تأثیر زوج درمانی هیجان مدار بر بهبود الگوهای ارتباطی جانبازان مبتلا به PTSD ناشی از جنگ و همسران شان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

2 دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... (عج)

3 دانشگاه تهران

4 بیمارستان روانپزشکی صدر

چکیده

این مطالعه با هدف شناخت تأثیر زوج­درمانی هیجان­مدار بر بهبود الگوهای ارتباطی جانبازان مبتلا به PTSD ناشی از جنگ و همسران­شان انجام شد. روش تحقیق تجربی بوده، به این منظور 28 جانباز مبتلا به PTSD و همسران­شان به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند.جمع­آوری داده­ها به­ وسیله مصاحبه PTSD و پرسشنامه الگوهای ارتباطی کـریستنسن و سـالاوی (1984) انجام شد. پس از پیش­آزمون، گروه آزمایش 10 جلسه زوج­درمانی هیجان­مدار را دریافت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفتند. تحلیل کواریانس نتایج پ‍ژوهش بیانگر تفاوت معناداری بین دو گروه آزمایش و کنترل بود. به عبارت دیگر این مدل درمانی باعث بالا رفتن میزان استفاده زوج­ها از الگوی ارتباطی سازنده متقابل و پایین آمدن میزان استفاده آن­ها از الگوهای ارتباطی اجتنابی متقابل و توقع/ کناره­گیری شده است. به­ طور کلی بیشتر مطالعات بالینی در این زمینه بر روی درمان­های فردی متمرکز است و درمان­های زوجی و خانوادگی نادیده گرفته شده­اند. اما به نظر می­رسد بالا رفتن میزان استفاده جانبازان PTSD و همسران­شان از الگوی ارتباطی سازنده متقابل موجب افزایش میزان سلامت روانی آن­ها می­شود.

  1. احمدی، خ. (1385). روان‌شناسی بحران. تهران: مرکز برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی.
  2. احمدی، خ. (1387). بررسی تأثیر خانواده درمانی رفتاری در کاهش ناسازگاری زناشویی در بین جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه. تهران: مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله.
  3. برازنده ،ک. (1386). تاثیر زوج درمانی رفتاری بر میزان رضایت زناشویی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه و همسرانشان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران.
  4. پرورش، ن. و بهرام‌نژاد، ع. (1385). اختلال استرس پس از ضربه‌ای در دانش‌آموزان زلزله زده بم مقیم شهر کرمان 4 ماه پس از زمین لرزه. فصلنامه اندیشه و رفتار، 2، 167-165.
  5. رسولی، م. (1380). رابطه بین الگوهای ارتباطی زن یا شوهران دانشجوی دانشگاه‌های تهران و الگوهای ارتباطی والدین آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، تهران.
  6. سادوک، ب. و سادوک، و. (1384). خلاصه روان‌پزشکی (ترجمه ن.ا. پورافکاری، جلد دوم). تهران: انتشارات شهر آب. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2003)
  7. شرفی، ع. (1382). رابطه بین الگوهای ارتباطی زناشویی و سلامت روان معلمان زن دوره ابتدایی و همسران آن‌ها در شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، تهران.
  8. عبادت‌پور، ب. (1379). اعتباریابی پرسشنامه الگوهای ارتباطی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، تهران.
  9. میرزایی، ج. و کرمی، غ. (1383). مقایسه تشخیص‌های بالینی بیماران بستری و سرپایی مبتلا به PTSD با آزمون‌های روان‌شناختی. مجله طب نظامی، 3، 208-201.
  10. هاشمی، م. (1386). تأثیر آموزش همسران با رویکرد آدلر بر رضایتمندی زناشویی آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
  11. هالفورد، ک. (1384). زوج‌درمانی کوتاه‌مدت (ترجمه م، تبریزی. م، کاردانی و ف، جعفری). تهران: انتشارات فراروان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2001).
  12. Dekel, R., Goldblat, H., Keider, M., Solomaon, Z., & Poliak, M. (2005). Being a wife of a veteran with post traumatic stress disorder. Family Relations, 54, 1-24.
  13. Compton, J. S., & Follet, V. M. (1998). Couple surviving trauma. In V. M. Follet & J. I. Ruzek (Eds.), Cognitive behavior therapies for trauma. New York: Guilford Press.
  14. Hahweg, K., Kaiser, A., Christensen, A., Fehm, G., & Groth, T. (2000). Self report and observational assessment of couples conflict: The concordance between the communication patterns Questionnaire & the KPI observation system. Journal of Marriage & Family, (62), 61-67.
  15. Johnson, S. (2002). Emotionally focused couple therapy with trauma survivor: Strengthening attachment bonds. New York: Guilford press.
  16. Johnson, S. (2004). Emotionally focused couple therapy: Creating connection. New York: Brunner- Rutledge.
  17. Johnson, S., & Denton, W. (2002). An Emotionally focused therapy. In A. Guramn & N. Jacobson (Eds.), The clinical hand book of couple therapy (pp. 221-250). New York: Guilford press.
  18. Matsakis, A. (2004). Trauma and its impact on families. In D. Catheral (Ed.), Handbook of stress, trauma and the family (pp. 221-250). New York: Brunner- Rutledge.
  19. Nelson, B., & Wright, D. (1996). Understanding and treating post-traumatic stress disorder symptoms in female partners of veterans with PTSD. Journal of Marital and Family Therapy, 22 (4), 1-10.
  20. Riggs, D. (2004). Marital & family therapy. In E. Foa, T. M. Kean, & M. J. Fireman (Eds.), Effective treatment for PTSD (pp. 60-83). New York: Guilford Press
  21. Sherman, M., Zanoti, D., & Jons, D. E. (2005). Key elements in couple therapy with veterans with combat post traumatic stress disorder. Professional Psychology: Research & Practice, 36(6), 479-490.
  22. Solomon, Z., & Mikulincer, M. (2006). Trajectories of PTSD: A 20-year longitudinal study. The American Journal of psychiatry, 163(4), 1-14.