دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده
خانواده پژوهی
1735-8442
2476-7484
10
3
2015
02
20
دگرگونی در الگوی متعارف خانواده ایرانی (تحلیل ثانویه دادههای ملی)
277
296
FA
علی
جنادله
دکتری جامعه شناسی توسعه
a.janadleh@gmail.com
مریم
رهنما
کارشناسی ارشد پژوهشگری
خانواده متعارف ایرانی ـ که دارای ویژگیهایی همچون الگوی همسرگزینی مبتنی بر محوریت و موافقت والدین، عمومیت ازدواج و پایین بودن نسبی سن ازدواج، ممنوعیت روابط جنسی خارج از ازدواج، اهمیت فرزندآوری، حضور هر دو والد در خانواده و نگرشهای جنسیتی سنتی است ـ امروزه به دلیل تغییرات ساختاری ناشی از نوسازی ـ همچون صنعتی شدن، گسترش شهرنشینی، مهاجرت و فراگیر شدن تحصیلات ـ و همچنین گسترش ارزشهای مدرن ـ همچون فردگرایی، استقلال و خودمختاری افراد ـ دگرگونیهای مهمی را تجربه میکند.در این مقاله تلاش شد براساس تحلیل ثانویه دادههای ملی موجود در خصوص نگرشهای مرتبط با خانواده، گمانههایی را در ارتباط با تحولات و دگرگونیهای پیش روی خانواده متعارف ایرانی مطرح کرد. براساس یافتههای این مطالعه، از جمله مهمترین دگرگونیهای احتمالی در این زمینه میتوان به مواردی همچون تغییر الگوی همسرگزینی و روابط بین دو جنس، تأخیر در ازدواج یا تجرد قطعی، شکلگیری الگوهای جدید خانواده و تضادهای جنسیتی اشاره کرد.
ایران,خانواده,ازدواج,مدرنیته,تغییرات,گمانهزنی
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96503.html
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96503_dd1e813cdb00cead45445c779aaa9746.pdf
دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده
خانواده پژوهی
1735-8442
2476-7484
10
3
2015
02
20
بررسی برخی حقوق غیرمالی زوجین در نکاح منقطع
267
312
FA
مصطفی
فضائلی
دانشگاه قم
mfazaeli2002@yahoo.com
اولیاء
محمدی
دانشگاه قم
هرگاه عقدی به طور صحیح واقع شود، حقوق و تعهداتی معین را برای طرفین آن به بار میآورد. در عقود شخصی مانند نکاح برخی از این آثار حقوق و تعهدات غیرمالی است. نکاح منقطع نیز از این امر مستثنی نیست و با انعقاد آن حقوقی بر عهده زوجین قرار میگیرد که حق فسخ به واسطه عیوب زوج و زوجه و همچنین حق بذل مدت، از جمله آنهاست. اما قانونگذار ایران و به تبع آن حقوقدانان از تبیین دقیق، صریح و روشن این امر، غفلت نمودهاند.به نظر میرسد با توجه به گسترش این نوع از نکاح در جامعه کنونی و خلأهای قانونی موجود در خصوص نکاح منقطع و آثار آن، نمایندگان مجلس باید در پی تدوین مواد قانونی صریح و به دور از ابهام، در جهت بیان آثار حاکم بر این عقد، که از جمله آنها حقوق غیرمالی زوجین است، باشند تا افراد با آگاهی کامل نسبت به احکام و آثار این عقد، به انعقاد آن اقدام نمایند.پاسخی که به عنوان یک امر کلی میتوان بیان نمود، این است که با جاری ساختن قاعده «لاضرر ولاضرار فیالاسلام» و قاعده «نفی عسر و حرج»، میتوان موارد فسخ نکاح دائم را به نکاح منقطع نیز سرایت داد. همچنین با توجه به قواعد فقهی، میتوان تحت شرایطی به زوجه نیز حق بذل مدت را اعطا نمود. که در خصوص هر یک از این حقوق، سؤالات و ابهامات قانونی و اختلاف آرا وجود دارد. در این مقاله تلاش شده است تا به تفصیل به هر یک از این موارد پرداخته شود.
حقوق غیرمالی,نکاح منقطع,زوج,زوجه
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96495.html
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96495_800cc9f9fe40380d47a07c72beb4c8e4.pdf
دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده
خانواده پژوهی
1735-8442
2476-7484
10
3
2015
02
20
هنجاریابی و ساختار عاملی مقیاس تعاملات خانوادگی (FCS) و رضایت خانوادگی (FSS): در خانوادههای ایرانی
313
329
FA
مجتبی
حبیبی
دانشگاه شهید بهشتی
mo_habibi@sbu.ac.ir
محمدعلی
مظاهری
دانشگاه شهید بهشتی
سپیده
دهقانی
دانشگاه تهران
احمد
عاشوری
دانشگاه علوم پزشکی تهران
هدف پژوهش حاضر بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی مقیاسهای تکمیلی انسجام و سازگاری خانواده (FACES-IV)، یعنی؛ مقیاس تعاملات خـانـوادگـی (FCS) و مقیاس رضایت خـانـوادگی (FSS) در جامعه خانوادههای ایرانی بود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی و مقطعی است که برای این منظور 1652 آزمودنی از اعضاء خانواده هایهفت استـان تهران، مشهد، تـبـریـز، کرمانشاه، یزد، شیراز و اصفهان (558 پدر، 576 مادر و 518 فرزند) مقیاسهای تعاملات و رضایت خانوادگی را تکمیل نمودند. برای بررسی روایی همگرا و واگـرا از مقیـاس سلامت خلقی (DASS)، پرسشنامه مشکلات رفتـاری کـودکـان (YSR)، فرم کوتاه مقیاس استـرس فرزندپروری (PSI-SF) و فهرست وقایع زندگی (LE) استفاده گردید.نتایج آلفای کرونباخ حاکی از آن بود که میزان اعتبار مقیاس تعاملات خانوادگی برای پدران، مادران و فرزندان خانواده به ترتیب 88/0، 87/0 و 89/0 و مقیاس رضایت خانوادگی برای پدران، مادران و فرزندان خانواده به ترتیب 90/0، 88/0 89/0 به دست آمد. بررسی روایی همگرا و واگرا از طریق محاسبه ضریب همبستگی مقیاس تعاملات و رضایت خانوادگی با مقیاس DASS، YSR، PSI-SF و LE رضایتبخش بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که الگوی دو عاملی وابسته به هم تحت عناوین دو زیرمقیاس تعاملات و رضایت خانوادگی، برازش خوبی با دادهها دارد. در بررسی ساختار عاملی، نتایج پژوهش از مدل دو عاملی متمایل حمایت کرد. بر اساس نتایج، مقیاسهای تعاملات و رضایت خانوادگی واجد ویژگیهای روانسنجی برای کاربرد در پژوهشهای روانشناختی خانوادههای ایرانی است.
تعامل خانوادگی,رضایت خانوادگی,ویژگیهای روانسنجی
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96516.html
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96516_0c69cc260cf7f1625da1d8808f5db024.pdf
دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده
خانواده پژوهی
1735-8442
2476-7484
10
3
2015
02
20
رابطه سبک زندگی با رضایت زناشویی
331
344
FA
سمیه
پورمیدانی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
s_pourmeidani@yahoo.com
ابوالقاسم
نوری
دانشگاه اصفهان
سیدعباس
شفتی
دانشگاه اصفهان
این پژوهش، با هدف تعیین رابطه بین سبک زندگی و رضایت زناشویی در دانشجویان متأهل دانشگاههای شهر اصفهان به انجام رسید. پژوهش از نوع توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان متأهل دانشگاههای شهر اصفهان در سال تحصیلی 92-91 بـودند که از میـان آنها 383 نفر (276 زن، 107 مرد) به عنوان نمونه و به صورت خوشهای تصادفی از 5 دانشگاه انتخاب شدند. در این پژوهش از دو پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (انریچ، 1986) و سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامتی (والکر، 1990) استفاده شد. داده های حاصل از پرسشنامهها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد بین سبک زندگی و رضایت زناشویی رابطه معنادار وجود دارد (01/0p<). تحلیل رگرسیون نشان داد سبک زندگی میتواند 20 درصد واریانس رضایت زناشویی را تبیین کند. با توجه به این یافته، میتوان از طریق آموزش تغییر سبک زندگی به زوجین کمک کرد تا با اصلاح سبک زندگی خود، باعث غنیسازی زندگی مشترک خود گردند.
سبک زندگی,رضایت زناشویی,دانشجویان متأهل
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96524.html
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96524_e0db2a3421205350792dc1292ad7bd36.pdf
دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده
خانواده پژوهی
1735-8442
2476-7484
10
3
2015
02
20
بررسی اثربخشی امیددرمانی گروهی بر کیفیت زندگی اعضای خانواده بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا
345
356
FA
مهدی
دهستانی
دانشگاه پیام نور
dehestani110@yahoo.com
ادبیات پژوهش بیانگر این است که اعضای خانواده بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا کیفیت زندگی پایینی را گزارش میدهند. کمبود دانش در مورد نحوه مواجهه با شرایط بیمار و مهارتهای حل مسئله ناکافی برای حل مشکلات ناشی از شرایط بیمار با سطح پایینتر کیفیت زندگی مراقبان در ارتباط است. پژوهش حاضر سعی داشت با استفاده از امیددرمانی مهارتهای مقابلهای و مهارتهای حل مسئله مراقبان و انگیزه آنان برای حل مشکلاتشان را افزایش دهد.سی عضو خانواده بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا در پژوهش حاضر شرکت کردند. امیددرمانی شامل 8 جلسه (4 هفته) بود. هر جلسه حدود 2 ساعت طول میکشید. از شرکتکنندگان در گروه امیددرمانی خواسته شد که به پرسشنامههایی در زمینه کیفیت زندگی و امید پیش از شروع نخستین جلسه و پس از آخرین جلسه پاسخ دهند. علاوه بر این، شرکتکنندگان گروه کنترل به همان ابزارها در دو نوبت و با فاصله زمانی 4 هفته پاسخ دادند.نتایج نشان داد که دو گروه شرکتکنندگان تفاوت معناداری با یکدیگر در نمرات پایه کیفیت زندگی و امید نداشتند. تحلیل کواریانس نشان داد که شرکتکنندگان گروه امیددرمانی پس از پایان جلسات در مقایسه با گروه کنترل نمرات بالاتری در خردهمقیاسهای سرزندگی (001/0=p)، سلامت روانی (024/0=p)، عملکرد اجتماعی (006/0=p) و سلامت عمومی (001/0=p) داشتند. سایر یافتهها معنادار نبود.نتایج نشان داد که امیددرمانی گروهی درمانی مؤثر برای افزایش کیفیت زندگی مراقبان است، به خصوص در بعدهای روانشناختی.
کیفیت زندگی,امیددرمانی گروهی,بیماران اسکیزوفرن,اعضای خانواده
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96532.html
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96532_6d08bea783c16101570337589de237a9.pdf
دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده
خانواده پژوهی
1735-8442
2476-7484
10
3
2015
02
20
اثربخشی آموزش «مکالمه زوجین با موقعیت/فرد سوم» در کاهش نارضایتی زناشویی
357
373
FA
حسین
پورشهریار
دانشگاه شهید بهشتی
h_pourshahriar@sbu.ac.ir
پژوهشها نشان دادهاند که نارضایتی زناشویی با مجموعه وسیعی از مسائل و مشکلات فراگیر فردی و بین فردی همراه است. اقدامات مداخلهای نیز عمدتاً بر اساس نتایج چنین مطالعاتی و با هدف کنترل آنها طرح و مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش «الگوی مکالمه زوجین با موقعیت/فرد سوم» در کاهش نارضایتی زناشویی صورت گرفت. در این بررسی 28 زوج (56 آزمودنی) بر اساس علاقه، مصاحبه تشخیصی و نمرات مربوط به پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (ENRICH) انتخاب شده و به صورت تصادفی در گروههای آزمایش و کنترل قرار گرفتند. آزمودنیهای گروه آزمایش به مدت هشت جلسه هفتگی در برنامه آموزشی «مکالمه زوجین با موقعیت/فرد سوم» شرکت کردند. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که اگرچه الگوی ترکیب خطی ابعاد رضایت زناشویی در متمایز کردن سطوح متغیر گروه مؤثر بود، اما سه مؤلفه ارتباطی روابط زناشویی، بستگان و دوستان و ازدواج و فرزندان به میزان قابل توجهی بیشتر از شش مؤلفه دیگر تحت تأثیر مداخله مورد نظر در بررسی حاضر قرار گرفتند. بر این اساس میتوان گفت اصلاح الگوی مکالمه زوجین از طریق اصلاح تحریفهای شناختی و نیز کنترل و تنظیم هیجانی میتواند سطح رضایت زناشویی را تا حد قابل توجهی افزایش دهد.
آموزش,نارضایتی زناشویی,مکالمه زوجین,موقعیت/فرد سوم
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96537.html
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96537_6d98d7ea57d070c0d97f0bd44c08eff4.pdf
دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده
خانواده پژوهی
1735-8442
2476-7484
10
3
2015
02
20
بررسی نقش آسیبپذیری سبک شخصیت، همسرآزاری و پاسخهای مقابلهای در پیشبینی افسردگی پس از زایمان
375
391
FA
حمیده
قاسمی
دانشگاه شهید چمران اهواز
h-ghasemi@phdstu.scu.ac.ir
حبیب
هادیانفرد
دانشگاه شیراز
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش آسیبپذیری سبک شخصیت، همسرآزاری و پاسخهای مقابلهای در پیشبینی افسردگی پس از زایمان انجام شد. جامعه پژوهش کلیه زنان مراجعهکننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر شیراز که در سه ماهه سوم بارداری بودند در نظر گرفته شد. به کمک روش نمونهگیری در دسترس 140 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. دادهها در دو مرحله گردآوری شد. در مرحله اول از زنانی که در سه ماهه سوم بارداری بودند. اطلاعات مربوط به خصوصیات جمعیتشناسی، مقیاس تاکتیکهای تعارضی، (استراوس، 1996)، پرسشنامه سبک شخصیت آسیب پذیر، (بویس و دیگران، 2001) و پاسخهای مقابلهای (بلینگز و موس، 1984) اخذ شد. مرحله دوم 2 هفته تا 6 ماه پس از زایمان بود که طی آن پرسشنامه افسردگی پس از زایمان ادینبرگ تکمیل شد. اطلاعات به دست آمده از طریق رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، تی تست مستقل و خی دو چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که 49/0 از واریانس افسردگی پس از زایمان توسط سه متغیر آسیبپذیری شخصیت، همسرآزاری و سبک مقابلهای تبیین میشود. آسیبپذیری شخصیت و همسرآزاری به طور مثبت و سبک مقابلهای به طور منفی این اختلال را پیشبینی میکند. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر میرسد یکی از عوامل مهمی که فرد را مستعد اختلال افسردگی پس از زایمان میکند، آسیبپذیری سبک شخصیت است. زنان دارای این سبک شخصیتی در مواجهه با رویدادهای استرسزا از جمله همسرآزاری، هم سطح استرس بالاتری را درک میکنند و هم راهبردهای مقابلهای نامطلوبتری را به کار میبرند. بنابراین بیشتر مستعد ابتلا به اختلال افسردگی پس از زایمان میباشند.
افسردگی پس از زایمان,سبک شخصیت آسیبپذیر,همسرآزاری,سبک مقابلهای
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96543.html
https://jfr.sbu.ac.ir/article_96543_fba511e9fc0e263f2f7f0ddc794f9fc6.pdf