بررسی برخی حقوق غیرمالی زوجین در نکاح منقطع

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه قم

چکیده

هرگاه عقدی به طور صحیح واقع شود، حقوق و تعهداتی معین را برای طرفین آن به بار می‌آورد. در عقود شخصی مانند نکاح برخی از این آثار حقوق و تعهدات غیرمالی است. نکاح منقطع نیز از این امر مستثنی نیست و با انعقاد آن حقوقی بر عهده زوجین قرار می‌گیرد که حق فسخ به واسطه عیوب زوج و زوجه و هم‌چنین حق بذل مدت، از جمله آن‌هاست. اما قانون‌گذار ایران و به تبع آن حقوقدانان از تبیین دقیق، صریح و روشن این امر، غفلت نموده‌اند.به نظر می‌رسد با توجه به گسترش این نوع از نکاح در جامعه کنونی و خلأهای قانونی موجود در خصوص نکاح منقطع و آثار آن، نمایندگان مجلس باید در پی تدوین مواد قانونی صریح و به دور از ابهام، در جهت بیان آثار حاکم بر این عقد، که از جمله آن‌ها حقوق غیرمالی زوجین است، باشند تا افراد با آگاهی کامل نسبت به احکام و آثار این عقد، به انعقاد آن اقدام نمایند.پاسخی که به عنوان یک امر کلی می‌توان بیان نمود، این است که با جاری ساختن قاعده «لاضرر ولاضرار فی‌الاسلام» و قاعده «نفی عسر و حرج»، می‌توان موارد فسخ نکاح دائم را به نکاح منقطع نیز سرایت داد. هم‌چنین با توجه به قواعد فقهی، می‌توان تحت شرایطی به زوجه نیز حق بذل مدت را اعطا نمود. که در خصوص هر یک از این حقوق، سؤالات و ابهامات قانونی و اختلاف آرا وجود دارد. در این مقاله تلاش شده است تا به تفصیل به هر یک از این موارد پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on Some Non ـ Financial Rights of Couples in Discontinuous Matrimony

نویسندگان [English]

  • Mostafa Fazaeli
  • O'lia Mohammadi
Qom University
چکیده [English]

If a marriage occurs correctly, it will raise some given rights and commitments for couples. In personal marriage such as matrimony, some of these rights are non-financial and commitments. Discontinuous matrimony is not excluded from this issue and by approving it, couple undertake some rights that dissolution right through man and woman's fault and also duration munificence right is their responsibility. However, Iran's lawmaker and hereafter, lawyers have neglected of exact, and explicit explaining. It seems that with regard to this kind of matrimony's extension in modern society and available legal spaces for discontinuous matrimony and its results, council agents should persist in compiling explicit and clear legal provisions in order to express the results of this marriage that among them is non-financial rights of couple, until people can conclude sentences and this marriage results with full understanding. An answer which can be argued in generalis that we can also transmit continual marriage dissolution instances to discontinuous matrimony based on the fat that there is no forced loss in Islam as a rile. Also, according to jurisprudence rules, duration munificence right can be granted to couple under some conditions. Particularly for each right, there are questions, legal ambiguities and different opinions. This article aims to address these points in details.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non_Financial Rights- Discontinuous Matrimony- Man- Woman
  1. اباذری‌فومشی، م. (1385). نحوه عملی رسیدگی به دعاوی خانوادگی در محاکم و دادسراها، چاپ اول، تهران: خرسندی.
  2. اداره کل تدوین و تنقیح قوانین و مقررات (1384). مجموعه قانون مدنی، چاپ ششم، تهران: معاونت پژوهش ریاست جمهوری.
  3. استادی، ر. (1388). «عیوب موجب فسخ نکاح»، فصلنامه تخصصی فقه اهل بیت (ع)، ص116.
  4. امینی بروجنی، ح. (1374). «نقش قراردادهای خصوصی در نکاح»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده حقوق دانشگاه تهران (پردیس).
  5. امامی، ح. (1389). حقوق مدنی، ج 5، چاپ نهم، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
  6. انصافداران، م. (1388). آشنایی با حقوق خانواده، چاپ اول، تهران: جاودانه ـ جنگل.
  7. بصیری، ح. (1391). بهار، «سوءاستفاده از سمت ریاست بر خانواده»، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال هشتم، شماره 29، صص 33 تا47.
  8. بهنود، ی. (1369). احوال شخصیه از دیدگاه قوانین، چاپ اول، ارومیه: انتشارات انزلی.
  9. حلی، ا. (1414ه. ق). السرائر الحاوی التحریر الفتاوی، ج 2، قم: موسسه نشر اسلامی.
  10. حلی، ی. (1410ه. ق). ارشاد الاذهان الی احکام الدین، ج 2، چاپ اول، نجف اشرف: دار احیاء التراث العربی.
  11. خدادادپور،م. و دیلمی، ا. (1388). بهار، «سوءاستفاده از حق طلاق و راهکارهای قانونی مقابله با آن»، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال پنجم، دوره 5، شماره 17، صص 73 تا 92.
  12. روشن، م. و محمدی، ح. (1392). بهار، «تأثیر ورشکستگی و اعسار زوج بر مطالبات زوجه»، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال نهم، شماره 33، صص 125 تا 144.
  13. روشن، م. و مظفری، م. (1388). تابستان، «طلاق قضایی و ماهیت آن»، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال پنجم، شماره 18، صص 263 تا 274.
  14. سبزواری، م. (1410ه. ق). کفایه‌الفقه (کفایه‌الاحکام)، ج 2، چاپ اول، قم: موسسه نشر اسلامی.
  15. شایگان، ع. (1375). حقوق مدنی، چاپ اول، قزوین: طه.
  16. صافی گلپایگانی (1425ه. ق). هدایه‌العباد، ج2، قم: موسسه نشر اسلامی.
  17. صدوق قمی، ع. (1421ه. ق). من لا یحضره الفقیه، ج 5، چاپ دوم، قم: موسسه نشر اسلامی.
  18. صفایی، ح. و امامی، ا. (1388). مختصر حقوق خانواده، چاپ بیست و یکم، تهران: میزان.
  19. طوسی، ا. (1418ه. ق). خلاف، ج 4، چاپ دوم، قم: موسسه نشر اسلامی.
  20. کاتوزیان، ن. (1385). حقوق مدنی ـ خانواده، چاپ پنجم، تهران: میزان.
  21. کیدری، ق. (1418ه. ق). اصباح‌الشیعه بمصباح الشریعه، نجف اشرف: دار احیاء التراث العربی.
  22. محامد، م. و مکارم، م. (1383). النکاح (تقریرات مباحث خارج فقه آیت‌الله مکارم شیرازی)، ج 5، چاپ اول، قم: مدرسه امیرالمومنین(ع).
  23. محقق حلی، ن. (1412ه. ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج2، قم: موسسه نشر اسلامی.
  24. محقق داماد، م. بررسی فقهی حقوقی خانواده ـ نکاح و انحلال آن، چاپ اول، تهران: علوم اسلامی.
  25. محقق داماد، م. (1390). قواعد فقه ـ بخش مدنی، ج 1، چاپ سی‌ام، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  26. معاونت آموزش قوه قضائیه (1384)، رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه‌های خانواده، ج3، تهران: جنگل.
  27. معاونت آموزش قوه قضائیه (1384)، رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه‌های خانواده، ج4، تهران: جنگل.
  28. موسوی خویی، ا. (1413ه. ق). منهاج الصالحین، ج2، قم: موسسه نشر اسلامی.
  29. نجفی، م. (1395ه. ق). جواهرالکلام، ج 30، چاپ هفتم، نجف اشرف: دار احیاء التراث العربی.
  30. نجفی، م. (1395ه. ق). جواهرالکلام، ج 31، چاپ هفتم، نجف اشرف: دار احیاء التراث العربی.
  31. یوسفی، ح. (1410ه. ق). کشف الرموز فی شرح المختصر النافع، ج 2، چاپ اول، قم: موسسه نشر اسلامی.