اثربخشی آموزش برنامه غنی‌سازی ارتباط زناشویی بر وابستگی مهرورزانه (رمانتیک) زنان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف از اجرای پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش برنامه غنی­سازی ارتباط زناشویی بر وابستگی مهرورزانه (رمانتیک) مادران دارای کودک با نشانگان داون است. این مطالعه به شیوه نیمه­آزمایشی از نوع پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری با گروه گواه صورت گرفت. جامعه پژوهش عبارت است از تمامی مادران دارای کودک با نشانگان داون شهرستان اسلام­شهر، که فرزندان آن‌ها در آموزشگاه­های استثنایی آن شهرستان (سال تحصیلی92-1391) مشغول به تحصیل بودند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر کدام 16نفر) قرار گرفتند و به وسیله پرسش‌نامه­ رابطه مهرورزانه (رمانتیک)، در سه مرحله پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه آموزش برنامه غنی­سازی ارتباط را دریافت کردند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها، از طرح اندازه­گیری مکرر استفاده شد. نتایج تحلیل داده­ها نشان داد آموزش برنامه غنی­سازی ارتباط بر وابستگی مهرورزانه (رمانتیک) مادران دارای کودک با نشانگان داون موثر بوده و منجر به بهبودی وابستگی مهرورزانه (رمانتیک) مادران دارای کودک با نشانگان داون شده است، هم‌چنین این بهبود تا مرحله پیگیری نیز حفظ شده بود (01/0P<). باتوجه به اثربخشی برنامه غنی­سازی ارتباط بر وابستگی مهرورزانه (رمانتیک) مادران دارای کودک با نشانگان داون، توصیه می­شود از این برنامه برای بهبود روابط والدین دارای فرزند استثنایی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Training Marital Relationship Enhancement on Women Romantic Dependency

نویسندگان [English]

  • Abd Allah Jamali 1
  • Gholam Ali Afroz 1
  • Masoud Cholamali Lavasani 1
  • Kiyanoosh Zahrakar 2
1 Tehran University
2 Kharazmi University
چکیده [English]

The purpose of this study is determination of effectiveness relationship enhancement training on romantic dependency mothers with Down syndrome child. Method of this study is Semi-Experimental pretest, posttest and follow test with controlgroup. The study population consists all the mothers who have Down Syndrome child in Eslamshahrwhose children were studying in exceptional schools of the city  (school year 2012-2013). From Educational Centers for mental retarded children in eslamshahr, All mothers of children with Down syndrome were identified (40 mothers) and were randomly assigned into control and experimental groups. Four mothers were removed due to frequent absences or did not attend to complete the questionnaires. Finally, the sample size reached 16 people For each group that were assessed by romantic relationship scale at pretest, posttest, and follow. Experimental group received Relatiosnship enhancement Program for 10 sessions. To analyze the data, repeated measures design was applied. Results of the analysis showed that relationship enhancement training was effective on romantic dependency mothers with down syndrome child and it improved romantic dependency mothers with down syndrome Also this improvement was maintained at followup. It is suggested that relationship enhancement program can enhance romantic dependency of mothers with down syndrome child to improve relationships  with exceptional children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relationship Enhancement- Romantic Dependency- Mothers with Down Syndrome Child

مراجع

  1. ابراهیمی، پ. (1390). بررسی تأثیر آموزش برنامه غنی‌سازی ارتباط بر افزایش صمیمیت زوج‌های هر دو شاغل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده، تهران، دانشگاه تربیت معلم.
  2. احمدپناه، م. (1380). تأثیر کم‌توانی ذهنی فرزند بر بهداشت روانی خانواده. مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 1 (1)، 68-52.
  3. ارجمندنیا، ع. ا.؛ افروز، غ. ع. و نامی، م. (1392). مقایسه میزان فشار روانی و رضایتمندی زناشویی و حمایت اجتماعی ادراک شده والدین کودکان کم‌توان ذهنی وکودکان عادی. ماهنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 13 (116)، 15-5.
  4. افروز، غ. ع. (1383). مقدمه‌ای بر روان‌شناسی و توانبخشی کودکان سندروم داون. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  5. افروز، غ. ع. (1388). روان‌شناسی خانواده، همسران برتر. تهران: دانشگاه تهران.
  6. اولیاء، ن.؛ فاتحی‌زاده، م. و بهرامی، ف. (1385). تأثیر آموزش غنی‌سازی زندگی زناشویی بر افزایش صمیمیت زوجین. فصلنامه خانواده‌پژوهی، 2 (6)، 135-119.
  7. بشارت، م. ع. (1384). هنجاریابی مقیاس دلبستگی بزرگسال. گزارش‌پژوهشی، دانشگاه تهران.
  8. بشارت، م. ع. (1388). پایایی و روایی فرم 28 سوالی مقیاس سلامت‌روانی در جمعیت ایرانی. مجله علمی پزشکی قانونی، 54، 91-87.
  9. بشارت، م. ع. (1389). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس رابطه رمانتیک. گزارش‌پژوهشی، دانشگاه تهران.
  10. بنی جمالی، ش. ا. و محمدزاده، س. (1384)، تأثیر کم‌توانی ذهنی کودکان بر رضامندی زناشویی والدین. مجله اندیشه‌های نوین تربیتی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا، 1 (1)، 61-74.
  11. به‌پژوه، ا. و رمضانی، ف. (1384). بررسی رضایت زناشویی والدین کم‌توان و کودکان عادی. مجله علوم اجتماعی دانشگاه شیراز، 22 (4)، 81-73.
  12. بیابانگرد، ا. (1389). روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر دوران.
  13. تاجری، ب. و بحیرایی، ا. (1387). بررسی رابطه استرس، نگرش‌های مذهبی، آگاهی با‌پذیرش کودکان پسر کم‌توان ذهنی، در مادران. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 8 (2)، 224 – 205.
  14. جانسون، سوزان‌ام و ویفن، والری‌ای. (بی‌تا). فرآیندهای دلبستگی در زوج‌درمانی و خانواده‌درمانی. ترجمه: فاطمه بهرامی و همکاران. (1388)، تهران: نشر دانژه.
  15. جناآبادی، ح. و ناستی‌زایی، ن. (1389). رضایت زناشویی والدین کودکان کم‌توان ذهنی. فصلنامه علمی پژوهشی دانشکده بهداشت یزد، 9 (2و3)، 44-33.
  16. حسینی، ب. (1390). زوج‌درمانی تحلیلی. تهران: نشرجنگل جاودانه.
  17. حسینیان، س.؛ یزدی، س. م. و طباطبایی، م. (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر صمیمیت زناشویی زنان متأهل. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 6 (18)، 78-45.
  18. حوله‌کیان، ف. و غلامعلی لواسانی، م. (1393). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر نظریه نقش در بهبود عملکرد خانواده-های دارای کودک دیر آموز. فصلنامه خانواده پژوهی، 10 (38)، 215-197.
  19. دلاور، ع. (1387). روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.
  20. رسولی، م. (1380). رابطه بین الگوهای ارتباطی زن یا شوهران دانشجوی دانشگاه‌های تهران و الگوهای ارتباطی والدین آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد، چاپ نشده، تهران، دانشگاه تربیت معلم.
  21. رمضانی، ف. (1382). بررسی و مقایسه رضایت‌زناشویی والدین کم‌توان ذهنی و عادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه تهران.
  22. ژاندا، ل. (2001). آزمون‌های شخصیت: 24 تست برای شناختن مشکلات شخصیتی و راه‌های مقابله با آن. ترجمه: محمدعلی بشارت و محمد حبیب‌نژاد. (1388)، تهران: ناشر آییژ.
  23. سرمد، ز.؛ بازرگان، ع. و حجازی، ا. (1387). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشر آگاه.
  24. سلامی، ف. (1389). کودکم کم‌توان است من چه کنم؟ تهران: اندیشه آفاق.
  25. صادقی، م. ا.؛ مظاهری، م. ع. و موتابی، ف. (1392). نقش تعامل زوجین در کاربرد مهارت‌های ارتباطی. فصلنامه خانواده-پژوهی، 9 (34)، 188-174.
  26. طاهری‌راد، م. (1388). بررسی تأثیر آموزش برنامه غنی‌سازی ارتباط بر افزایش سازگاری زناشویی زوج‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده، تهران، دانشگاه تربیت معلم.
  27. عباسی، م.؛ دهقانی، م. و مظاهری، م. ع. (1389). بررسی تغییرات رضایت زناشویی و ابعاد آن در طول چرخه زندگی خانواده: تحلیل روند. فصلنامه خانواده‌پژوهی، 6 (21)، 22-6.
  28. عیسی‌نژاد، ا. (1387). اثربخشی غنی‌سازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره خانواده، چاپ نشده اصفهان، دانشگاه اصفهان.
  29. لی، و.؛ نات، ا.؛ جولین، پ. و لری، ش. (2011). مهارت‌های اساسی سنجش برای زوج درمانگران و مشاوران خانواده. ترجمه کیانوش زهراکار و فرشاد لواف‌پور نوری. (1392)، تهران: نشر روان.
  30. معتمدین، م.؛ سهرابی، ف.؛ فتحی‌آذر، ا. و ملکی، ص. (1387). مقایسه بهداشت روانی، رضایت زناشویی و ابراز وجود والدین دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی و عادی در استان آذربایجان غربی. مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی دانشگاه آزاد واحد خوراسگان، 35. 152-123.
  31. نظری، ع. م. (1389). مبانی زوج‌درمانی و خانواده‌درمانی. تهران؛ نشر علم.
  32. نظری، ع. م. (1383). بررسی و مقایسه تأثیر غنی‌سازی ارتباط و مشاوره راه‌حل‌محور بر رضایت زناشویی زوجین هر دو شاغل. پایان‌نامه دکتری، تهران، دانشگاه تربیت معلم.
  33. Accordino, M. P., & Guerney, B. G. (2003). The empirical validation of relationship enhancement couple and family therapies. In: Cain DJ, Seeman J, editors. Humanistic psychotherapies: Handbook of research and practice. Washington: American Psychological Association.
  34. Alizade H. (2002). Impact disabilities or disabling children on family. Except Educ; (3),7-14.
  35. Bayat, M., Salehi, M., Bozorgnezhad, A., & Asghari, A. (2011). The Comparison of Psychological Problems Between Parents of Intellectual Disabilities Children and Parents of Normal Children. World Applied Sciences Journal 12 (4), 471-475.
  36. Berger, R., & Hannah, M. T. (1999). Preventive approaches in couple therapy. Lillington: Taylor and Francis.
  37. Berscheid, E., Attridge, M., & Sprecher, S. (1998). Dependency and insecurity in romantic relationships: development and validation of Two Companion Scale. Personal Relationships, 5, 31-58.
  38. Besharat, M. A. (2011). Development and validation of Adult Attachment Inventory. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 475-479.
  39. Brooks, L, W., Guerny, J. B., Mazza, N. (2001). Relationship Enhancement Couples Group Therapy, Journal of Family Social Work, 6 (2), 25-42.
  40. Carson, J. W., Carson, K. M., Gil, K. M., Baucom, D. H. (2004). Minndfulnessbased Relationship Enhancement, Behavior Therapy, 35, 471-494.
  41. Cutrona, C., & Troutman, B. (1986). Social support, infant temperament, and parenting self-efficacy: A mediational model of postpartum depression. Child development, 57, 1507-1518.
  42. Dea, M. A., Badr Dnsc. (2010). Predictors of coping in parents of children with an intellectual disability: Comparison between Lebanese mothers and fathers. Journal of Pediatric Nursing, 25, 46-56.
  43. Edalati, A., & Redzuan, M. (2010). Perception of women towards family values and their maritalsatisfaction. Journal Of American Science, 6(4), 132-137.
  44. Floyd, F., Gilliom, L. A., Costigan, C. L. (1998). Marriage and the Parenting Alliance: Longitudinal Prediction of change in parenting perceptions and behaviors. Child Development; 69 (5), 1461-1479.
  45. Fincham, F. D., & Beach, S. R. H. (1999). Conflict in couples: Implications for working with couple. Annual review of psychology, 50, 47-77.
  46. Fuller, M. L., & Olson, G. (1998). Home-school relations: Working successfully with parents and families. Boston: Allyn and Bacon.
  47. Ginsberg, B. G. (1997). Relationship Enhancement Family Therapy. John wiley & Sons, Inc. 2001. 2001; 6 (2), 25- 42. 2002; 83 (3), 556-73.
  48. Guerney, B. G., & Scuka, R. F. (2004). Relationship enhancement program: Auxiliary manual. 3nd ed. Bethesda: Ideals.
  49. Hodge, D., Hoffman, C. D., & Sweeney, D. P. (2011). Increased Psycho- pathology in Parents ofChildren with Autism: Genetic Liability or Burden of Caregiving? Journal of Developmental and Physical Disabilities, 23, 227–239.
  50. Hahlweg, K., & Richter, D. (2010). Prevention of marital instability and distress. J of Behaviour Research Therapy; 48, 377-383.
  51. Hazan, C. & Shaver, P. R. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of personality and social psychology, 52, 511-524.
  52. Hazan, C., zifman, D. (1999). Pair bonds as attachment: Evaluating the evidence. In J. Cassidy & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory, research and clinical applications (pp. 336-354). New York: Guilford Press.
  53. Hedda, M., James Hallie, W., & Aaron Ebate, T. (2010). Families with children who have autism sepecturm disorder. stress and support. social scince Journal,77(1), 7-12.
  54. Johnson, S. M. (2002). The practice of emotionally focuses couple therapy. New York: Brunner-Routledge.
  55. Kogan, M. D., & Schieve, L. A. (2011). Parenting aggravation an autism spectrum disorders; national survey of childerns health, 4(3), 143- 156.
  56. Murry, S. M., Rose, P., Bellavia, G. M., & Holmes, J. G. (2002). When rejection stings: How self-esteem constraints relationshipenhancement processes. J Pers Soc Psychol; 83(3), 556-73.
  57. Lian, M. J., & Aloia, G. (1994). Parental rosponses, roles, and responsibilities. In S. k. Alper, P. L. Schloss, & C., N. Schloss (Eds.), Families of students with disabilities (PP, 51-94). Boston: Allyn and Bacon.
  58. Mc Conkey, R., Truesdale-Kennedy, M., Chang, M. Y., Jarrah, S., & Shukri, R. (2008). The impacton mothers of bringing up a child withintellectual disabilities: A cross-culteral study. International Journal of Nursing Studies, 45, 65-74.
  59. Morokoff, P. J., & Gilliland, R. (1993). Stress, Sexual Functioning, and marital Satisfaction. Journal of Sexual Research, 30(1), 43-53.
  60. Olderbak, S., & Figueredo, A. J. (2009). “Predicting Romantic Relationship Satisfaction from Life History Strategy.” Personality and Individual Differences, 46(5-6), 604-610.
  61. Peters-Scheffer, N., Didden, R., Korzilius, H. (2012). Maternal stress predicted by characteristics of children with autism spectrum disorder and intellectuall disability. Research in Autism Spectrum Disorders, 6, 696-706.
  62. Roos, P. (2005). Trends in residential institutions for the mentally retarded, the University Council for Educational Administration Columbus: Ohio.
  63. Ruble, D., Fleming, A., Hackel, L., & Strangor, C. (1988). Change in the marital relationship during the transition to first time motherhood: Effect of violated expectations concerning the division of household labor. Journal of personality and social psychology, 55, 78-87.
  64. Ryff,C. D., & Singer, B. H, Love, G. D. (2004). Positivehcalth: Conection well-being with biology. Philosophical Trancaction of the royal society of london, 359, 1383-1394.
  65. Schieve, L. A., Blumberg, S. J., Rice, C., Visser, S. N., Boyle, C. (2007). The relationship between autism and parenting stress. pediatric, 1, 114-121.
  66. Scuka, R. F. (2005). Relationship enhancement therapy. Silver spring, MD: Relationship press. With Permission of IDEALD, P: 99-260.
  67. Shaver, P. R., & Hazan, C. (1993). Adult romantic relationship: Theory and evidence. In D. Perlman & W. Jones (Eds.), Advances in personal relationships (Vol. 4, pp. 29-70). London: Jessica Kingsley.
  68. Totsika, V., Hastings, R. P., Emerson, E., Lancaster, G. A., & Berridge, D. M. (2011). Apopulation-based investigation of behavioral and emotional problems and maternal mental health: associations with autism spectrum disorder and intellectual disability. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 52 (1), 91–99.
  69. Turnbull, A., & Turnball, H. R. Ill. (1997). Families, Professionals, and exceptionality: A Special partnership. Upper saddle River, NJ: Merrill/ Prentice Hall.
  70. Upadhyay, S., & Singh, A. (2009). Psychosocial problems and need of parent in Chhldren; The Impact of Level of Mental Retardation of children. jornal Social Science Researches, 6)1), 103-112.
  71. Vangelisti, A. L., Reis, H. T., & Fitzpatrick, M. A. (2002). Stability and change in relationships. Cambridge: Cambridge University Press.
  72. Whiffen, V. E., & Johnson, S. M. (1998). An attachment theory frame work for the treatment of childbearing depression. Clinical psychology: science and practice, 5, 478-493.
  73. Yalcin, Band, M, Karahan, & T. E. (2007). Effect o a Couple Communication Program on Marital Adjustment of the American Boord. Family Medicine. 20, 36-44.
خانواده پژوهی
دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 4
اردیبهشت 1393
صفحه 529-547

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار