood approaches, control, and providing guidance to adolescents that found useful for decreasing risky behaviors and modifying effective family factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • High Risk Behaviors- Adolescents- Family Factors- Qualitative Research

مراجع

  1. آتش‌نفس، ا.، طباطبایی، م. و قربانی، ر. (1387). بررسی رفتارهای پرخطر در دانش‌آموزان دبیرستانی و راه‌های پیشگیری از آن. طرح پژوهشی مصوب شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان سمنان. پژوهشکده معلم.
  2. آزادموسوی، م، جلالی، م. (1393). رابطه بین شیوه‌های فرزندپروری، سبک‌های دلبستگی و جو خانوادگی دو نسل والدین و فرزندان. فصلنامه خانواده‌پژوهی. دوره 10. شماره 37. صفحات 97-79.
  3. بشارت، م. ع، بزازیان، س، قربانی، ن.، سادات اصغری، م. (1393). پیش‌بینی خودشناسی انسجامی فرزندان بر اساس ویژگی‌های فرزندپروری والدین. فصلنامه خانواده‌پژوهی. دوره 10. شماره 37. صفحات 78 - 65.
  4. پرویزی، س.، احمدی، ف. و پورحسینی، ح. (1390 ). زمینه‌های اجتماعی بهداشت نوجوانان: یک پژوهش کیفی. فصلنامه پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران. دوره 24. شماره 69. صفحات 17 ـ 8.
  5. جو کار، ب. (1381). تفاوت‌های روش‌شناختی در تحقیقات کمی و کیفی. مجله تقویم پژوهشی سازمان تحقیقات آموزش و پرورش استان فارس. صفحه 2.
  6. خاکپور، م. (1383). نقش خانواده در فرار دختران از منزل. نخستین کنگره سراسری آسیب‌شناسی خانواده در ایران. قابل دسترس در سایت: www. spdb. ir
  7. خسروی، ش. و عابدسعیدی، ژ. (1389). بحث گروهی: روش جمع‌آوری داده‌ها. فصلنامه پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران. دوره 23. شماره 68. صفحات 30 ـ 19.
  8. رحیمی‌نژاد، ع. پاک‌نژاد، م. (1393). رابطه عملکرد خانواده و نیازهای روان‌شناختی با سلامت روانی نوجوانان. فصلنامه خانواده‌پژوهی. دوره 10. شماره 37. صفحات 111 - 99.
  9. زینالی، ع. (1392). تاثیر شیوه‌های تربیتی والدین بر نوع دلبستگی فرزندان. فصلنامه خانواده‌پژوهی. دوره 9. شماره 33. صفحات 81 – 63.
  10. سعیدی، م. (1372). بررسی علل فرار نوجوانان از خانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی علامه طباطبایی. قابل دسترس در سایت: www. spdb. ir
  11. صدرالسادات، ج.، شمس‌اسفندآباد، ح. و امامی‌پور، س. (1384). مقایسه روش والدی و عملکرد خانواده در میان خانواده‌های عادی و بدکارکرد. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد. دوره 7. شماره 2 صفحات 48 ـ 43.
  12. صدیق سروستانی، ر. (1382). بررسی عوامل خطرساز در آلودگی نوجوانان و جوانان ایرانی به سوء مصرف مواد. دو فصلنامه علوم اجتماعی. دوره 11. شماره 2. صفحات 118 ـ 101 .
  13. طباطبایی، م. و آتش‌نفس، ا. (1390). بررسی عوامل مستعدکننده و بازدارنده بروز آسیب‌های اجتماعی در نوجوانان. فصلنامه رشد آموزش مشاور. دوره 6. شماره 4. صفحات 16 ـ 8 .
  14. ظهوری، آ. و کریمی، ح. (1383). تجزیه و تحلیل داده‌ها در مطالعات کیفی. فصلنامه اصول بهداشت روانی. دوره 6. شماره 20 ـ 19. صفحات 113 ـ 107.
  15. کوثری، م. (1373). بررسی علل رابطه با جنس مخالف در دانش‌آموزان دختر دوره راهنمایی منطقه 18 آموزش و پرورش شهر تهران و ارائه راه‌حل‌های مسئله. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی علامه طباطبایی. قابل دسترس در سایت: www. spdb. ir
  16. گرمارودی، ق.، مکارم، ج.، علوی، ش. و عباسی ز. (1388). رفتارهای پرخطر در نوجوانان شهر تهران. فصلنامه پایش. دوره 9. شماره 1. صفحات 19 ـ 13.
  17. نمازی، م. (1382). نقش تحقیقات کیفی در علوم انسانی. فصلنامه جغرافیا و توسعه. صفحات 87 ـ 63.
  18. نیازی، ی. (1382). بررسی مقایسه‌ای ویژگی‌های فردی و الگوهای تعاملی خانواده دختران فراری و غیرفراری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مددکاری اجتماعی. دانشکده علوم اجتماعی علامه طباطبایی. قابل دسترس در سایت: www. spdb. ir
  19. Bendtsen P, Damsgaard MT, Tolstrup JS, Ersbøll AK, Holstein BE (2013 Sep). Adolescent alcohol use reflects community-level alcohol consumption irrespective of parental drinking. J Adolesc Health ;53(3): 368-73.
  20. Blum R, Halcon L, Beuhring T, Pate E, Campell ـ Forrester S , Venema A (2003 Mar). Adolescent health in the Caribbean: risk & protective factors. Am. J. Public Health. 93(3): 456 ـ 60.
  21. Brady S, Dolcini M, Harper G, Pollack L (2009 March). Supportive Friendships Moderate the Association between Stressful Life Events and Sexual Risk Taking among African American Adolescents. Health Psychol. 28(2): 238ـ248.
  22. Brook JS, Brook DW, De La Rosa M, Whiteman M, Montoya ID (1999 May). The role of parents in protecting Colombian adolescents from delinquency & marijuana use. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 153 (5 ): 457 ـ 64.
  23. Burmaster E (1998). Prevention: school ـ based curriculum (Bulletin No. 99061). Available at: www. dpi. state. Wi. us.
  24. Cleveland MJ, Gibbons FX, Gerrard M, Pomery EA, Brody GH (2005 Jul ـ Aug). The impact of parenting on risk cognitions & risk behavior: a study of mediation & moderation in a panel of African American adolescents. Child. Dev. 76 (4): 900 ـ 16.
  25. Cohen DA, Rice J (1997 Feb). Parenting styles , adolescent substance use & academic achievement. J. Drug. Educ. 27 (2 ): 199 ـ 211.
  26. DeVore ER, Ginsburg KR (2005 Aug). The protective effects of good parenting on adolescents. Curr. Opin. Pediatr. 17 (4): 460 –5.
  27. Dolcini M , Harper G, Watson S, Catania J, Ellen J (2005 Mar). Friends in the hood: should peer ـ based health promotion programs target non school friendship networks. J. Adolesc. Health. 36 (3): 267.
  28. Dubois DL, Silverthron N (2005 Mar). Natural mentoring relationships & adolescent health: evidence from a national study. Am. J. Public Health. 95 (3): 518 ـ 24.
  29. Evans AE & et. al (2004 Nov). An exploration of the relationship between youth assets & engagement in risky sexual behaviors. J. Adolesc. Health. 35 (5): 424 ـ 30.
  30. Fongkaew W & et. al (. 2012 Sep). Do Thai parents really know about the sexual risk taking of their children? A qualitative study in Bangkok. Nurs Health Sci. 14(3): 391ـ397.
  31. Flay BR , Graumlich S , Segawa E , Burns JL , Holiday MY (2004 Apr ). Effects of 2 prevention programs on high risk behaviors among African American youth: a randomized trial. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 158 (4): 377 ـ 84.
  32. Grunbaum JA & et. al (2002 Jun). Youth risk behavior surveillance: United States 2001. MMWR. Surveill. Summ. 51 (4 ): 1 ـ 62.
  33. Hallfors DD, Walter MW, Ford CA, Halpern CT, Brodish PH, Iritani B (2004 Oct). Adolescent depression & suicide risk: association with sex & drug behavior. Am. J. Prev. Med. 27 (3): 224 ـ 31.
  34. Hosseini M, Maghami M, Kelishadi R, Motlagh ME, Khoshbin S, Amirkhani A, Heshmat R, Taslimi M, Ardalan G, Hosseini SM (2013 Feb). First Report on Self-Rated Health in a Nationally-Representative Sample of Iranian Adolescents: The CASPIAN-iii study. Int J Prev Med. 4(2): 146-52.
  35. Jakic M , Jaric ـ Klinovski Z , Leko V (2004 May ـ Jun). The incidence of risk behaviors in high school students. Lijec Vjesn. 126 (5 ـ 6 ): 115 ـ 20.
  36. Kevin P. Haggerty, Anne McGlynn-Wright, Tali Klima (2013 ). Promising Parenting Programs for Reducing Adolescent Problem Behaviors. J Child Serv. 8(4): 10.
  37. Kodjo C, Auinger P, Ryan S (2004 Oct). Prevalence of, and factors associated with adolescent physical fighting while under the influence of alcohol or drugs. J. Adolesc. Health. 35 (4 ): 346.
  38. Kruczek Th, Alexander Ch, Harris K (2005). An after ـ school counseling program for high risk middle school students - American School Counselor Association. Available at: www. schoolcounselor. org .
  39. Ljubotina D, Galic J, Jukic V (2004 Feb ). Prevalence & risk factors of substance use among urban adolescents: questionnaire study. Croat. Med. J. 45 (1): 88 ـ 98.
  40. Madu SN, Matla MQ (2003 Feb). Illicit drug use, cigarette smoking & alcohol drinking behavior among a sample of high school adolescents in the Petersburg area of the Northern Province , South Africa. J. Adolesc. 26 (1): 121 ـ 36.
  41. Ma X, Yao Y, Zhao X (2013 Mar). Prevalence of behavioral problems and related family functioning among middle school students in an eastern city of China. Asia Pac Psychiatry. 5(1): E1-8.
  42. Mohammadpoorasl A, Nedjat S, Fakhari A, Yazdani K, Rahimi Foroushani A, Fotouhi A (2012 Nov ). Smoking stages in an Iranian adolescent population. Acta Med Iran. 50(11): 746-54.
  43. Oliveira-Campos M, Giatti L, Malta D, Barreto SM (2013 Oct). Contextual factors associated with sexual behavior among Brazilian adolescents. Ann Epidemiol. 23(10): 629-35.
  44. Parker JS, Benson MJ (2004 Fall). Parent ـ adolescent relations & adolescent functioning: Self ـ esteem , substance abuse & delinquency. Adolescence. 39 (155): 519 ـ 30.
  45. Prado G & et. al (2007 Dec). A randomized controlled trial of a parent ـ centered intervention in prevention substance use & HIV risk behavior in Hispanic adolescents. J. Consult. Clinic. Psych. 75 (6 ): 914 ـ 926.
  46. Prado G, Huang S, Cordova D, Malcolm S, Estrada Y, Cano N, Maldonado-Molina M, Bacio G, Rosen A, Pantin H, Brown CH (2013 Jun). Eco - developmental and intrapersonal moderators of a family based preventive intervention for Hispanic youth: a latent profile analysis. Prev Sci. 14(3): 290-9.
  47. Rezaeetalab F, Rezaeitalab F, Soltaneefa A, Ghaznavi M, Bakhshandeh T, Saberi S (2012 Oct-Dec). The effect of smoking by family members and friends on the incidence of smoking among high school students. Pneumologia. 61(4): 234-6.
  48. Roberts TA, Klein J (2003 Apr). Intimate partner abuse & high ـ risk behavior in adolescents. Arch. pediatr. Adolesc. Med. 157 (4): 375.
  49. Roehlkepartain E, Scales P (2007). Developmental Assets: A framework for enriching service learning. Available at: www. servicelearning. org
  50. Rosmalen-Nooijens KA, Prins JB, Vergeer M, Wong SH, Lagro-Janssen AL (2013 Mar ). "Young people, adult worries": RCT of an internet-based self-support method "Feel the ViBe" for children, adolescents and young adults exposed to family violence, a study protocol. MC Public Health. 15; 13: 226.
  51. Ruangkanchanasetr S, Plitponkarnpim A, Hetrakul P , Kongsakon R (2005 Mar). Youth risk behavior survey: Bangkok , Thailand. J. Adolesc. Health. 36 (3): 227 ـ 35.
  52. Search Institute (2007). Developmental Assets & healthy community: healthy youth. Available at: www. search-institue. org
  53. Schlauch RC, Levitt A, Connell CM, Kaufman JS (2013 Jul ). The moderating effect of family involvement on substance use risk factors in adolescents with severe emotional and behavioral challenges. Addict Behav. 38(7): 2333-42.
  54. Streubert HJ, Carpenter DR (2003). Qualitative research in nursing: Advancing the humanistic perspective. 3 th ed. Philadelphia. Lippincott Co. P: 27 ـ 39.
  55. Stuve A , ODonnell LN (2005 May ). Early alcohol initiation & subsequent sexual & alcohol risk behaviors among urban youth. Am. J. Public. Health. 95 (5): 887 ـ 93.
  56. Sutherland I , Willner P (1998 Aug ). Patterns of alcohol , cigarette & illicit drug use in English adolescents. Addiction. 93 (8): 1199 ـ 208.
  57. WHO Report (2003). Value adolescents invest in the future: Educational package facilitatorۥs manual. Regional office for the Western Pacific. Manila , Philippines. Available at: www. who. int
  58. Wilson F, Mabahala M (2009). Key concepts in public Health. First edition. Los Angeles. SAGE publication Ltd. p: 246.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار