نقد و بررسی لایحه رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان در پرتو اسناد بین المللی حقوق کودک

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

برخورداری کودکان و نوجوانان از شرایط حساس دوران رشد و ضرورت برخوردی متفاوت با آن­ ها در صورت ارتکاب رفتارهای مخالف اوامر و یا نواهی قانون­ گذار، از یک طرف و آثار مخرب و جبران­ ناپذیر ورود این اشخاص به دادرسی کیفری بزرگسالان، موجب شده است تا مسئولان و دست­ اندرکاران عدالت کیفری در این خصوص چاره ­اندیشی کنند و با اتخاذ شیوه­ هایی متفاوت در مقام اصلاح و پیشگیری از فرو غلطیدن آنان در ورطه بزهکاری برآمده و با پیش­بینی نظام دادرسی کیفری افتراقی در راستای باز اجتماعی کردن کودکان و نوجوانان گام بردارند. اسناد بین­ المللی حقوق بشر و رهنمودهای سازمان ملل متحد در اتخاذ این رویه از سوی دولت­ ها تأثیری غیرقابل انکار داشته است. لایحه رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان که در اجرای بند دوم از اصل یک­ صد و پنجاه و هشتم قانون اساسی از سوی قوه قضاییه تهیه و پس از تصویب دولت، اکنون در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است، می ­تواند به عنوان نمونه­ ای از تلاش جمهوری اسلامی ایران در جهت انطباق با تعهدات بین­ المللی ناشی از تصویب و الحاق به کنوانسیون جهانی حقوق کودک در سال 1372 محسوب گردد. این تحقیق در ابتدا مبانی، اهداف و الزامات دادرسی ویژه کودکان و نوجوانان را مورد بررسی قرار داده و سپس لایحه رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان را در پرتو اسناد بین ­المللی حقوق کودک، مورد نقد و بررسی قرار می دهد. 

  1. اردبیلی، م. ع، (1380). حقوق جزای عمومی، جلد دوم، نشر میزان، چاپ دوم.
  2. بلیغ، ن و دیگران، (زمستان 1383). زیر نظر دکتر نسرین مصفا، طرح تقویت ظرفیت‌های آموزش و پژوهش حقوق بشر. کنوانسیون حقوق کودک و بهره‌وری از آن در حقوق داخلی ایران، نشر گرایش.
  3. پاک‌نهاد، ا، (1382). رویکرد نوین حقوق انگلستان به بزهکاری اطفال، مجله تخصصی دانشگاه علوم رضوی، شماره 19.
  4. راب‌وایت، فیوناهنیس، (1381). درآمدی بر جرم و جرم‌شناسی، ترجمه: میر روح الله صدیق بطحایی اصل. نشر دادگستر.
  5. زراعت، ع، (تابستان 1385). گذشت در جرائم قابل گذشت، مجله حقوقی دادگستری، شماره 55، سال هفتادم، دوره جدید.
  6. سیدفاطمی، م.ق، (1388). حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر دوم، جستارهایی تحلیلی از حق‌ها و آزادی‌ها، مؤسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی، چاپ اول، تهران.
  7. شرح مذاکرات تدوین لایحه دادگاه اطفال و نوجوانان بزهکار، شورای عالی توسعه قضایی.
  8. عباچی، م، (1379). حقوق کیفری اطفال بزهکار در اسناد سازمان ملل متحد، انتشارات مجد، چاپ اول.
  9. غلامی، ح، (زمستان 1385). عدالت ترمیمی، انتشارات سمت، چاپ اول.
  10. گلدوست، ر. و سیداصفهانی، ح، (بهار ـ تابستان 1383). مرحله پیش از محاکمه در دادرسی ویژه نوجوانان، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 39.
  11. محسنی، م، (1376). دوره حقوق جزای عمومی، مسئولیت کیفری، انتشارات گنج دانش، چاپ اول.
  12. محمودی جانکی، ف، (1384). حق دفاع متهم، گزیده مقالات برای ارتقاء دانش دست‌اندرکاران مبارزه با مواد مخدر در ایران، جلد نخست، انتشارات سلسبیل.
  13. موذن زادگان، ح، (بهار 1383). دادرسی کیفری ویژه کودکان و نوجوانان، مجله ندای صادق، سال نهم.
  14. مهرا، ن، (پاییز و زمستان 1382). عدالت کیفری اطفال از منظر حقوق بین‌الملل، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 38.
  15. نجفی توانا، ع، (1382). نابهنجاری و بزهکاری اطفال و نوجوانان از دیدگاه جرم‌شناسی، مقررات داخلی و اسناد بین-المللی، انتشارات راه تربیت، تهران.