آموزش خانواده به خانواده: مبانی نظری و نمونه کاربردی خانواده دارای کودکان سندروم داون

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

چکیده

  داشتن فرزندان با نیازهای ویژه، خانواده را با مسائل زیادی در زمینه‌های اجتماعی، آموزشی و خودیاری مواجه می‌سازد. برقراری ارتباط عمیق‌تر با خانواده‌ای دیگر دارای تجربه‌ای مشابه در این زمینه، می‌تواند مسیر مشکلات طی شده را به آن­ها نشان دهد. هدف آموزش خانواده به خانواده، انتقال تجارب مثبت خانواده‌ها به یکدیگر است. در این پژوهش زمینه‌یابی، به روش نمونه‌گیری در‌‌‌ دسترس از اعضای کانون خیریه سندروم داون، 12 نفر از والدین (11 مادر و 1 پدر) کودکان با سندروم داون به طور داوطلب انتخاب شدند تا در 5 جلسه هفتگی گروهی (به مدت 1 ماه) تجارب خود را در ارتباط با مسائل ویژه دوران پیش­دبستانی فرزندان خود بازگو نمایند. از میان این مسائل، 4 اولویت جهت ارایه در پانل آموزشی سمینار سندروم داون انتخاب شد.  سه ماه بعد از برگزاری سمینار، با استفاده از پرسشنامه 20 سوالی (محقق ساخته)، ویژگی­های دموگرافیک شرکت‌کنندگان داوطلب در سمینار (22 نفر از والدین) ثبت و میزان رضایت آن­ها از مفید بودن پانل آموزشی جمع‌آوری شد. نتایج نشان دادند که میانگین رضایت خانواده‌ها از  پانل آموزشی و همه مؤلفه‌های رضایت بسیار زیاد بود. با توجه به محدودیت گروه نمونه، در دسترس بودن آن و اختصاص پانل آموزشی به مسائل دوره پیش­دبستانی و عدم کنترل منابع حمایتی در خانواده‌ها، پیشنهاد می شود که پژوهش‌های آتی ضمن توجه به موارد مطروحه، به برگزاری دوره‌های آموزش خانواده به خانواده در قالب سمینارها در دوره‌های مختلف سنی افراد داون مبادرت ورزند و این­گونه برنامه‌ریزی جهت توانمند‌سازی افراد با نیازهای ویژه و خانواده‌های آن­ها در مقابله با استرس مورد استفاده قرار گیرد. 

  1. Adler, J., Wagner, J., McAdams, D. (2007). Personality and the coherence of psychotherapy narratives. Journal of Research in Personality, 41(6), 1179-1198.
  2. Allen, M. (2011). Narrative therapy for women experiencing domestic violence. London, UK: Jessica Kingsley Publishers.
  3. Beres, L., Bowles, K., & Fook, J. (2011). Narrative therapy and critical reflection on practice: A conversation with Jan Fook. Journal of Systemic Therapies, 30(2), 81-97.
  4. Berger, J. (1990). Interactions between parents and their infants with Down syndrome. In D. Cicchette & M. Beeghly (Eds.), Children with Down syndrome: A developmental perspective (pp. 101-146). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
  5. Buckley, S. (2002). Issues for families with children with Down syndrome. Down Syndrome Issues and Information [On-line]. Available: http://www.Downsed.org.
  6. Carvajal, F., & Iglesias, J. (2002). Face-to-face emotion interaction studies in Down syndrome infants. International Journal of Behavioral Development, 26(2), 104-112.
  7. Cooper, M., Watson, J. C., & Hoeldampf, D. (2010). Person-centered and experiential therapies work: A review of the research on counseling, psychotherapy and related practices. UK: PCCS Books.
  8. Freedman, G., Combs, J. (2002). Narrative therapy with couples - and a lot more. Adelaide: Dulwich Center Press.
  9. Janoff-Bulman, R. (1998). From terror to appreciation: Confronting chance after extreme misfortune. Psychological Inquiry, 9(2), 99-101.
  10. Humphry, R., & Case-Smith, J. (2005). Workings with families. In J. Case-Smith (Ed.), Occupational therapy for children (5th edition) (pp. 117-153). PA: Elsevier Mosbby.
  11. King, L., Scollon, C., Ramsey, C., & Williams, T. (2000). Stories of life transition: Subjective well-being and ego development in parents of children with Down syndrome. Journal of Research in Personality, 34(4), 509-536.
  12. Law, M., Rosenbaum, P., King, G. A., King, S., Burke-Gaffney, J., Moning-Szkut, T., Kertoy, M., Pollock, N., Viscardis, L., & Teplicky, R., (2003). Fact Sheet 3: What is family-centred service? McMaster University. Toranto: CanChild Centre for Childhood Disability Research. Available: http://www.canchild.ca.
  13. Lawlor, M. C., & Mattingly, C. F. (1998).The complexities embedded in family centered care. The American Journal of Occupational Therapy, 52(4), 259-267.
  14. Maitra, K. K., & Erway, F. (2006). Perception of client-centered practice in occupational therapist and their clients. The American Journal of Occupational Therapy, 60(3), 298-310.
  15. Matos, M., Santos, A., Gonçalves, M., & Martins, C. (2009). Innovative moments and change in narrative therapy. Psychotherapy Research, 19(1), 68-80.
  16. Mattingly, C., & Garro, L. C. (2000). Narrative and the cultural construction of illness and healing. Berkeley: University of California Press.
  17. McAdams, D. (2001). The psychology of life stories. Review of General Psychology, 5(2), 100-122.
  18. McAdams, D., Josselson, R., & Lieblich, A. (2006). Identity and story: Creating self in narrative. Washington, DC: American Psychological Association.
  19. Payne, M. (2006). Narrative therapy (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications Inc.
  20. Prussing, E., Sobo, E., Walker, E., & Kurtin, P. (2005). Between desperation'and disability rights: A narrative analysis of complementary/alternative medicine use by parents for children with Down syndrome. Social Science & Medicine, 60(3), 587-598.
  21. Rogers, C. (1951). Client-centered Therapy: Its current practice, implications and theory. Boston: Houghton Mifflin.
  22. Singer, J. A. (2005). Personality and psychotherapy: Treating the whole person. New York: Guilford Press.
  23. Taylor, S., & Armor, D. (1996). Positive illusions and coping with adversity. Journal of Personality, 64(4), 873-898.
  24. Van Riper, M., Ryff, C., & Pridham, K. (1992). Parental and family well-being in families of children with Down syndrome: A comparative study. Research in nursing & health, 15(3), 227-235.