2024-03-28T14:29:26Z
https://jfr.sbu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=14849
خانواده پژوهی
JFR
1735-8442
1735-8442
1399
16
4
فرصت ها و تهدیدهای کووید 19: درسهایی از دیدگاه سالمندان
اعظم
نقوی
ظهور ویروس جدید موسوم به کووید-19 به یک پاندمی در جهان منجر شده و اکثر کشورها دستورالعملهای سختگیرانه بهداشتی از جمله قرنطینه و فاصلهگذاری اجتماعی را اجرا کردند. هدف از مطالعه حاضر، درک چگونگی تجربه فاصلهگذاری اجتماعی و خانهنشینی از دیدگاه سالمندان بود. روش پژوهش، کیفی از نوع تحلیل مضمون بود و به این منظور با استفاده از نمونهگیری گلوله برفی با 19 فرد بین 65 تا 85 سال مصاحبه نیمهساختاریافته انجام گرفت. به منظور رعایت پروتکلهای بهداشتی مصاحبهها به صورت تلفنی انجام شد. دادهها با استفاده از روش تحلیل مضمون براون و کلارک تحلیل و سه مضمون اصلی شامل نعمتها، تهدیدها و راهکارها استخراج شد. بر اساس یافتهها سالمندان ترکیبی از هیجانات مثبت و منفی را طی دوران خانهنشینی تجربه کرده و همچنین به نظر میرسد خردمندی دوران سالمندی به آنها بهمنظور استفاده/خلق راهکارهای مقابلهای به منظور گذران این دوران کمک کرده است. با توجه به اینکه حفظ روابط اجتماعی برای اکثر مصاحبهشوندگان نکتهای حیاتی به شمار میرفت، لازم است خانوادهها با گفتوگوی صحیح و بدون پنهانکاری شرایط پیشآمده را توضیح داده و در کنار رعایت دستورالعملهای بهداشتی زمینههای گوناگون امکان حفظ ارتباط اجتماعی را برای سالمندان فراهم سازند.
کووید 19
سارس-کوو-2
پاندمی
سالمندان
تحلیل مضمون
2021
02
19
439
452
https://jfr.sbu.ac.ir/article_100874_e5958ecde41e79b3119e14c7e2363a13.pdf
خانواده پژوهی
JFR
1735-8442
1735-8442
1399
16
4
هستان نگاری تحکیم خانواده مبتنی بر منابع دانش در حوزۀ مطالعات زنان در ایران (FamilyOnto)
رقیه
هاتفی مستقیم
این پژوهش با هدف طراحی هستاننگاری «تحکیم خانواده، با استخراج مفاهیم و روابط بین آنها از منابع دانش حوزه مطالعات زنان (گرایش علوم اجتماعی) در ایران انجام شد. پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از روش تحلیل حوزه (رویکرد آشولد و گرونینگر) و همچنین از روش دلفی برای تأیید مفاهیم و تأیید نهایی هستاننگاری استفاده شد. از جامعه آماری، شامل 792 کتاب و 2144 مقاله علمی ـ پژوهشی، تعداد 9295 مفهوم عینی و ضمنی استخراج شد و پس از دستهبندی، استانداردسازی و سپس نظرسنجی مفاهیم طی پالایش دلفی، نخستین مدل مفهومی حوزه «تحکیم خانواده» شکل گرفت. این مدل شامل یک هسته مفهومی، 3 مفهوم، 9 مقوله، 24 زیرمقوله و 66 زیرمفهوم بود. درخت هستاننگاری با ایجاد روابط بر مبنای وزن کلمات کلیدی، با یک هسته مفهومی، دو رده اصلی، 110 رده فرعی و 199 زیررده ایجاد شد و در مجموع با 212 رابطه سلسلهمراتبی و ویژگی شیء، روابط معنایی بین مفاهیم برقرار شد. این مصنوع در نرمافزار 5.5 protégé اجرا شد و با افزونههای OntoGraf، OWLViz و VOWL قابل نمایش شد. هستاننگاری FamilyOnto به عنوان یک سند راهبردی در سیاستگذاریها و برنامهریزیهای آینده مدلسازی مفهومی حوزه مطالعات زنان تأثیرگذار است، همچنین، به عنوان ابزاری برای ذخیره و بازیابی معنایی مؤثر کاربران و در تعاملات پژوهشی متخصصان حوزه، مفید است.
بازیابی اطلاعات
تحکیم خانواده
مدلسازی مفهومی
مطالعات زنان در ایران
هستاننگاری
2021
02
19
453
472
https://jfr.sbu.ac.ir/article_100875_4f0cae599966eb02f768f6aed8003b50.pdf
خانواده پژوهی
JFR
1735-8442
1735-8442
1399
16
4
ناباروری و راهبرهای کنار آمدن با آن در زنان و مردان مراجعه کننده به پژوهشکده علوم تولید مثل یزد
ملیحه
علی مندگاری
مژگان کریمی
کریمی
حجیه بی بی
رازقی نصرآباد
ناباروری در ایران با توجه به بستر فرهنگی و اجتماعی جامعه، تأثیرات عمیقی بر بسیاری از جنبههای زندگی افراد نابارور دارد. در این مطالعه با اتخاذ رویکرد کیفی و روش تحلیل پدیدارشناختی، ابعادی از تجربه ناباروری و راهبردهای کنار آمدن با آن در زنان و مردان مراجعهکننده به پژوهشکده علوم تولید مثل یزد واکاوی میشود. مشارکتکنندگان در این پژوهش 32 زن و مرد نابارور هستند که با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. از تحلیل مصاحبهها دو تم «ناباروری مسألهمحوری و نیازمند حمایت همهجانبه» و «ناباروری رویدادی منفی در چرخه زندگی و تا حدودی قابل پذیرش و کماهمیت» به ترتیب برای زنان و مردان نابارور استخراج شد.بر اساس یافتهها، فرزندآوری جلوهای از هویت زنانگی و مردانگی تلقی میشود. برای زنان محیط خانه توأم با سکوت، ترس و نگرانی، محیط خانواده همسر تنشزا و آزاردهنده است. زنان همواره پیشتاز درمان هستند و بر تکرار آن پافشاری میکنند و با پذیرش ناباروری به مثابه مسأله، جستوجوی مداوم درمان، تقدیرگرایی، حضور در محیطهای کودکمحور و توجه به کودکان تلاش میکنند با شرایط ناباروری کنار بیایند. مردان فرزندان را به عنوان بخشی از هویت خود و تداوم نسل و نام خانواده میپندارند. اغلب جستوجوی درمان برایشان ناخوشایند است. برای رهایی از پیامدهای ناباروری راهبردهایی نظیر انکار، کماهمیت جلوهدادن ناباروری، بیتوجهی به نظر دیگران، تمرکز بر کار و فعالیت را به کار میبندند. این مطالعه نشان داد که علاوه بر جنبههای درمانی و پزشکی ناباروری، جنبههای مختلف عاطفی، اجتماعی، فرهنگی، ارتباطی، شناختی و اقتصادی ناباروی نیز نیازمند توجه است.
ناباروری
کنار آمدن
تجربه زیسته
2021
02
19
473
492
https://jfr.sbu.ac.ir/article_100876_098528d3c378300b86ad53ea0193cd96.pdf
خانواده پژوهی
JFR
1735-8442
1735-8442
1399
16
4
مقایسۀ ادراک انصاف، حمایت اجتماعی ادراکشده و بخشش در مادران کودکان مبتلابه اختلال نقص توجه- بیشفعالی و عادی
ماندانا
پیریائی
علیرضا
کاکاوند
محمدرضا
جلالی
وجود فرزند با اختلال نقص توجه ـ بیشفعالی در خانواده عملکرد خانواده را تحت تأثیر قرار میدهد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه ادراک انصاف، حمایت اجتماعی ادراکشده و بخشش در مادران کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه ـ بیشفعالی و مادران دارای کودکان عادی انجام گرفت. نمونه 100 نفر (50 نفر برای گروه با اختلال نقص توجه ـ بیشفعالی که به شیوه نمونهگیری هدفمند و 50 نفر گروه عادی که به شیوه نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند) از بین مادران کودکان دارای اختلال نقص توجه ـ بیشفعالی و عادی سنین 12-7 سال مناطق 4 و 8 شهر تهران که در نیمسال دوم تحصیلی 98-97 در حال تحصیل بودند، انتخاب شدند. ابزارهای ادراک انصاف پری، حمایت اجتماعی و بخشش در اختیار آنها قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین حمایت اجتماعی و بخشش مادران دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (p <0.05). بین ادراک انصاف این دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد. با توجه به پایینتر بودن سطوح بخشش و حمایت اجتماعی ادراکشده در مادران کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه ـ بیشفعالی نسبت به مادران کودکان عادی، این موضوع میتواند ناشی از اثرات سوء، مبنی بر داشتن کودک دارای این اختلال باشد.
ادراک انصاف
بخشش
حمایت اجتماعی ادراکشده
مادران کودکان مبتلا به نقص توجه ـ بیشفعالی و عادی
2021
02
19
493
511
https://jfr.sbu.ac.ir/article_100877_3de0d724b4a5300bb3a2b5e44227983b.pdf
خانواده پژوهی
JFR
1735-8442
1735-8442
1399
16
4
راهبردهای مددکاری اجتماعی و مشاوره در کار با خانواده های کارکنان اقماری صنعت نفت(مطالعه کیفی)
محمد
باباپور
غنچه
راهب
کیانوش
عبدی
در شرایط اشتغال اقماری، دوری متناوب دو هفته ای شاغل از خانواده موجب پیدایش گونه خاص و چالش برانگیزی از زندگی خانوادگی می گردد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تدوین راهبردهای مددکاری اجتماعی و مشاوره با توجه به ابهام در چگونگی ارائه خدمات مذکور به این نوع خانواده ها انجام گرفت. روش این پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا و بحث گروهی متمرکز است که از طریق نمونه گیری هدفمند و داوطلبانه 29 نفر شامل کارکنان اقماری، همسران، کارشناسان خانواده و مدیران انتخاب و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته داده ها تا اشباع نظری جمع آوری شد.سپس داده ها بصورت کلمه به کلمه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها منجر به پیدایش سه طبقه اصلی انتزاعی شد که دربرگیرنده توانمندسازی فردی، تحکیم پویایی خانواده و گسترش شبکه های حمایتی بوده و در مجموع از 10 زیرطبقه تشکیل شده اند؛ در نتیجه استفاده از این راهبردها درقالب نقشهای حرفه ای مددکاری اجتماعی و مشاوره از قبیل آموزش، مشاوره، مداخله و حمایت های نهادی و غیر نهادی جهت حفظ سلامت خانواده و سازگاری مناسب آنها با شرایط خاص خودشان، می تواند مفید و راهگشا باشد.
خانواده
مددکاری اجتماعی
کار اقماری
مطالعه کیفی
2021
02
19
513
532
https://jfr.sbu.ac.ir/article_100878_278372355b6ba14ef238dc992b4c35cf.pdf
خانواده پژوهی
JFR
1735-8442
1735-8442
1399
16
4
بررسی چالش های حقوق خانواده ناشی از شیوع بیماری کرونا در برخی از کشورها با تاکید بر حق حضانت و ملاقات کودکان
فاطمه
زین الدینی
محمد
روشن
شرایط پیشآمده ناشی از ویروس کرونا به گونهای تمام جهان، افراد و روابط آنها را دچار دگرگونی کرده و تحت تأثیر قرار داده است. این شرایط بر توافقات حقوقی افراد نیز تأثیرگذار بوده است؛ بهعنوان نمونه توافقات والدین کودکانی که به دلایلی از قبیل طلاق جدا از یکدیگر زندگی میکنند، تحت تأثیر این شرایط قرار گرفته است. در مواردی حق ملاقات والدی که به موجب حکم دادگاه باید روز یا روزهایی از هفته کودک را ملاقات کند، مورد بازنگری قرار گرفته یا در صورتی که حضانتکننده، مانع ملاقات طفل با اشخاص ذیحق شود و به دلایل موجه و امکان ورود ضرر به کودک از اعمال حقی ممانعت کند، حکم به مجازات وی نشده است.با توجه به لازمه دو نهی منتج از قواعد لاضرر، نهی از عروض در تهلکه و بر اساس اصل 40 قانون اساسی چون اعمال این حق موجبات ورود ضرر به غیر را فراهم و تمهید میکند و محتمل نیز قوی است، بنابراین حکم به الغای موقت این حضانت یا ملاقات حسب اقتضا خواهد شد. ملاک برهمزدن توافقات والدین و اشخاص ذیحق، بر اساس قانون داخلی و برخی از کشورهای مورد مطالعه همچون استرالیا، کانادا و ایرلند؛ به مخاطره افتادن سلامت جسمی، امکان ورود ضرر و نهایتاً حفظ مصالح کودکان است. این موارد موضوعاتی است که به دادگاه و حضانتکننده اجازه میدهد تا برای دورهای محدود شخص ذیحق؛ اعم از والدین یا سایر اقربا از ملاقات با کودکان محروم شده و استنکاف حاضن موجبات مسئولیت مدنی و کیفری برای وی نباشد. از دیگر مشکلات مربوط به دعاوی حضانت و حق ملاقات در ایام شیوع کرونا، قرنطینهسازی و تعطیلی اماکن عمومی و ادارات، روشهای دسترسی به دادگاهها و حضور در جلسات دادرسی و آگاهی از این روند بوده که در این مقاله به آنها پرداخته خواهد شد.
ویروس کرونا
حقوق خانواده
حضانت
حق ملاقات
ضرر
سلامت جسمی
2021
02
19
533
545
https://jfr.sbu.ac.ir/article_100879_079cf9c06371d38750e639000b167964.pdf
خانواده پژوهی
JFR
1735-8442
1735-8442
1399
16
4
پویایی طلاق در ایران با تأکید بر دوره 1393-1383
حسین
ملتفت
مصیب
محبی
داود
شهپری
فاطمه
هاشمی
با توجه به افزایش آمار طلاق در کشور طی سالهای اخیر، مقاله پیشرو بر آن است تا با رویکرد توصیقی ـ تحلیلی و با استفاده از روش تحلیل ثانویه، وضعیت طلاق در ایران و روند آن طی دوره 1393-1383 را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور از منابع موجود شامل دادههای سرشماری، سازمان ثبت احوال و نمونه سرشماری 1390 برای زنان 64-15 ساله استفاده شده است. یافتهها نشان داد نسبت طلاق به ازدواج در کل کشور در سال 1383، 10.21 بوده که طی یک روند افزایشی در سال 1393 به 22.58 رسیده است. همچنین یافتههای حاصل از مطالعه الگوهای سنی و جنسی نیز نشان داد در سال 1393، زنان سنین 20 تا 35 ساله و مردان سنین 25 تا 40 ساله در معرض خطر بیشتری برای طلاق بودند.شاخص میانگین طول مدت زندگی، افزایش یک سال دوام زندگی مشترک در سال 1393 در مقایسه با سال 1383 را نشان داد. عوامل اجتماعی ـ اقتصادی و افزایش شاخصهایی مانند سطح تحصیلات زنان و استقلال آنها، سن ازدواج، شهرنشینی و تراکم جمعیت و میزان بیکاری، خصوصاً مردان و جوانان در تعامل با ساختار سنی و همچنین تغییرات فرهنگی نقش مهمی در روند رو به تزاید طلاق در طول یک دهه اخیر ایفا کردهاند.
طلاق
مسائل اجتماعی
تغییر خانواده
2021
02
19
547
568
https://jfr.sbu.ac.ir/article_100880_d8dc04cd4a5984a7703d5c08647527fb.pdf