نقش الگوهای ارتباطی خانواده در خودپندارۀ دانش‌آموزان مقطع راهنمایی شهر شیراز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشگاه شیراز

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف بررسی ارتباط بین الگوهای ارتباطی خانواده (گفت‌وشنود و همنوایی) با خودپنداره (تحصیلی، اجتماعی، ورزشی و ارزشی) انجام گرفت. جامعۀ آماری پژوهش، شامل 192 دانش‌آموز مقطع راهنمایی شهر شیراز (95 دختر و 97 پسر) بود، که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری داده‌ها، از پرسش‌نامۀ تجدید نظرشدۀ الگوهای ارتباطی خانواده کوئرنر و فیتزپاتریک و مقیاس خود پندارۀ منداگلیو و پی‌ریت استفاده شد.نتایج نشان داد ارتباط خانوادگی از نوع گفت‌وشنود، به ‌صورت مثبت و معناداری، به پیش‌بینی همۀ ابعاد خودپنداره می‌پردازد؛ در حالی‌که قدرت پیش‌بینی ارتباط خانوادگی از نوع همنوایی معنادار نبود. هم‌چنین، بیش‌ترین همبستگی بین متغیرهای ارتباط خانوادگی و خودپنداره، در گروه دخترها، متعلق به رابطۀ بین خودپندارۀ ارزشی و ارتباط گفت‌وشنود بوده و در گروه پسرها مربوط به رابطۀ بین خودپندارۀ ورزشی و ارتباط گفت‌وشنود است. بنابراین می‌توان گفت، خانواده‌های با جهت‌گیری گفت‌وشنود، باعث افزایش سازگاری و خودپنداره در فرزندان می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Family Communication Patterns on Shiraz Secondary School Students’ Self-Concept

نویسندگان [English]

  • Mahmud Bahrami 1
  • Fariba Khoshbakht 2
1 Kharazmi University
2 Shiraz University
چکیده [English]

The present research was performed to evaluate the relationship between family communication patterns (conversation and conformity) with the self-concept (academic, social, physical & valuable). The research sample included 192 secondary school students of Shiraz city (95 girls & 97 boys) who were selected with cluster random sampling method. The data collected by the revised questionnaire of family Communication Patterns (Koerner & Fitzpatrick) and self-concept scale (Mandaglio & Pyryt). The results showed that the family communication of the conversation pattern predicts a positive and meaningful concept for all aspects of self-concept pattern, whereas conformity pattern cannot predict self-concept pattern, significantly. Also, the highest correlation between variables of family and self-concept relationship, belongs to the relationship between valuable self-concept and conversation in the girls group, and the relationship between physical self-concept and conversation in boys. So, it can be said that family-oriented conversation increases self-concept and adjustment of children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family Communication Patterns- Self_Concept- Conversation- Conformity

مراجع

  1. اف.اوگان، ب. (1386). تکنیک‌های مصاحبه و مشاوره، ترجمۀ: محمدخانی، شهرام؛ چاپ هشتم، تهران، طلوع دانش.
  2. البرزی، ش؛ سامانی، س (1378). مقایسه خودپنداره در میان دختران و پسران مقطع راهنمایی مراکز تیزهوشان شهرستان شیراز، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره 2، 20-3.
  3. بحرینی، م؛ بهزادی، س؛ جوکار، ب؛ دهقان، شهامت، ش. (1389). رابطه ساختار قدرت و هم‌بستگی در خانواده با خودپنداره دانشجویان، مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، دوره دوازدهم، شماره 2، 71-64.
  4. بشارت، م.ع؛ بزازیان، س؛ قربانی، ن. و اصغری، م.س. (1393). پیش‌بینی خودشناسی انسجامی فرزندان بر اساس ویژگی‌های فرزندپروری والدین. فصلنامه خانواده پژوهی، سال دهم، شماره 37، 78-65.
  5. تجلی، ف؛ لطیفیان، م. (1387). تأثیر ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده بر سلامت روان با واسطه هوش هیجانی نوجوانان. فصلنامه خانواده‌پژوهی، شماره 16، 422-407.
  6. جبرائیلی، م؛ ملکوتی، ج. (1387). بررسی خودپنداره در دانش‌آموزان مبتلا به صرع و آسم در مدارس شهرستان تبریز. مجله پرستاری و مامایی تبریز، شماره 9، 37-31.
  7. حسین‌چاری، م. (1386). مقایسه خودکارآمدی ادراک‌شده در تعامل اجتماعی با هم‌سالان در بین گروهی از دانش‌آموزان دختر و پسر دوره راهنمایی. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی، دوره 3، شماره 4، 103-83.
  8. خوشبخت، ف. (1390). رابطه شیوه‌های فرزندپروری والدین با رفتارهای غیراجتماعی و اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی در بازی. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، شماره 4، 105-87.
  9. دانش، ع؛ معنوی شاد، م؛ خوشابی، ک. و حسن‌زاده توکلی، م‌ر. (1393). تاثیر سطوح خشم و شیوه‌های فرزندپروری مادران کودکان دچار ناتوانی‌های یادگیری و عادی بر خودپندارۀ فرزندان‌شان. فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال دهم، شماره 38، 196-175.
  10. رحیمی، م؛ خیر، م. (1388). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و کیفیت زندگی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر شیراز. فصلنامه مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، شماره 20، ص 5.
  11. رحیمی، م؛ یوسفی، ف. (1389). نقش الگوهای ارتباطی خانواده در همدلی و خویشتن‌داری فرزندان. فصلنامه خانواده-پژوهی، شماره24، 447-433.
  12. سپهری، ص؛ مظاهری، م (1388). الگوهای ارتباطی خانواده و متغیرهای شخصیتی در دانشجویان. روان‌شناسی تحولی: روانشناسی ایرانی، سال ششم، شماره 22، 150-141.
  13. ستیر، و (1987). آدم سازی در روان‌شناسی خانواده، ترجمه بهروز بیرشک (1391). تهران: انتشارات رشد، چاپ ششم.
  14. شیخ‌الاسلامی، ر؛ لطیفیان، م (1381). بررسی رابطه ابعاد خودپنداره با سلامت عمومی و مؤلفه‌های آن در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شیراز. تازه‌های علوم شناختی، سال 4، شماره 1، 16-6.
  15. علایی کرهرودی، ف؛ کیانی، م؛ ایزدی، الف؛ علوی مجد، ح. (1388). مقایسه خودپنداره نوجوانان عادی و بزهکار پسر سنین 12 تا 14 سال شهر تهران. نشریه علمی پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شماره 69، 15-10.
  16. فراهتی، م؛ فتحی آشتیانی، ع؛ مرادی، ع. (1390). رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده با منبع کنترل و عزت نفس نفس نوجوانان. مجله علوم رفتاری، دوره 5، شماره 3، 285-279.
  17. کاووسیان، ج؛ کدیور، پ. (1384). نقش برخی عوامل خانوادگی در خودپنداره خانوادگی دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 19، 111-91.
  18. کشاورز، س؛ فیروزبخت، س؛ فولادچنگ، م. (1390). بررسی نقش ادراک جهت‌گیری هدف والدین و الگوی ارتباطی خانواده در جهت‌گیری هدف دانش آموزان. فصلنامه خانواده پژوهی، سال هفتم، شماره 28، 477-463.
  19. کشتکاران، ط. (1387). بررسی تأثیر الگوهای ارتباطی خانواده بر خودپنداره تحصیلی با واسطه‌گری تأیید والدین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز،
  20. کورش‌نیا، م. (1385). بررسی تأثیر ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده بر میزان سازگاری روانی فرزندان. پایان‌نامه کارشناسی، روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.
  21. کلافی، ی؛ علیشاهی، م، ج؛ روحانی، ف. (1377). مطالعه‌ای پیرامون رابطه خویشتن باوری و میزان افسردگی در نوجوانان و نقش مادران در این فعل ‌و انفعال. مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز. 13، (2)، 57-31.
  22. لطف‌آبادی، ح. (1380). نوجوانان و جوانان و خانواده آنان، چاپ ششم، سازمان ملی جوانان، تهران، نسل سوم.
  23. مزیدی، م؛ البرزی، م. (1388). بررسی رابطه بین خودپنداره کودکان و شیوه‌های فرزندپروری. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره 5، شماره 2، 24-9.
  24. نعمت اللهی، م؛ طهماسبی، س. ( 1393). بررسی تاثیر آموزش مهارت‌های سازگاری با والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه خانواده پژوهی سال دهم، شماره 38، صفحات 174-159.
  25. Barnet, P. A., & Gotlib, I. H. (1988). Psychological functioning and depression. Distinguishing among antecedents, concomitants and consequences. Psychological Bulletin, 104, 97-128.
  26. Behnke AO, Macdermid SM, Coltrance SL, Parke RD, Duffy S, Widaman KF. (2008). Family cohesion in the lives of Mexican American and European American parents. Journal of Marriage Fam; 70(4): 1045-1059.
  27. Brooks, Jane, B. (1997). Parenting. second edition. Mountain View. Mayfield.
  28. Buhs, E. R. (2005). Peer rejection, negative peer treatment, and school adjustment: Self-concept and classroom engagement as mediating processes. Journal of School Psychology, 43(5), 407-424.
  29. Byrne, B. M. (1988). Adolescent self-concept, ability grouping and social comparison: re-examining academic track differences in high school. Youth and Society, 20, pp. 46–67.
  30. Byrne, B. M. (1996). Academic self-concept: its structure, measurement and relation to academic achievement. B.A. Bracken (Ed.), Handbook of self-concept: developme-ntal, social and clinical considerations, Wiley, Chichester, UK (1996), pp. 287-316.
  31. Cooper, C. L, & Pervin, L. A. (1998). Personality: Critical concepts in Psychology. New York: Routledge.
  32. Coopersmith, S. (1967). The antecedent of self-esteem. Sanfrancisco: Freeman.
  33. Demarest, J & Allen, R. (2000). Body image: Gender ethnic, and age differences. Journal of Social Psychology, 140 (2000), pp. 465–472.
  34. Doman, A. F. (2000). Predictors of adolescent run away behavior. Social Behavior and Personality, 28(3). 261-268.
  35. Dunlop, R. Burns, A. Bermigham, S, (2001). Parents-child relations and adolescent self-image following divorce, A 10 years study, Journal of Youth and Adolescence, 30, (2): 117-134.
  36. Elwood, T. D. & Schrader, D. C. (1998). Family communication patterns and commun-ication apprehension, Journal of Social Behavior and Personality, 13, 3, 493-502.
  37. Fitzpatrick, M.A. (2004). The family communication patterns theory: Observations on its development and application, The Journal of Family Communication, 4, 167-179.
  38. Fitz Patrick, M. A. & Ritchie, L. D. (1994).Communication schemata Within the family: Multiple perspectiveson family interaction. Human communication Research, 20, 275-301.
  39. Gambino, J. & Rejskind, G. (1990). Self-Concept in a Program for the Gifted: A Social Comparison Approach, Canadian. Journal of Special Education, 6, 31-41.
  40. Henderson CE, Dakof GA, Schwartz SJ, Liddle HA, (2006). Self-concept family functioning and severity of adolescent externalizing problems. Journal Child Fam study, 15(6): 719-731.
  41. Hockenbery MJ, Betz CL, Sowden LA. (2005). Wong s Essential Of Pediatric Nursing, 7 th ed, Mosby, 1055.
  42. Hunt, Terseal. (1997). Self-concept, Hope and Academic achievement, Missouri western state college, may (1997).
  43. Ireson, J. & Hallam, S. (2009).Academic self-concepts in adolescence: Relations with achievement and ability grouping in schools. Learning and Instruction, 19,3,201-213.
  44. Jakson, L. A., Hodge, C. N., Ingram, J. M. (1994). Gender and Self-Concept. A Reexa-mination of Stereotypic Differences and the Role of Gender Attitudes, Sex Roles, 30, 615-630.
  45. Kearny-Cooke, A. (1999). Gender differences and self-esteem. Journal of Gender Specific Medicine, 2, pp. 46–52.
  46. Koerner, A. F., & Maki, L. (2004). Fmily Communication patterns and social support in families of origin and adult childrens subsequent intimate relationship. Paper presented at the international Association for Relationship Reserch conference, Madison.
  47. Koerner, A. F. & Fitzpatrick, M. A. (2004). Communication in intact families. In A. Vangelisti (Ed.). Handbook of family communication. Mahwah, NJ: Erlbau.
  48. Koerner, A. F. & Fitzpatrick, M. A. (2002). understanding family Communication patterns and family function: The roles of Conversation orientation and conformity orientation. Communication Theory, 12(1), 70-91.
  49. Levenbach, J. (2004). Mothers parenting style and preschoolers social behaviour in Japan and Canada, Unpublished doctoral dissertation, university of Windsor, Windsor,Ontario, Canada.
  50. Long, V. O. (1991). Gender role conditioning and womens self-concept. Journal of Humanistic Education and Development, 30, 19-29.
  51. Mandaglio, S. & Pyryt, M.C. (1995). Self-concept of gifted students. Teaching Exceptional Children, 27(3), 40-50.
  52. Maiano C. & Ninot, G. & Bilard, J. (2004). Age and gender effects on global self-esteem and physical self-perceptions in adolescents. European Physical Education Review, 10, pp. 53-69.
  53. McLeod, J. M. & Chaffee, S. H. (1972). The construction of social reality. InJ. Tedeschi (Ed.), the Social Influence Process, (pp. 50-59). Chicago: Aldine-Atherton.
  54. Milgram, R. M. & Milgeram, N.A .(1976). Perdonlity charactristices of Gifted Childeren, The Journal of Generetic Psychology, 129, 180-194.
  55. Muth J. L .& Cash, T. F. (1997). Body images attitudes: What difference does gender make? Journal of Applied Social Psychology, 27, pp. 1438–1452.
  56. Rosenberg, M. & Schooler, C. & Schoenbach, C. & Rosenberg, F. (1995). Global self-esteem and specific self-esteem: different concepts, different outcomes. American Sociological Review, 60 (1), pp. 141-156.
  57. Schneider, B. H. Cloyg, M.R. Bryen, B.M. Landinghane, J.E. & Cronbie, E. (1989). Social relations of gifted as a function of aye and school program, Journal of Educational Psychology, 51, 48-55.
  58. Shavelson, R. J. Hubner, J. J. & Stanton, G. C .(1976). Self-Concept: validation of construct interpretations, Review of Educational Research, Coopersmith, S. & Feldmen, R. (1976). 46, 407-411.
  59. Simons, J. & Capio, C. M. & Adriaenssens, P. & Elbroek, H. D. & Vandenbussche, I. (2012). Self-concept and physical self-concept in psychiatric children and adolsc-eents, Journal of Research in Developmental Disabilities, 33, 3, 874-881.
  60. Smolak, L. (2004). Body image in children and adolescents: Where do we go from here? Body Image, 1, pp. 15–28.
  61. Taylor, L. (1998). Adolescent psychosocial development and perception of familyenvi-ronment: A comparative study of fatherless, step-fathered, and intact-family adolesc-ent familis, unpublished doctoral dissertation, Saint Louis University.
  62. Triandis, H. & Suinn, R. M. (1965). A note on identification, self esteem, anxiety, & conformity. Journal of Clinical Psychology, 21, 286-286.
  63. Wigfield, A., & Karpathian, M. (1991). Who am I and what can I do? Children’s self-concepts and motivation in achievement situations. Educational Psychologist, 26, 233-261.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار