ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی دگرگونیهای خانوادگی در فرایند گذارِ زندگی مشترک زنان و مردان با کمک نظریه دادهبنیاد
این جستار یک مطالعه توصیفی ـ تحلیلی بود که با هدف واکاوی دگرگونیهای خانوادگی زندگی مشترک زنان و مردان به روش کیفی، با راهبرد نظریه دادهبنیاد مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری تمامی مردان و زنان متأهل شهر تهران بودند که پژوهشگر با توجه به هدف خود با استفاده از نمونهگیری غیراحتمالی هدفمند و نمونههای در دسترس نمونههای خود را انتخاب کرد. در نهایت تعداد 19 نفر در این فرایند مشارکت داشتند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه باز و مصاحبه حضوری بود، پرسشهای مقدماتی زیر نظر استاد راهنمای رساله دکتری تهیه شد. روش تجزیه و تحلیل دادهها طی فرایند کدگذاری باز، محوری و اصلی انجام گرفت. در نتیجه فرایند کدگذاری، در نهایت پدیده اصلی با عنوان دگرگونیهای خانوادگی با موضعگیریهای ناهمسو مفهومسازی شد که شامل مقولههای محوری برداشتهای دوگانه از دگرگونی خانوادگی و سازگاری و پذیرش اجباری دگرگونیها مقولهبندی شد. مشارکتکنندگان علل، زمینهها و شرایط مداخلهگر متفاوتی را در شکلگیری این دگرگونیهای خانوادگی عنوان کردهاند که به پیامدهای متفاوتی انجامید. این پیامدها در مقوله اصلی تغییر الگوهای پذیرفتهشده خانوادگی با مقولات محوری فردگرایی مدرن، دگرگونی کارکردمحور و تغییر نقشها مقولهبندی شد. البته مشارکتکنندگان از استراتژیهای متفاوتی برای مواجهه با این دگرگونیها استفاده کردند که در فرایند کدگذاری در دو مقوله محوری درک موقعیت و ابعاد خانواده مفهومسازی شد.
https://jfr.sbu.ac.ir/article_101491_96f9d5f62dd36959c32715ce17fb77cd.pdf
2021-08-23
145
166
10.52547/jfr.17.2.145
دگرگونیهای خانوادگی
زنان و مردان متأهل
نظریهی دادهبنیاد
شهناز
بختیاری
bakhtyari.shahnaz1976@gmail.com
1
دانشگاه ازاد تهران شمال
AUTHOR
ابوالحسن
تنهایی
hatanhai121@gmail.com
2
دانشیار دانشگاه ازاد تهران مرکزی
LEAD_AUTHOR
محمدمهدی
لبیبی
labibi_mehdi@yahoo.com
3
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
میثم
موسایی
mousaaei@ut.ac.ir
4
استادیار دانشکده علوم اجتماعی تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تجارب آسیبشناختی و رضامندی دلبستگیمحور در رابطه جنسی: یک پژوهش کیفی مبتنی بر دیدگاه همسران ایرانی
مطالعه حاضر با هدف «واکاوی تجارب آسیبشناختی و رضامندی دلبستگیمحور در رابطه جنسی همسران ایرانی» انجام شد.از رابطه جنسی بهعنوان نیروی محرکه و برانگیزانندهای یاد شده که میتواند باعث برقراری تماس نزدیک و صمیمانه بین دو فرد شود. این مطالعه، یک پژوهش کیفی به روش پدیدارشناسی بود و مشارکتکنندگان براساس روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. 24 نفر از همسران با حداقل سه سال طول مدت زندگی مشترک و در دو گروه رضامند از رابطهی زوجی (خودگزارشی) و ناراضی (در سه جلسهی نخست از فرآیند زوجدرمانی یا در فرآیند حقوقی و قانونی طلاق)، تجاربشان از رابطهی جنسی را به اشتراک گذاشتند. تحلیل و تفسیر دادهها به روش کلایزی و رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. پس از تحلیل نتایج دو خوشهی اصلی «ارتباط تنانه مقَوِّمِ رابطه زوج» و «آسیبپذیری رابطه از انفصال ارتباط تنانه» و هشت خوشهی فرعی (سه مضمون ذیلِ نخستین خوشه: خواهشِ تن، پژواکِ تمنایِ جان، پیوستگیِ درون و بیرونِ ارتباط تنانه، خلقِ هویتِ مشترک و تمامیتجویی؛ و پنج مضمون ذیلِ دومین خوشه: والد شدن، موانع دانشی، موانع انگیزشی، عاطفی و رفتاری، ناهمنواییِ نامطلوب و تجارب گسست عاطفی) استخراج شد. نتایج این مطالعه تأییدی است بر اینکه نظریه دلبستگی میتواند یک چارچوب اساسی برای فهم و درک عمیقتر رفتارها و تجربههای جنسیِ همسران ارائه کند.
https://jfr.sbu.ac.ir/article_101492_c5df7d24391af50e0b80bf9eb7b61eb6.pdf
2021-08-23
167
207
10.52547/jfr.17.2.167
رابطه جنسی
مضامین آسیبشناختی
مضامین رضایتمندی
دلبستگیمحور
نیره
قشنگ
nayereghashang@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
محمدعلی
مظاهری تهرانی
m-mazaheri@sbu.ac.ir
2
دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
لادن
فتی
lfata@yahoo.com
3
علوم پزشکی ایران
AUTHOR
فرشته
موتابی
fmootabi@yahoo.com
4
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
محمود
حیدری
mahmood.heidari@gmail.com
5
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش میانجی طرحوارههای هیجانی در رابطه بین پیوند والدینی و صمیمیت زناشویی
در بسیاری از پژوهشها نشان داده شده که روابط اولیه والد ـ کودک بر کیفیت روابط زناشویی فرزندان تأثیرگذار است؛ اما این مسئله که روابط اولیه با والدین از چه مسیرهایی بر کیفیت رابطه زوجی اثرگذار است، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی طرحوارههای هیجانی در رابطه بین پیوند والدینی و صمیمیت زناشویی، انجام شده است. روش این پژوهش از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی افراد متأهل ساکن شهر یزد در سال 1398-1397 است. معیارهای ورود به پژوهش عبارت بودند از: متأهلبودن، داشتن سواد خواندن و نوشتن، زندگی زیر یک سقف حداقل به مدت دو سال و اینکه والدین فرد تا قبل از 16 سالگیِ او فوت نکرده باشند. از بین افرادی که معیارهای ورود به پژوهش را داشتند، تعداد 426 نفر (227 نفر زن و 199 نفر مرد) در پژوهش شرکت کردند. شیوه نمونهگیری به صورت در دسترس و از طریق پرسشنامه کاغذی و فرم اینترنتی بود. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش عبارت بودند از: مقیاس پیوند والدینی (PBI)، مقیاس صمیمیت زناشویی تامپسون و والکر (MIS) و مقیاس طرحوارههای هیجانی لیهی (LESS). دادههای به دست آمده با استفاده از روشهای آمار استنباطی همچون همبستگی و تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان داد که تعدادی از طرحوارههای هیجانی در رابطه بین پیوند والدینی و صمیمیت زناشویی نقش میانجی داشتند. بنابراین با توجه به نقش طرحوارههای هیجانی در تجربه هیجانی و استفاده از راهبردهای کنترل هیجان، میتوان گفت که این طرحوارهها از طریق تأثیر بر ادراک افراد از هیجان (مثل باور به غیرقابل کنترل بودن و منحصر بودن هیجانات به شخص) و نیز استفاده از راهبردهای مختلف (همچون نگرانی، سرزنش دیگران، نشخوار فکری و اجتناب از موقعیت) جهت مقابله با هیجان، در رابطه بین پیوند والدینی و صمیمیت زناشویی نقش میانجی را ایفا میکنند.
https://jfr.sbu.ac.ir/article_101493_771c0e30ef528a6e75ac100a16340212.pdf
2021-08-23
209
241
10.52547/jfr.17.2.209
پیوند والدینی
صمیمیت زناشویی
طرحواره های هیجانی ـ
نقش میانجی
مریم
امیری نژاد
mona.amiri7373@gmail.com
1
دانشگاه شهیدبهشتی
AUTHOR
منصوره السادات
صادقی
m_sadeghi20097@yahoo.com
2
دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
لیلی
پناغی
lpanaghi@gmail.com
3
دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه تأثیر آموزش والدگری مبتنی بر مواجهه با چالشهای فرزندپروری و برنامه فرزندپروری مثبت بر ابعاد والدگری مؤثر و سازگاری زوجی در مادران دارای فرزند نوجوان
پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه تأثیر برنامه فرزندپروری مثبت و آموزش والدگری مبتنی بر مواجهه با چالشهای فرزندپروری بر ابعاد والدگری مؤثر و سازگاری زوجی مادران انجام شد. روش پژوهش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری یکماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری، مادران دارای فرزند نوجوان شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-1397بودند.از افرادی که در فراخوان شرکت کردند 24 آزمودنی با روش تصادفی انتخاب و در گروهها گمارش شدند. مداخلات به صورت هشت جلسه دو ساعته انجام شد. دادهها با استفاده از پرسشنامههای والدگری آلاباما و سازگاری زوجی اسپانیر (1976) گردآوری شدند. برای تحلیل دادهها از تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد میان برنامه فرزندپروری مثبت و گروه گواه در والدگری مثبت و نظارت ضعیف تفاوت معنیداری وجود دارد، همچنین بین گروه والدگری مبتنی بر مواجهه با چالشها و گروه گواه از نظر والدگری مثبت، تنبیه بدنی و اطلاع، تفاوت معنیداری دیده شد. هر چند تفاوتی میان تأثیر دو روش آموزشی بر ابعاد والدگری مؤثر و سازگاری زوجی یافت نشد (05/0P<). بر پایه یافتهها میتوان گفت برنامه فرزندپروری مثبت و آموزش والدگری مبتنی بر مواجهه با چالشهای فرزندپروری، هر کدام میتوانند برخی کارکردهای والدگری را ارتقا دهند. در واقع میتوان نتیجه گرفت هیچ کدام از روشهای آموزش فرزندپروری بهتنهایی جامعیت نداشتهاند و لذا با توجه به اثربخشی متفاوت دو روش آموزشی، توصیه میشود برای ارتقای کیفیت فرزندپروری و به منظور تأثیر بیشتر، ترکیبی از برنامههای آموزشی استفاده شود.
https://jfr.sbu.ac.ir/article_101494_21fcb9f2099a221dc6a00c3e09540c5f.pdf
2021-08-23
243
266
10.52547/jfr.17.2.243
والدگری مؤثر
والدگری مبتنی بر مواجهه با چالش ها
برنامه فرزندپروری مثبت
نوجوان
سازگاری زوجی
داود
حاج خدادادی
d.hkhodadadi@edu.ui.ac.ir
1
دانشجوی دکتری، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان
AUTHOR
محمد رضا
عابدی
m.r.abedi@edu.ui.ac.ir
2
استاد گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان
AUTHOR
رضوان السادات
جزایری
razvgaza@edu.ui.ac.ir
3
استادیار گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان
AUTHOR
عذرا
اعتمادی
4
دانشگاه اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ساخت و بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اعتیاد به تلفن همراه و تبلت در دانشآموزان مقطع ابتدایی ـ نسخه والد و ارتباط آن با سبکهای تربیتی والدین
هدف این پژوهش ساخت و بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اعتیاد به تلفن همراه و تبلت، در دانشآموزان مقطع ابتدایی و ارتباط آن با سبکهای تربیتی والدین بود. 200 نفر از دانشآموزان مقطع ابتدایی به شیوه در دسترس انتخـاب شـدند و بـا اسـتفاده از پرسشنامه محققساخته اعتیاد به تلفن همراه و تبلت و پرسشنامه سبک والدگری بامریند ارزیابی شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که این پرسشنامه یک عامل اصلی دارد که 40 درصد واریانس کل را تبیین میکند و از طریق محاسبه همبستگی گویهها با نمره کل (01/0=p)، آلفای کرونباخ (91/0=α) و روش دو نیمه کردن (88/0=r) به ترتیب روایی و پایایی مناسب این پرسشنامه نشان داده شد. همچنین میزان درآمد خانواده، تحصیلات مادر و سبک والدگری سهلگیرانه بهطور مستقیم و معنادار و سبک والدگری مقتدرانه بهطور معکوس و معنادار با میزان اعتیاد کودکان دبستانی به تلفن همراه و تبلت همبسته بود. بررسی ویژگیهای روانسنجی نشان داد پرسشنامه حاضر یک عامل زیربنایی مطلوب و همبسته دارد و میتوان برای ارزیابی اعتیاد دانشآموزان مقطع ابتدایی به تلفن همراه و تبلت در پژوهشهای آتی از آن استفاده کرد. همچنین برای مداخله در میزان استفاده کودکان دبستانی از تلفن همراه و تبلت، در نظر گرفتن عوامل خانوادگی حائز اهمیت است.
https://jfr.sbu.ac.ir/article_101495_5b1cd5b9d973ce78da25b0d960fb15e1.pdf
2021-08-23
267
282
10.52547/jfr.17.2.267
سبک والدگری
دانش آموز
تلفن همراه
اعتیاد
کووید-
سعید
صادقی
saeidsadeghi.psychologist@gmail.com
1
استادیار، پژوهشکده علوم شناختی و مغز، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
سیندخت
سرلک
sindokht.sarlak@gmail.com
2
پژوهشکده علوم شناختی و مغز دانشگاه شهیدبهشتی
AUTHOR
سجاد
ایوبی
sajjadayyobipsc@gmail.com
3
پژوهشکده علوم شناختی و مغز، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل و کشف چالشهای پرورش فرزند کمشنوا از دیدگاه والدین با شنوایی عادی و نوجوانان کمشنوا: یک مطالعه مقدماتی
نوجوانان کمشنوا یکی از گروههای مهم افراد با نیازهای ویژه محسوب میشوند که پژوهش درباره آنها اندک و گاهی دارای نتایج متناقض است. این پژوهش با هدف تحلیل و کشف چالشهای پرورش فرزند کمشنوا از دیدگاه والدین با شنوایی عادی و نوجوانان کمشنوا بر مبنای نظریه دادهبنیاد انجام شده است. نمونه پژوهش 10 نوجوان کمشنوای پسر و دختر و 15 والد با شنوایی عادی دارای فرزند نوجوان کمشنوا بودند که به روش نمونهگیری نظری و هدفمند از انجمن خانوادهی ناشنوایان شهر تهران در سال 1399 انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق تا رسیدن به اشباع نظری جمعآوری و با کدگذاری نظری (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) تحلیل شد. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، کدهای باز حول 103 مفهوم، کدهای محوری شامل 15 مفهوم و کدهای انتخابی در چهار مفهوم تحت عناوین عوامل مربوط به والدین، عوامل مربوط به نوجوان، عوامل مربوط به خانواده و عوامل مربوط به جامعه شناسایی و استخراج شدند. با توجه به نتایج بهدستآمده، توجه ویژه به چالشهای پیشرو در پرورش فرزند کمشنوا اهمیت بسزایی دارد.
https://jfr.sbu.ac.ir/article_101496_505a525afb34e5c8dc242afd058e49de.pdf
2021-08-23
283
301
10.52547/jfr.17.2.283
نوجوانان
کمشنوا
فرزندپروری
نظریه داده بنیاد
علی
آقازیارتی
ali_ziarati99@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش افراد با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
محمد
عاشوری
m.ashori@edu.ui.ac.ir
2
گروه روانشناسی و آموزش افراد با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
LEAD_AUTHOR
قاسم
نوروزی
g.norouzi@edu.ui.ac.ir
3
استادیار گروه روانشناسی و آموزش افراد با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثربخشی روش آموزشی فرزندپروری ذهنآگاهانه در استرس فرزندپروری و کیفیتزناشویی مادران کودکان کمتوانیذهنی
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی فرزندپروری ذهنآگاهانه در استرس فرزندپروری و کیفیتزناشویی مادران کودکان کمتوان ذهنی انجام شد. پژوهش حاضر از نوع نیمهآزمایشی با گروه کنترل و در دو مرحله پیشآزمون ـ پسآزمون بود. جامعه آماری همه مادران دارای کودک زیر 18 سال مبتلا به کمتوانیذهنیِ مراجعهکننده به مراکز بهزیستی شهر ایذه بودند که از بین آنها 30 نفر از مادران دارای کودک کمتوانذهنی با روش هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند (هر گروه 15 نفر). ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامههای استرس والدگری (آبیدین، 1991) و کیفیت زناشویی (نورتن، 1983) بود. آموزش فرزندپروری ذهنآگاهانه به شیوه گروهی در 8 جلسه 90 دقیقهای، هفتهای یک بار بر گروه آزمایش اجرا شد. گروه گواه در طی این مدت هیچ آموزشی دریافت نکرد. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره، حاکی از کاهش میانگین نمرات استرس فرزندپروری و افزایش میانگین کیفیت زناشویی در مرحلهی پسآزمون و پایداری این اثر در مرحله 2 ماه پیگیری بود (05/0). آموزش فرزندپروری ذهنآگاهانه میتواند در بهبود سلامت روانی خانوادههای کودکان کمتوانذهنی نتایج مفیدی را به دنبال داشته باشد.
https://jfr.sbu.ac.ir/article_101497_095c9a3439c30c803bba30c41e2001d7.pdf
2021-08-23
303
317
10.52547/jfr.17.2.303
واژگان کلیدی: فرزندپروری ذهنآگاهانه
استرس فرزندپروری
کیفیتزناشویی
کمتوانذهنی
خالد
اصلانی
kh.aslani@scu.ac.ir
1
دانشگاه شهید چمران اهواز
LEAD_AUTHOR
ماریا
مردانی
mariamardani1370@gmail.com
2
دانشگاه شهید چمران اهواز
AUTHOR
خدیجه
شیرالی نیا
k.shiralinia@scu.ac.ir
3
دانشگاه شهید چمران اهواز
AUTHOR